Jan Pol Akayesu — keçmiş müəllim, məktəb müfəttişi, Ruandanın Respublikaçı Demokratik Hərəkat Partiyasının üzvü, beynəlxalq cinayət hüququ tarixində barəsində soyqırımla bağlı hökm çıxarılmış ilk şəxs. O, 1993-cü ilin aprelindən 1994-cü ilin iyun ayınadək Gitarama prefekturasında Taba kommunasının meri vəzifəsində çalışmışdır.
Mer kimi, Akayesu Tabada icraedici hakimiyyətin həyata keçirilməsi üçün məsul idi. Bu mənada onun kommunaya təyin olunmuş kommuna polisi və istənilən jandarmaya göstəriş vermək səlahiyyəti var idi. O, yalnız prefektə tabe idi. Akayesu xalq arasında nüfuzlu və bilikli biri kimi tanınırdı.
1994-cü ilin ortalarında baş vermiş Ruanda soyqırımı zamanı Akayesunun rəhbərlik etdiyi kommunada əksər tutsilər öldürüldü, bir çox başqaları isə zülmə və işgəncəyə məruz qaldılar. Akayesu qətllərin qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görməmiş, əksinə müxtəlif tutsilərin öldürülməsinə şəxsən özü rəhbərlik etmişdir. Həmçinin o, hutulara öldürülməli olan şəxslərin siyahısını vermiş və tutsiləri tapmaq üçün evbəev axtarmalarını əmr etmişdi.
Haqqında
1953-cü ildə Taba adlı bir yerdə dünyaya gələn gənc Akayesu, yerli futbol komandasında aktiv bir oyunçu idi. Beş uşağı olan Akayesu müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur. Akayesu öz ətrafında yüksək əxlaqi dəyərlərə sahib olması, zəkası və dürüstlüyünə görə hörmət edilən bir lider idi.
Akayesu aktiv siyasətə 1991-ci ildə qoşulmuşdu və müxalifət partiyası olan Respublikaçı Demokratik Hərəkat Partiyasının yerli sədri seçilmişdi. Əvvəllər onun vəzifə tutmaq kimi bir istəyi olmasa da, 1993-cü ilin aprelindən 1994-cü ilin iyun ayına qədər Taba rayonunun meri, yəni bələdiyyə sədri kimi fəaliyyət göstərmişdir. Akayesu bir bələdiyyə başçısı kimi xalq tərəfindən hörmətlə qarşılanırdı. O, yerli iqtisadiyyatı idarə edir, hüquq-mühafizə orqanlarına nəzarət edir, qanunları tətbiq edir və ümumi mənada rayondakı ictimai həyata rəhbərliyi həyata keçirirdi.
7 aprel 1994-cü ildə Ruanda soyqırımının başlamasından sonra, Akayesu əsgərlərin o bölgəyə girməsini rədd etmiş və yerli tutsi əhalisini qoruyaraq, əvvəllər öz qəsəbəsinə kütləvi cinayətin nüfuz etməsinə mane olmuşdu. Lakin 18 apreldə müvəqqəti hökumət liderləri ilə (soyqırımı planlaşdıran və idarə edən kəslər) yerli idarəçilərin görüşündən sonra qəsəbədə və eləcə də Akayesuda köklü bir dəyişiklik meydana gəldi. Sanki o belə bir nəticəyə gəlmişdi ki, özünün siyasi və ictimai gələcəyi soyqırımı həyata keçirməyi planlaşdıran qüvvələrə qoşulmasından asılıdır. Bununla bağlı şahidlər qeyd edirdilər ki, Akayesu artıq hərbi forma geyməyə başlamış, yerli əhalini soyqırıma qatılmağa məcbur etmiş və əvvəllər cənnət kimi olan qəsəbələrini işgəncə, təcavüz və cinayət mərkəzinə çevirmişdi.
