Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Muaviyə ibn Yezid (ərəb. معاوية بن يزيد; 28 mart 661, Dəməşq, Əyyubilər sülaləsi – iyun 684, Dəməşq) — Əməvilərin üçüncü xəlifəsi.
| II Muaviyə | |
|---|---|
| ərəb. معاوية بن يزيد | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 mart 661 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | iyun 684 (23 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | taun |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, qubernator, Xəlifə |
| Atası | I Yezid |
| Ailəsi | Əməvilər sülaləsi |
| Dini | İslam |
Bioqrafiyası
Yezidin hicri 64-cü ildə ölümündən sonra xəlifə elan olunmuş, üçil bu vəzifəni icra etmişdir. Olduqca gənc olan II Muaviyə hakimiyyətin gətirdiyi məsuliyyət və ağırlığı öz üzərinə götürməyə qadir deyildi. O, dövlət işlərindən çox ibadətlə məşğul olmuşdu. Buna görə də ailə üzvləri onu (alçaltmaq üçün) "Əbu Leyla" adlandırırdılar. Məsudi, "Murucuz-Zəhəb və Məadinil-Cəvhər" adlı əsərində deyir ki, bu ləqəb adətən zəif və aciz ərəblərə verilərdi.
Tarixçilər onun gözəl əxlaq sahibi olduğu haqqında həm fikridirlər. Zəhəbi "Siyər"ində onun üçün "atasından xeyirli və dinar bir gənc idi" ifadələrini işlətmişdir. İbn Kəsir onun zahiri görünüşünü belə təsvir edir:
"Ağbəniz, gur saçlı, iri gözlü, qarmaq burunlu, yumru başlı, gözəl sifətli, zərif bədənli bir gənc idi."
Onun qısa xilafət dövrü haqqında deyilir ki, o, iyirmi yaşına çatmamış xəlifə oldu və bu müddətdə xəstə idi, xalqın qarşısına çıxmadı. Onun əvəzinə, camaata namazı Dəhhak ibn Qeys qıldırır və dövlət işlərini o idarə edirdi.
Tarixçilər onun xilafətdən əvvəlki dövrü haqqında da məlumat verirlər. Bildirilir ki, o, atasının vəliəhdliyini qəbul etməmiş, Əməvilərdən heç bir vəzifə qəbul etməmişdir. Ancaq anasının təkidindən sonra vəliəhdliyi qəbul etmişdir. Rəvayətlərə görə, o, hədis rəvayət edən tanınmış alim Amr ibn Nəim əl-Ənsi (bəzi mənbələrdə Ömər əl-Məqsus) yanında təhsil almışdı. Muaviyə ibn Yezid xilafətdə uzun müddət qalmadı – bu müddət dörd ayı keçmədi. Tarixçilər qeyd edirlər ki, o, xalqdan uzaqlaşıb evinə çəkildi və orada 40 gün ərzində heç kimlə görüşmədən yaşadı, sonra isə vəfat etdi. Bəziləri onun zəhərləndiyini, digərləri isə taun xəstəliyindən öldüyünü bildirirlər.
Şiələrin II Muaviyəyə baxışı
Muaviyə ibn Yezid şiə mənbələrində olduqca müsbət bir şəkildə təqdim olunmuşdur. Bu obraz, adətən Əməviləri zalım və xilafəti qəsb etmiş insanlar kimi görən ənənəvi şiə təsəvvürünə ziddir. Buna görə də, şiələr II Muaviyəni Bəni Üməyyənin lənətlənmiş əksəriyyətindən istisna etmişdilər. Bu kontekstdə 1019-cu ildə vəfat etmiş Nurullah Məraşi Tüstəri "Məcalisul-Müminin" kitabında yazır:
"Muaviyə ibn Yezid Allah-Təalanın "ölüdən dirini çıxarar" ayəsinin bariz nümunəsidir; o, Bəni Üməyyə içində Fironun ailəsindəki mömin kimi idi."
Şiə mənbələri əsas diqqəti Muaviyə ibn Yezidin xilafətdən imtinası hadisəsinə yönəlmişdir. Onlar bu hadisəni Bəni Üməyyənin hakimiyyətinin fəsadlı olduğuna dair qəti sübut kimi qəbul edirlər – xüsusən də Muaviyə öz çıxışlarında atasını və babasını açıq şəkildə tənqid etdikdən sonra. Şiələr, 974-cü ildə vəfat etmiş İbn Həcər əl-Heytəminin "əs-Səvaiqul-Muhrika" kitabında nəql etdiyi Muaviyənin xilafətdən imtina çıxışını tez-tez misal gətirirlər. O, belə demişdi:
"Bu xilafət Allahın ipidir. Babam Müaviyə onu əsl sahibindən – Əli ibn Əbu Talibdən – zorla aldı və sizi bildiyiniz şeylərə sürüklədi, nəhayət ölüb günahları ilə qəbirə getdi. Sonra atam hakimiyyəti aldı, halbuki buna layiq deyildi. O da Rəsulullahın qızının oğluna qarşı çıxdı və nəticədə ömrü qısa oldu, nəsli də tükəndi, günahları ilə qəbirdə əsir qaldı. (Sonra ağladı) Dedi: Bizə ən ağır gələn şey, onun aqibətinin pis olması və fəlakətli sonudur. O, Peyğəmbərin əhli-beytini öldürdü, Hərəmi pozdu, Kəbəni viran etdi. Mən bu xilafətin şirinliyini dadmamışam ki, onun acısını çəkim. İndi öz işinizlə məşğul olun! And olsun Allaha, əgər dünya yaxşı bir şeydirsə, biz onsuz da kifayət qədər pay almışıq. Əgər pis bir şeydirsə, Əbu Sufyan nəslinə yetərincə bəla yetişmişdir."
