Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
| Qurdqulağı süsəni | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Qurdqulağı süsəni | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Qurdqulağı süsəni (lat. Iris lycotis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin süsənkimilər fəsiləsinin süsən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
Botaniki xarakteristikası
| ]Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu yoğun, qısa, sürünən, gövdə 10-20 (25) sm hündürlükdədir, 1 iri təpə çiçəyi var. Yarpaqları yaşıl, dar-xətvari, 2-4 mm enində, bəzən oraqvari əyilmişdir. Təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, sivridir. Çiçəkyanlığının borucuğu yumurtalığa bərabərdir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi aşağı bükülmüş, 4,5 -5,5 (8) sm uzunluğunda, enli- ellipsvari və ya enli-yumurtavari, dairəvi, tünd-qəhvəyi, mərkəzində iri məxməri ləkəli, aşağı yarısı yuxarıdan qara-bənövşəyi tükcüklü, daxili tərəfi yuxarı qalxmış, iri, 5,5-8 (3) uzunluqdadır. Sütuncuğun kənarları tünd-qırmızı, tutqun, kürək hissəsi dişciklidir. Qutucuq uzunsov-silindrşəkilli, 3 tilli, 7 sm-ə qədər uzunluğunda uzun buruncuqludur.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
| ]Çiçəkləməsi aprel, meyvə əmələgəlmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Düzənlikdə və aşağı dağ qurşağında, quru, gilli və çınqıllı yamaclarda, yovşanlı yarımsəhralarda yayılmışdır. Mezokserofitdir.
Yayılması
| ]Naxçıvanın dağlıq və düzənlik hissəsində (Culfa rayonu Darıdağ ərazisində).
Sayı və tendensiyası
| ]Populyasiyasının vəziyyətinin və təbii bərpanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılılığı müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
| ]Antropogen amillər (növün bəzək bitkisi kimi yığılması).
Mühafizə tədbirləri
| ]Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma yerlərinin axtarılması və yasaqlıqların yaradılması vacibdir. Naxçıvan – Babək rayonu Əznəburt kəndi, Cülfa rayonu Əbrəqunis kəndi və Darıdağda, Şahbuz rayonu Qarababa kəndi, Ordubad rayonu Aza kəndi ətrafında. Azərbaycandan kənarda – Ermənistanda yayılmışdır. Aşağı daşlıq qurşaqda, düzənliklərdə, quru gillicəli və yovşanlı yarımsəhrada bitir.
Çoxalması
| ]Toxumla və vegetativ yolla çoxalır. Bitkini buket üçün yığılması, heyvanların otarılması bitkinin azalmasına səbəb olmuşdur. Azərbaycan Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir. Qorunması üçün xüsusi mühafizə tədbirlər hazırlanmamışdır.
Sinonimləri
| ]Homotipik sinonimləri
| ]- Iris iberica subsp. lycotis (Woronow) Takht.
Heterotipik sinonimləri
| ]- Iris iberica var. bellii Baker
İstinadlar
| ]Həmçinin bax
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya sehifesinden istiqametlendirilmisdir Qurdqulagi suseniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SusenkimilerYarimfesile SusenkimilerTriba SusenkimilerCins SusenNov Qurdqulagi suseniBeynelxalq elmi adiIris lycotis WoronowSekil axtarisiNCBI 2943444 Qurdqulagi suseni lat Iris lycotis bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin susenkimiler fesilesinin susen cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir novudur Botaniki xarakteristikasi span Coxillik ot bitkisidir Kokumsovu yogun qisa surunen govde 10 20 25 sm hundurlukdedir 1 iri tepe ciceyi var Yarpaqlari yasil dar xetvari 2 4 mm eninde bezen oraqvari eyilmisdir Tepe yarpaqlari otvari perdelidir nestersekilli sivridir Cicekyanliginin borucugu yumurtaliga beraberdir Cicekyanliginin xarici terefi asagi bukulmus 4 5 5 5 8 sm uzunlugunda enli ellipsvari ve ya enli yumurtavari dairevi tund qehveyi merkezinde iri mexmeri lekeli asagi yarisi yuxaridan qara benovseyi tukcuklu daxili terefi yuxari qalxmis iri 5 5 8 3 uzunluqdadir Sutuncugun kenarlari tund qirmizi tutqun kurek hissesi disciklidir Qutucuq uzunsov silindrsekilli 3 tilli 7 sm e qeder uzunlugunda uzun buruncuqludur Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri span Ciceklemesi aprel meyve emelegelme may ayina tesaduf edir Kokumsov ve toxum vasitesile coxalir Duzenlikde ve asagi dag qursaginda quru gilli ve cinqilli yamaclarda yovsanli yarimsehralarda yayilmisdir Mezokserofitdir Yayilmasi span Naxcivanin dagliq ve duzenlik hissesinde Culfa rayonu Daridag erazisinde Sayi ve tendensiyasi span Populyasiyasinin veziyyetinin ve tebii berpanin etraf muhitin deyisilmesinden asililigi musahide olunur Mehdudlasdirici amiller span Antropogen amiller novun bezek bitkisi kimi yigilmasi Muhafize tedbirleri span Muhafizesi ucun xususi tedbirler gorulmeyib Yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi ve yasaqliqlarin yaradilmasi vacibdir Naxcivan Babek rayonu Ezneburt kendi Culfa rayonu Ebrequnis kendi ve Daridagda Sahbuz rayonu Qarababa kendi Ordubad rayonu Aza kendi etrafinda Azerbaycandan kenarda Ermenistanda yayilmisdir Asagi dasliq qursaqda duzenliklerde quru gilliceli ve yovsanli yarimsehrada bitir Coxalmasi span Toxumla ve vegetativ yolla coxalir Bitkini buket ucun yigilmasi heyvanlarin otarilmasi bitkinin azalmasina sebeb olmusdur Azerbaycan Botanika Institutunun Botanika baginda becerilir Qorunmasi ucun xususi muhafize tedbirler hazirlanmamisdir Sinonimleri span Homotipik sinonimleri span Iris iberica subsp lycotis Woronow Takht Heterotipik sinonimleri span Iris iberica var bellii BakerIstinadlar span Hemcinin bax span Takson eynilesdirmeleriWikidata Q5888016 Wikispecies Iris lycotis FNA 242442478 GBIF 5297926 GRIN 20355 IPNI 438831 1 NCBI 2943444 POWO urn lsid ipni org names 438831 1 Tropicos 100206571 WCSP 322089 WFO wfo 0000783582 Kateqoriya SusenGizli kateqoriyalar Vikipediya Kartockasinda yanlis alem gosterilen biologiya meqaleleriVikinovlere istinadi olmayan meqalelerUTMX siz biologiya meqaleleriEOL suz biologiya meqaleleriTakson sablonu istifade olunan meqalelerTaksonbarda from parametri daxil edilmemis meqaleler