Şərait dəyişdikdən sonra Akayesu əvvəlcə Zairə (indiki adı ilə Konqo Demokratik Respublikası), daha sonra 1995-ci ilin oktyabrında həbs olunduğu Zambiyaya qaçmışdı.
Jan Pol Akayesu mer kimi icmada asayişi və qayda-qanunu qorumağa cavabdeh idi. Tabada 1994-cü il aprelin 7-ndən iyun ayının sonunadək ən azı 2000 Tutsi həyatını itirdi və Akayesu həmin dövrdə hələ də səlahiyyətli şəxs idi. Tabada cinayətlər açıq-aşkar və genişmiqyaslı törədilmişdi və mer kimi Jan Pol Akayesu bunlardan xəbərdar olmalı idi. Jan Pol Akayesu səlahiyyəti olmasına baxmayaraq hər hansı bir şəkildə icmada Tutsilərin öldürülməsinin qarşısını almaq üçün heç bir cəhd etməmiş və ya heç vaxt zorakılığı aradan qaldırmaq üçün regional və ya milli hakimiyyət orqanlarından yardım istəməmişdi.
Jan Pol Akayesu bilirdi ki, burada cinsi zorakılıq, döymə və qətllər törədilir. O, bunun qarşısını almaq əvəzinə, bu hərəkətləri təşviq edirdi.
1996-cı ildə Godeliève Mukasarasi Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən ona qarşı bir iddianın hazırlanmasına kömək etmək üçün təşkilatla əlaqə qurdu. Mukasarasinin gözü qorxuduldu, hətta həyat yoldaşı və qızı öldürüldü; lakin o, ifadə verməyə hazır olan dörd nəfər tapa bildi. 2018-ci ildə ona bu və başqa işlərinə görə Beynəlxalq cəsur qadınlar mükafatı verilmişdir.
Akayesu Ruanda soyqırımı zamanı zorlama da daxil olmaqla soyqırım, insanlıq əleyhinə cinayətlər və Cenevrə konvensiyalarının pozuntuları üzrə 15 sayda cinayətdə ittiham olunurdu. İş üzrə Pyer Riçard Prosper baş prokuror qismində çıxış edirdi. Akayesunun müdafiəçiləri iddia edirdilər ki, Akayesu qətllərdə iştirak etməmişdi və onları dayandırmaq gücündə deyildi. Qısası, müdafiəçilərə görə Akayesu Taba əhalisinin cinayətlərinə görə "günah keçisi" elan edilmişdi.
Müdafiə olunmasına baxmayaraq, Tribunal onu soyqırım və insanlıq əleyhinə cinayətlərə görə 9 əməldə təqsirli hesab etmiş, lakin Cenevrə konvensiyalarının ciddi pozuntularında təqsirli bilməmişdir. Diqqətəlayiq hal idi ki, ilk dəfə olaraq Soyqırım cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında Konvensiya tətbiq olunurdu və bununla da soyqırım cinayətinin motivi Cenevrə konvensiyalarındakı motivdən daha aydın fərqləndirildi. Məhkəmə soyqırımın xüsusi bir cinayət olduğunu müəyyən etmişdir. 2 oktyabr 1998-ci ildə Akayesu ömürlük azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılmışdır.
Tribunal müəyyən etmişdi ki, bu qədər insanın kütləvi qırğını heç bir halda təsadüf ola bilməz, bu, yalnız əvvəlcədən dövlətin rəsmi nümayəndələrinin hazırladığı plan əsasında həyata keçirilib. Bu məqsədlə də Tribunal soyqırımla bağlı ilk hökmünü məhz Akayesuya qarşı çıxarmışdır.
Akayesu Monreallı hüquqşünas Kvebek Partiyasının siyasətçisi və müəllif Robin Filpotun qardaşı Con Filpot tərəfindən təmsil olunmuşdur. Bu əlaqə sonradan 2007-ci il Kvebek ümumi seçkiləri zamanı Robin Filpotun "Ruanda 1994: Müstəmləkəçilik çətin ölür" kitabında qeyd etdiyi soyqırımın əhatə dairəsini inkar edən bəyanatların geniş ictimaiyyətə çatdırılması ilə ortaya çıxmışdır.
