Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Mancuriya qozu (lat. Juglans mandshurica) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin qozkimilər fəsiləsinin qoz cinsinə aid bitki növü.
| Mancuriya qozu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Mancuriya qozu | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Növün təbii arealı – Mancuriya (Şimali Çin), Uzaq Şərq və Koreya yarımadasıdır.
Botaniki təsviri:
Mancuriya qozu yarpağı tökülən, birevli ağac və ya koldur.Hündürlüyü 25-30 m-ə çatan gövdəsi düz, şaxələnmiş və ya enli-yumru, zərif çətirlidir. Qabığı tünd boz, zoğları sarımtıl-qonur tükcüklüdür. Yarpaq saplaqlarının uzunluğu 5-20 sm-dir.Yarpaqları növbəli, mürəkkəb, cüt olmayan, lələkvari, uzunluğu 40-90 sm-dir.Yarpaqcıqları 7-19 ədəd, uzunsov-ellipsvari, uzunluğu 17 sm və eni 2-7 sm-dir. Yarpaq ayası dişli, ucu biz, tükcüklüdür. Çiçəkləri xırda, bircinsli, çiçəkləmə yarpaqları açıldıqdan sonra müşahidə edilir. Erkəkcik çiçəkləri uzun, sallaq sırğalarda, dişicik çiçəkləri 3-10 ədəd olmaqla zoğların uclarında yerləşir. Aprel-mayda çiçəkləyir. Meyvələri çəyirdəkvari, oval, yunan qozuna bənzəyir, ancaq xırda (2,5-7,5 sm) və çox qalın, yaşıl və ya qonur qabıqlıdır. Qozun nüvəsi kiçik ölçülü, yeməlidir. Meyvələri avqust-oktyabrda yetişir. Meyvəyanlığı yaşıl, yetişdikdə qonurlaşan, çox tükcüklü, qozdan asanlıqla ayrılan, vəzicikli-yapışqandır. 250 ilədək yaşayır.
Ekologiyası
Qışa davamlıdır, -450-dək şaxtalara dözür. İşıqsevəndir, ancaq kölgəli sahələrdə də bitə bilər. Məhsuldar, rütubətli, yumşaq torpaqlara üstünlük verir, torpaq və atmosfer nəmişliyinin çatışmazlığına həssasdır.
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanda bəzi rayonlarda rast gəlinir.
İstifadəsi
Mebellərin düzəldilməsində, qozun nüvəsindən qənnadı sənayesində yüksək keyfiyyətli yağın alınması üçün istifadə edilir. Saç boyasının tərkibində istifadə edilə bilər. Qabığı, yarpaqları və meyvələrində taninlər vardır, xalq təbabətində istifadə edilir. Balvericidir.
Yarımnövləri
- (Dode) Kitam.
- (Makino) Kitam.
- (Komatsu) Kitam.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mancuriya qozu lat Juglans mandshurica bitkiler aleminin fistiqcicekliler destesinin qozkimiler fesilesinin qoz cinsine aid bitki novu Mancuriya qozuElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperrozidlerKlad RozidlerKlad FabidlerDeste FistiqciceklilerFesile QozkimilerCins QozNov Mancuriya qozuBeynelxalq elmi adiJuglans mandshurica Maxim 1856Sekil axtarisiITIS 845177NCBI 91218EOL 2872272Tebii yayilmasiNovun tebii areali Mancuriya Simali Cin Uzaq Serq ve Koreya yarimadasidir Botaniki tesviri Mancuriya qozu yarpagi tokulen birevli agac ve ya koldur Hundurluyu 25 30 m e catan govdesi duz saxelenmis ve ya enli yumru zerif cetirlidir Qabigi tund boz zoglari sarimtil qonur tukcukludur Yarpaq saplaqlarinin uzunlugu 5 20 sm dir Yarpaqlari novbeli murekkeb cut olmayan lelekvari uzunlugu 40 90 sm dir Yarpaqciqlari 7 19 eded uzunsov ellipsvari uzunlugu 17 sm ve eni 2 7 sm dir Yarpaq ayasi disli ucu biz tukcukludur Cicekleri xirda bircinsli cicekleme yarpaqlari acildiqdan sonra musahide edilir Erkekcik cicekleri uzun sallaq sirgalarda disicik cicekleri 3 10 eded olmaqla zoglarin uclarinda yerlesir Aprel mayda cicekleyir Meyveleri ceyirdekvari oval yunan qozuna benzeyir ancaq xirda 2 5 7 5 sm ve cox qalin yasil ve ya qonur qabiqlidir Qozun nuvesi kicik olculu yemelidir Meyveleri avqust oktyabrda yetisir Meyveyanligi yasil yetisdikde qonurlasan cox tukcuklu qozdan asanliqla ayrilan vezicikli yapisqandir 250 iledek yasayir EkologiyasiQisa davamlidir 450 dek saxtalara dozur Isiqsevendir ancaq kolgeli sahelerde de bite biler Mehsuldar rutubetli yumsaq torpaqlara ustunluk verir torpaq ve atmosfer nemisliyinin catismazligina hessasdir Azerbaycanda yayilmasiAzerbaycanda bezi rayonlarda rast gelinir IstifadesiMebellerin duzeldilmesinde qozun nuvesinden qennadi senayesinde yuksek keyfiyyetli yagin alinmasi ucun istifade edilir Sac boyasinin terkibinde istifade edile biler Qabigi yarpaqlari ve meyvelerinde taninler vardir xalq tebabetinde istifade edilir Balvericidir Yarimnovleri Dode Kitam Makino Kitam Komatsu Kitam IstinadlarHemcinin bax