İstinadlar
- "عبد الملك بن مروان.. المؤسس الثاني لدولة بني أمية". 15.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- "معاوية بن يزيد… الخليفة الأموي الذي أحبه الشيعة". Archived from the original on 2025-01-17. İstifadə tarixi: 2025-04-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muaviye ibn Yezid ereb معاوية بن يزيد 28 mart 661 Demesq Eyyubiler sulalesi iyun 684 Demesq Emevilerin ucuncu xelifesi II Muaviyeereb معاوية بن يزيد Sexsi melumatlarDogum tarixi 28 mart 661Dogum yeri Demesq Eyyubiler sulalesi Eyyubiler dovletiVefat tarixi iyun 684 23 yasinda Vefat yeri DemesqVefat sebebi taunFealiyyeti siyasetci qubernator XelifeAtasi I YezidAilesi Emeviler sulalesiDini IslamBioqrafiyasiYezidin hicri 64 cu ilde olumunden sonra xelife elan olunmus ucil bu vezifeni icra etmisdir Olduqca genc olan II Muaviye hakimiyyetin getirdiyi mesuliyyet ve agirligi oz uzerine goturmeye qadir deyildi O dovlet islerinden cox ibadetle mesgul olmusdu Buna gore de aile uzvleri onu alcaltmaq ucun Ebu Leyla adlandirirdilar Mesudi Murucuz Zeheb ve Meadinil Cevher adli eserinde deyir ki bu leqeb adeten zeif ve aciz ereblere verilerdi Tarixciler onun gozel exlaq sahibi oldugu haqqinda hem fikridirler Zehebi Siyer inde onun ucun atasindan xeyirli ve dinar bir genc idi ifadelerini isletmisdir Ibn Kesir onun zahiri gorunusunu bele tesvir edir Agbeniz gur sacli iri gozlu qarmaq burunlu yumru basli gozel sifetli zerif bedenli bir genc idi Onun qisa xilafet dovru haqqinda deyilir ki o iyirmi yasina catmamis xelife oldu ve bu muddetde xeste idi xalqin qarsisina cixmadi Onun evezine camaata namazi Dehhak ibn Qeys qildirir ve dovlet islerini o idare edirdi Tarixciler onun xilafetden evvelki dovru haqqinda da melumat verirler Bildirilir ki o atasinin veliehdliyini qebul etmemis Emevilerden hec bir vezife qebul etmemisdir Ancaq anasinin tekidinden sonra veliehdliyi qebul etmisdir Revayetlere gore o hedis revayet eden taninmis alim Amr ibn Neim el Ensi bezi menbelerde Omer el Meqsus yaninda tehsil almisdi Muaviye ibn Yezid xilafetde uzun muddet qalmadi bu muddet dord ayi kecmedi Tarixciler qeyd edirler ki o xalqdan uzaqlasib evine cekildi ve orada 40 gun erzinde hec kimle gorusmeden yasadi sonra ise vefat etdi Bezileri onun zeherlendiyini digerleri ise taun xesteliyinden olduyunu bildirirler Sielerin II Muaviyeye baxisiMuaviye ibn Yezid sie menbelerinde olduqca musbet bir sekilde teqdim olunmusdur Bu obraz adeten Emevileri zalim ve xilafeti qesb etmis insanlar kimi goren enenevi sie tesevvurune ziddir Buna gore de sieler II Muaviyeni Beni Umeyyenin lenetlenmis ekseriyyetinden istisna etmisdiler Bu kontekstde 1019 cu ilde vefat etmis Nurullah Merasi Tusteri Mecalisul Muminin kitabinda yazir Muaviye ibn Yezid Allah Tealanin oluden dirini cixarar ayesinin bariz numunesidir o Beni Umeyye icinde Fironun ailesindeki momin kimi idi Sie menbeleri esas diqqeti Muaviye ibn Yezidin xilafetden imtinasi hadisesine yonelmisdir Onlar bu hadiseni Beni Umeyyenin hakimiyyetinin fesadli olduguna dair qeti subut kimi qebul edirler xususen de Muaviye oz cixislarinda atasini ve babasini aciq sekilde tenqid etdikden sonra Sieler 974 cu ilde vefat etmis Ibn Hecer el Heyteminin es Sevaiqul Muhrika kitabinda neql etdiyi Muaviyenin xilafetden imtina cixisini tez tez misal getirirler O bele demisdi Bu xilafet Allahin ipidir Babam Muaviye onu esl sahibinden Eli ibn Ebu Talibden zorla aldi ve sizi bildiyiniz seylere surukledi nehayet olub gunahlari ile qebire getdi Sonra atam hakimiyyeti aldi halbuki buna layiq deyildi O da Resulullahin qizinin ogluna qarsi cixdi ve neticede omru qisa oldu nesli de tukendi gunahlari ile qebirde esir qaldi Sonra agladi Dedi Bize en agir gelen sey onun aqibetinin pis olmasi ve felaketli sonudur O Peygemberin ehli beytini oldurdu Heremi pozdu Kebeni viran etdi Men bu xilafetin sirinliyini dadmamisam ki onun acisini cekim Indi oz isinizle mesgul olun And olsun Allaha eger dunya yaxsi bir seydirse biz onsuz da kifayet qeder pay almisiq Eger pis bir seydirse Ebu Sufyan nesline yeterince bela yetismisdir Istinadlar عبد الملك بن مروان المؤسس الثاني لدولة بني أمية 15 04 2025 tarixinde arxivlesdirilib معاوية بن يزيد الخليفة الأموي الذي أحبه الشيعة Archived from the original on 2025 01 17 Istifade tarixi 2025 04 15