Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Hollandiya çoban iti (nid. Hollandse Herder) — çoxyönlü bacarıqları və güclü iş etikası ilə tanınan çoban iti cinsi. Əvvəllər əsasən kənd təsərrüfatında çoban iti kimi istifadə edilən bu cins, zamanla polis, hərbi və bələdçi it kimi də məşhurlaşmışdır.
| Hollandiya çoban iti | |
|---|---|
 | |
| Mənşəyi | |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Funksiyası
Ənənəvi olaraq, Hollandiya çoban itinin əsas funksiyası qoyun sürülərini əkin sahələrindən uzaq tutmaq idi. Onlar tarlaların və yolların sərhədlərini gəzərək sürüləri yönləndirir, ümumi çəmənliklərə, bazarlara və limanlara müşayiət edir, təsərrüfatda toyuqları və digər heyvanları idarə edirdilər. İnəkləri otarmaq, süd arabalarını çəkmək və yad adamların fermaya yaxınlaşması halında xəbərdarlıq etmək də onların vəzifələrinə daxil idi.
1900-cü illərdə Niderlandda qoyun sürülərinin azalması ilə, bu itlərin çoxyönlü bacarıqları onların it təlimi üçün uyğunlaşmasına səbəb oldu. Onlar polis, axtarış və izləmə itləri, həmçinin korlar üçün bələdçi itlər kimi yetişdirilməyə başlandı. Lakin müasir əkinçilik texnikasının yayılması ilə Hollandiya çoban itinin populyasiyası azalmağa başladı. İkinci Dünya müharibəsi zamanı isə cins demək olar ki, yox olma təhlükəsi ilə üzləşdi. Müharibə dövründə itlərin yetişdirilməsi dayandırıldı, bir çox it aclıqdan öldü və ya Almaniyaya aparıldı.
Xüsusiyyətləri
Hollandiya çoban iti orta ölçülü bir cinsdir. Onların çəkisi adətən 23–32 kq, hündürlüyü isə 55–63 sm arasında dəyişir. Hollandiya çoban itləri əsasən "brindle" rəngli olur. Əsas rəng qızılı və ya gümüşü tonlarında olur, bu rənglər ağdan şabalıd qırmızıya qədər dəyişə bilər. "Əsl gümüş brindle" çox nadir hallarda rast gəlinir, çünki çox ağ rəng arzuolunmaz sayılır. Çox qara rəng də arzuolunmazdır, lakin qara sima üstünlük verilən xüsusiyyətdir. Sinə və ayaqlardakı ağ ləkələr də arzuolunmazdır.
Temperamenti
Hollandiya çoban iti sadiq, etibarlı, ayıq, aktiv və ağıllıdır. Bu cins itaətkarlıq və nizam-intizam təlimlərində yüksək nəticələr göstərir. Onlar sahibləri ilə işləməyə həvəslidir və müstəqil qərarlar qəbul edə bilirlər. Çoban xasiyyətinə malik olan bu itlər aqressiv və ya utancaq deyillər, onlara tapşırılan hər hansı vəzifəni müstəqil şəkildə yerinə yetirə bilirlər.
Bu cins çox aktiv və çoxyönlüdür. Onlar çeviklik, itaətkarlıq, axtarış və xilasetmə, qoxulama, sürü otarma və müdafiə idmanlarında uğurla iştirak edirlər. Beynəlxalq səviyyədə, xüsusilə polis və hərbi xidmətlərdə istifadə edilirlər. Hollandiya çoban itləri Niderland Kral Polis İtləri Assosiasiyası (KNPV) proqramı çərçivəsində hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən geniş istifadə olunur və bu sahədə yüksək performans nümayiş etdirir.