İstinadlar
Rahim K. Məmmədov. Mühazirə mətnləri. Bakı, 2016. İstifadə tarixi: 06.11.2018
Rwanda: The first conviction for genocide
International Criminal Tribunal for Rwanda – The prosecutor versus Jean-Paul Akayesu: Judgement 2013-06-11 at the Wayback Machine e.g. nr. 648
The Prosecutor Versus Jean-Paul AKAYESU. Case No. ICTR-96-4-T2. September 1998. İstifadə tarixi: 06.11.2018
. 2014-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-05.
. U.S. Embassy in Chad (ingilis). 2018-03-26. 2018-06-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-03.
(PDF). 2013-06-11 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-05.
(PDF). 2013-06-11 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-05.
Əlövsət V. Allahverdiyev. “İnsanlıq əleyhinə cinayətlər beynəlxalq cinayətlərin bir növü kimi”. Hüquq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş dissertasiya. Elmi rəhbər: Lətif H. Hüseynov. “Azərbaycan Hava Yolları “ Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, Azərbaycan Milli Aviasiya Akademiyası. Bakı, 2012. (Bax: səh.59). İstifadə tarixi: 06.11.2018
"Boisclair under fire over candidate's genocide remark". The Globe and Mail. İstifadə tarixi: 25 September 2015.
September 19, 2021
akayesu, keçmiş, müəllim, məktəb, müfəttişi, ruandanın, respublikaçı, demokratik, hərəkat, partiyasının, üzvü, beynəlxalq, cinayət, hüququ, tarixində, barəsində, soyqırımla, bağlı, hökm, çıxarılmış, şəxs, 1993, ilin, aprelindən, 1994, ilin, iyun, ayınadək, git. Jan Pol Akayesu kecmis muellim mekteb mufettisi Ruandanin Respublikaci Demokratik Herekat Partiyasinin uzvu beynelxalq cinayet huququ tarixinde baresinde soyqirimla bagli hokm cixarilmis ilk sexs 1 2 O 1993 cu ilin aprelinden 1994 cu ilin iyun ayinadek Gitarama prefekturasinda Taba kommunasinin meri vezifesinde calismisdir Jan Pol Akayesufr Jean Paul AkayesuDogum tarixi 1953Dogum yeri Taba Commune d Gitarama Province d Vetendasligi RuandaFealiyyeti siyasetciMer kimi Akayesu Tabada icraedici hakimiyyetin heyata kecirilmesi ucun mesul idi Bu menada onun kommunaya teyin olunmus kommuna polisi ve istenilen jandarmaya gosteris vermek selahiyyeti var idi O yalniz prefekte tabe idi Akayesu xalq arasinda nufuzlu ve bilikli biri kimi taninirdi 1994 cu ilin ortalarinda bas vermis Ruanda soyqirimi zamani Akayesunun rehberlik etdiyi kommunada ekser tutsiler olduruldu bir cox basqalari ise zulme ve isgenceye meruz qaldilar Akayesu qetllerin qarsisini almaq ucun hec bir tedbir gormemis eksine muxtelif tutsilerin oldurulmesine sexsen ozu rehberlik etmisdir 3 Hemcinin o hutulara oldurulmeli olan sexslerin siyahisini vermis ve tutsileri tapmaq ucun evbeev axtarmalarini emr etmisdi Haqqinda Redakte1953 cu ilde Taba adli bir yerde dunyaya gelen genc Akayesu yerli futbol komandasinda aktiv bir oyuncu idi Bes usagi olan Akayesu muellimlik fealiyyeti ile mesgul olmusdur Akayesu oz etrafinda yuksek exlaqi deyerlere sahib olmasi zekasi ve durustluyune gore hormet edilen bir lider idi 4 Akayesu aktiv siyasete 1991 ci ilde qosulmusdu ve muxalifet