Sağlamlıq
Hollandiya çoban iti ümumiyyətlə sağlam bir cins hesab edilir, lakin bəzi genetik problemlərə meyilli ola bilər. Bu problemlər arasında allergiya (atopiya), çeynəmə miyoziti, pannus, kriptorxizm və iltihablı bağırsaq xəstəliyi yer alır. Kobud tüklü növlərdə goniodisplaziya riski vardır və yetişdirməzdən əvvəl bu xəstəlik üçün testlər aparılmalıdır. Bu xəstəlik gözdən maye axması və korluqla nəticələnə bilər. Ortopedik problemlər də nadir deyil. 1974–2023-cü illər arasında omba displaziyası halları 9%, dirsək displaziyası isə 5,5% olaraq qeydə alınmışdır.
Hollandiya çoban itinin kürkünə qulluq növünə görə dəyişir. Uzun və kobud tüklü növlər müntəzəm və hərtərəfli daranmaya ehtiyac duyur. Qısa tüklü növlər isə daha az daranma tələb edir. Hər halda, it daim təmiz saxlanmalıdır.
İstinadlar
- "Nederlandse Herdershonden Club". 21 May 2022 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 April 2012.
- Bosch, Bas (2002). The Dutch Breeds, Raad van Beheer Organization, The Netherlands, p. 24.
- "Fokkerij Reglementen, 1 March 2012". 20 June 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 January 2025.
- "Exercise and Grooming". AMERICAN DUTCH SHEPHERD ASSOCIATION, INC. 2019-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-29.
- "KNPV Registration". 25 December 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 December 2014.
- "OFA Breed Statistics". 2022-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-07.
- "UMN College of Veterinary Medicine Inflammatory Myopathy testing". 2023-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-07.
Əlavə ədəbiyyat
- Allemaal 'Hollanders', herdershonden van eigen bodem. Nederlandse Herdershonden Club, Utrecht. 2011. ISBN .http://www.hollandseherder.nl/
- Amazing Dutch Dog Breeds. Raad van Beheer Association.https://www.houdenvanhonden.nl/book-dutch-breeds/
- A Dutch shepherd dog... what does it look like?. P.Q. van Vliet.http://www.hollanderhuis.nl/boek2.htm
Xarici keçidlər
- Dutch Shepherd Dog Club of America — UKC National Breed Club
- Working Dutch Shepherd Association of America
- American Dutch Shepherd Association
- Dutch breed club – Nederlandse Herdershonden Club
- Dutch Shepherd Dog Breed Information
- Hungária Holland Juhászkutya Klub
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hollandiya coban iti nid Hollandse Herder coxyonlu bacariqlari ve guclu is etikasi ile taninan coban iti cinsi Evveller esasen kend teserrufatinda coban iti kimi istifade edilen bu cins zamanla polis herbi ve beledci it kimi de meshurlasmisdir Hollandiya coban iti Menseyi Olke Niderland Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Funksiyasi 2 Xususiyyetleri 3 Temperamenti 4 Saglamliq 5 Istinadlar 6 Elave edebiyyat 7 Xarici kecidlerFunksiyasiredakteEnenevi olaraq Hollandiya coban itinin esas funksiyasi qoyun surulerini ekin sahelerinden uzaq tutmaq idi Onlar tarlalarin ve yollarin serhedlerini gezerek suruleri yonlendirir umumi cemenliklere bazarlara ve limanlara musayiet edir teserrufatda toyuqlari ve diger heyvanlari idare edirdiler Inekleri otarmaq sud arabalarini cekmek ve yad adamlarin fermaya yaxinlasmasi halinda xeberdarliq etmek de onlarin vezifelerine daxil idi 1 1900 cu illerde Niderlandda qoyun surulerinin azalmasi ile bu itlerin coxyonlu bacariqlari onlarin it telimi ucun uygunlasmasina sebeb oldu Onlar polis axtaris ve izleme itleri hemcinin korlar ucun beledci itler kimi yetisdirilmeye baslandi Lakin muasir ekincilik texnikasinin yayilmasi ile Hollandiya coban itinin populyasiyasi azalmaga basladi Ikinci Dunya muharibesi zamani ise cins demek olar ki yox olma tehlukesi ile uzlesdi Muharibe dovrunde itlerin yetisdirilmesi dayandirildi