partiyasi olan Respublikaci Demokratik Herekat Partiyasinin yerli sedri secilmisdi Evveller onun vezife tutmaq kimi bir isteyi olmasa da 1993 cu ilin aprelinden 1994 cu ilin iyun ayina qeder Taba rayonunun meri yeni belediyye sedri kimi fealiyyet gostermisdir Akayesu bir belediyye bascisi kimi xalq terefinden hormetle qarsilanirdi O yerli iqtisadiyyati idare edir huquq muhafize orqanlarina nezaret edir qanunlari tetbiq edir ve umumi menada rayondaki ictimai heyata rehberliyi heyata kecirirdi 4 7 aprel 1994 cu ilde Ruanda soyqiriminin baslamasindan sonra Akayesu esgerlerin o bolgeye girmesini redd etmis ve yerli tutsi ehalisini qoruyaraq evveller oz qesebesine kutlevi cinayetin nufuz etmesine mane olmusdu Lakin 18 aprelde muveqqeti hokumet liderleri ile soyqirimi planlasdiran ve idare eden kesler yerli idarecilerin gorusunden sonra qesebede ve elece de Akayesuda koklu bir deyisiklik meydana geldi Sanki o bele bir neticeye gelmisdi ki ozunun siyasi ve ictimai geleceyi soyqirimi heyata kecirmeyi planlasdiran quvvelere qosulmasindan asilidir Bununla bagli sahidler qeyd edirdiler ki Akayesu artiq herbi forma geymeye baslamis yerli ehalini soyqirima qatilmaga mecbur etmis ve evveller cennet kimi olan qesebelerini isgence tecavuz ve cinayet merkezine cevirmisdi 4 Serait deyisdikden sonra Akayesu evvelce Zaire indiki adi ile Konqo Demokratik Respublikasi daha sonra 1995 ci ilin oktyabrinda hebs olundugu Zambiyaya qacmisdi 4 Jan Pol Akayesu mer kimi icmada asayisi ve qayda qanunu qorumaga cavabdeh idi Tabada 1994 cu il aprelin 7 nden iyun ayinin sonunadek en azi 2000 Tutsi heyatini itirdi ve Akayesu hemin dovrde hele de selahiyyetli sexs idi Tabada cinayetler aciq askar ve genismiqyasli toredilmisdi ve mer kimi Jan Pol Akayesu bunlardan xeberdar olmali idi Jan Pol Akayesu selahiyyeti olmasina baxmayaraq her hansi bir sekilde icmada Tutsilerin oldurulmesinin qarsisini almaq ucun hec bir cehd etmemis ve ya hec vaxt zorakiligi aradan qaldirmaq ucun regional ve ya milli hakimiyyet orqanlarindan yardim istememisdi Jan Pol Akayesu bilirdi ki burada cinsi zorakiliq doyme ve qetller toredilir O bunun qarsisini almaq evezine bu hereketleri tesviq edirdi 5 Mehkeme prosesi RedakteAkayesu 1995 ci ilin oktyabrinda Zambiyada tutulmusdur Bununla da Zambiya cinayetkarlari Ruanda Beynelxalq Cinayet Tribunalina ekstradisiya eden ilk Afrika dovleti olmusdur 6 1996 ci ilde Godelieve Mukasarasi Birlesmis Milletler Teskilati terefinden ona qarsi bir iddianin hazirlanmasina komek etmek ucun teskilatla elaqe qurdu Mukasarasinin gozu qorxuduldu hetta heyat yoldasi ve qizi olduruldu lakin o ifade vermeye hazir olan dord nefer tapa bildi 2018 ci ilde ona bu ve basqa islerine gore Beynelxalq cesur qadinlar mukafati verilmisdir 7 Akayesu Ruanda soyqirimi zamani zorlama da daxil olmaqla soyqirim insanliq eleyhine cinayetler ve Cenevre konvensiyalarinin pozuntulari uzre 15 sayda cinayetde ittiham olunurdu Is uzre Pyer Ricard Prosper bas prokuror qisminde cixis edirdi Akayesunun mudafiecileri iddia edirdiler ki Akayesu