bir cox it acliqdan oldu ve ya Almaniyaya aparildi 2 3 XususiyyetleriredakteHollandiya coban iti orta olculu bir cinsdir Onlarin cekisi adeten 23 32 kq hundurluyu ise 55 63 sm arasinda deyisir Hollandiya coban itleri esasen brindle rengli olur Esas reng qizili ve ya gumusu tonlarinda olur bu rengler agdan sabalid qirmiziya qeder deyise biler Esl gumus brindle cox nadir hallarda rast gelinir cunki cox ag reng arzuolunmaz sayilir Cox qara reng de arzuolunmazdir lakin qara sima ustunluk verilen xususiyyetdir Sine ve ayaqlardaki ag lekeler de arzuolunmazdir 2 TemperamentiredakteHollandiya coban iti sadiq etibarli ayiq aktiv ve agillidir Bu cins itaetkarliq ve nizam intizam telimlerinde yuksek neticeler gosterir Onlar sahibleri ile islemeye heveslidir ve musteqil qerarlar qebul ede bilirler Coban xasiyyetine malik olan bu itler aqressiv ve ya utancaq deyiller onlara tapsirilan her hansi vezifeni musteqil sekilde yerine yetire bilirler 1 2 Bu cins cox aktiv ve coxyonludur Onlar ceviklik itaetkarliq axtaris ve xilasetme qoxulama suru otarma ve mudafie idmanlarinda ugurla istirak edirler 4 Beynelxalq seviyyede xususile polis ve herbi xidmetlerde istifade edilirler Hollandiya coban itleri Niderland Kral Polis Itleri Assosiasiyasi KNPV proqrami cercivesinde huquq muhafize orqanlari terefinden genis istifade olunur ve bu sahede yuksek performans numayis etdirir 5 SaglamliqredakteHollandiya coban iti umumiyyetle saglam bir cins hesab edilir lakin bezi genetik problemlere meyilli ola biler Bu problemler arasinda allergiya atopiya ceyneme miyoziti pannus kriptorxizm ve iltihabli bagirsaq xesteliyi yer alir Kobud tuklu novlerde goniodisplaziya riski vardir ve yetisdirmezden evvel bu xestelik ucun testler aparilmalidir Bu xestelik gozden maye axmasi ve korluqla neticelene biler Ortopedik problemler de nadir deyil 1974 2023 cu iller arasinda omba displaziyasi hallari 9 dirsek displaziyasi ise 5 5 olaraq qeyde alinmisdir 6 Hollandiya coban itinin kurkune qulluq novune gore deyisir Uzun ve kobud tuklu novler muntezem ve herterefli daranmaya ehtiyac duyur Qisa tuklu novler ise daha az daranma teleb edir Her halda it daim temiz saxlanmalidir 7 Istinadlarredakte 1 2 Nederlandse Herdershonden Club 21 May 2022 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 April 2012 1 2 3 Bosch Bas 2002 The Dutch Breeds Raad van Beheer Organization The Netherlands p 24 Fokkerij Reglementen 1 March 2012 20 June 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 January 2025 Exercise and Grooming AMERICAN DUTCH SHEPHERD ASSOCIATION INC 2019 05 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 05 29 KNPV Registration 25 December 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 December 2014 OFA Breed Statistics 2022 04 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 01 07 UMN College of Veterinary Medicine Inflammatory Myopathy testing 2023 02 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 01 07 Elave edebiyyatredakteAllemaal Hollanders herdershonden van eigen bodem Nederlandse Herdershonden Club Utrecht 2011 ISBN 978 90 6455 681 4 http www hollandseherder nl Amazing Dutch Dog Breeds Raad van Beheer Association https www houdenvanhonden nl book dutch breeds A Dutch shepherd dog what does it look like P Q van Vliet http www hollanderhuis nl boek2 htmXarici kecidlerredakteDutch Shepherd Dog Club of America UKC National Breed Club Working Dutch Shepherd Association of America American Dutch Shepherd Association Dutch breed club Nederlandse Herdershonden Club Dutch Shepherd Dog Breed Information Hungaria Holland Juhaszkutya Klub Menbe https az wikipedia org w index php title Hollandiya coban iti amp oldid 8290307