qetllerde istirak etmemisdi ve onlari dayandirmaq gucunde deyildi Qisasi mudafiecilere gore Akayesu Taba ehalisinin cinayetlerine gore gunah kecisi elan edilmisdi Mudafie olunmasina baxmayaraq Tribunal onu soyqirim ve insanliq eleyhine cinayetlere gore 9 emelde teqsirli hesab etmis lakin Cenevre konvensiyalarinin ciddi pozuntularinda teqsirli bilmemisdir 8 Diqqetelayiq hal idi ki ilk defe olaraq Soyqirim cinayetinin qarsisinin alinmasi ve cezalandirilmasi haqqinda Konvensiya tetbiq olunurdu ve bununla da soyqirim cinayetinin motivi Cenevre konvensiyalarindaki motivden daha aydin ferqlendirildi Mehkeme soyqirimin xususi bir cinayet oldugunu mueyyen etmisdir 9 2 oktyabr 1998 ci ilde Akayesu omurluk azadliqdan mehrumetme ile cezalandirilmisdir Tribunal mueyyen etmisdi ki bu qeder insanin kutlevi qirgini hec bir halda tesaduf ola bilmez bu yalniz evvelceden dovletin resmi numayendelerinin hazirladigi plan esasinda heyata kecirilib Bu meqsedle de Tribunal soyqirimla bagli ilk hokmunu mehz Akayesuya qarsi cixarmisdir 10 Akayesu Monrealli huquqsunas Kvebek Partiyasinin siyasetcisi ve muellif Robin Filpotun qardasi Con Filpot terefinden temsil olunmusdur Bu elaqe sonradan 2007 ci il Kvebek umumi seckileri zamani Robin Filpotun Ruanda 1994 Mustemlekecilik cetin olur kitabinda qeyd etdiyi soyqirimin ehate dairesini inkar eden beyanatlarin genis ictimaiyyete catdirilmasi ile ortaya cixmisdir 11 Istinadlar Redakte Rahim K Memmedov Muhazire metnleri Baki 2016 Istifade tarixi 06 11 2018 Rwanda The first conviction for genocide International Criminal Tribunal for Rwanda The prosecutor versus Jean Paul Akayesu Judgement Arxivlesdirilib 2013 06 11 at the Wayback Machine e g nr 648 1 2 3 4 Ruanda Soykirimin Ilk Mahkumiyeti Copyright c United States Holocaust Memorial Museum Washington DC Istifade tarixi 06 11 2018 The Prosecutor Versus Jean Paul AKAYESU Case No ICTR 96 4 T2 September 1998 Istifade tarixi 06 11 2018 AKAYESU Jean Paul ICTR 96 4 2014 10 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 05 The 2018 International Women of Courage Award Recipients U S Embassy in Chad U S Embassy in Chad ingilis 2018 03 26 2018 06 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 04 03 THE PROSECUTOR VERSUS JEAN PAUL AKAYESU See para 643 and 644 PDF 2013 06 11 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 05 THE PROSECUTOR VERSUS JEAN PAUL AKAYESU PDF 2013 06 11 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 05 Elovset V Allahverdiyev Insanliq eleyhine cinayetler beynelxalq cinayetlerin bir novu kimi Huquq uzre felsefe doktoru elmi derecesi almaq ucun teqdim olunmus dissertasiya Elmi rehber Letif H Huseynov Azerbaycan Hava Yollari Qapali Sehmdar Cemiyyeti Azerbaycan Milli Aviasiya Akademiyasi Baki 2012 Bax seh 59 Istifade tarixi 06 11 2018 Boisclair under fire over candidate s genocide remark The Globe and Mail Istifade tarixi 25 September 2015 Menbe https az wikipedia org w index php title Jan Pol Akayesu amp oldid 5943799, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
