Hidrogen rabitəsi — orientasiya qüvvəsinin xüsusi növüdür. Flüor, oksigen və yaxud azot atomuna birləşmiş hidreogen atomu ilə flüor, oksigen və yaxud azot atomu arasında yaranan orientasiya qüvvəsinə hidrogen rabitəsi deyilir.
Hidrogen rabitəsi
Hidrogen ionu
hidrogen ionu (H+) heç bir elektronu olmayan və +1 yükə malik nüvədən ibarətdir. Buna görə onu bəzən "çılpaq" proton da adlandırırlar. Elektrona malik olmadığı üçün hidrogen ionunun müsbət yükü mənfi yüklü ionlar tərəfindən güclü surətdə cəzb olunur. Bununla əlaqədar olaraq, bir sıra molekullarda xüsusi təbiətə malik rabitə növü meydana çıxır ki, bu da bir qayda olaraq, hidrogenin iştirakı ilə əmələ gəldiyi üçün hidrogen rabitəsi adlanır..
İzahı
Su molekulları arasında hidrogen rabitəsi
Hidrogen rabitəsi bilavasitə hidrogen ilə elektromənfiliyi yüksək olan elementlər (F,O,N və s.) arasında meydana çıxır. Məsələn, HF qaz halda polimerləşərək bir sıra polimerlər şəklində mövcud olur:H2F2, H3F3, H4F4, H5F5, H6F6 və s. Hidrogen rabitəsi adətən üç nöqtə ilə işarə edilir. Adi temperaturda H2O maye, H2S isə qazdır. halbuki bir sıra ümumi cəhətlərə əsasən bunun əksi müşahidə edilməlidir. Həmçinin suyun qaynama temperaturu (373oK) H2S-in qaynama temperaturundan (211oK) yüksəkdir. Bunlara səbəb H2S-dən fərqli olaraq, H2O molekulları arasında hidrogen rabitəsinin olmasıdır. Su molekulu iki hidrogen atomu və istifadə edilməmiş iki elektron cütünə malik olan bir oksigen atomundan ibarət olduğu üçün, o eyni vaxtda dörd hidrogen rabitəsi əmələ gətirə bilir. Burada elektron cütlərinin tetraedrik yerləşməsi ilə əlaqədar olaraq hidrogen rabitələri də fəzada həmçinin tetraedrik surətdə istiqamətlənir.
Suyu adətən H2O-nun dimerləri təşkil edir.
Təbiəti
Hidrogen rabitəsi ion və kovalent rabitələrindən zəif, lakin Van-der-Vaals qüvvələrinə nisbətən davamlı rabitədir. Məsələn, ion və kovalent rabitələrə müvafiq gələn enerji təxminən 50-100 kkal/mol həddində olduğu halda, hidrogen rabitəsinin möhkəmliyi adətən 3-8 kkal/mol enerji ilə səciyyələnir. Lakin hidrogen rabitəsinin nisbətən zəif olmasına baxmayaraq, o maddələrin xassələrinin müəyyənləşməsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Digər tərəfdən bir çox hallarda həm molekullararası və həm də molekuldaxili hidrogen rabitəsi eyni vaxtda bir neçə yerdən əmələ gəlir. Bu da ümumiyyətlə hidrogen rabitəsinin möhkəmliyinin artmasına səbəb olur.
Hidrogen rabitəsi polimer birləşmələrdə
Hidrogen rabitəsi süni və təbii polimer birləşmələrinin kimyasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, sellüloza molekullarının öz aralarında birləşərək lif əmələ gətirməsi bilavasitə hidrogen rabitəsinə əsaslanır.
Bioloji rolu
Hidrogen rabitəsinin böyük bioloji rolu da müəyyən edilmişdir. irsiyyət məsələlərində dezoksiribonukleun turşuları başlıca rol oynayır. Bu turşulara məxsus xüsusi quruluş isə orada hidrogen pabitələrinin olması ilə əlaqədardır.
Mənbə
Z.Qarayev "Qeyri-üzvi kimya", Maarif-1975.
Химическая Энциклопедия. Советская Энциклопедия. — М., 1988.
В. В. Москва. Водородная связь в органической химии. Соросовский образовательный журнал, 11999,N 2, с.58-64 [3]
Пиментел Дж., О. Мак-Клеллан. Водородная связь, пер. с англ.. — М., 1964.
hidrogen, rabitəsi, orientasiya, qüvvəsinin, xüsusi, növüdür, flüor, oksigen, yaxud, azot, atomuna, birləşmiş, hidreogen, atomu, ilə, flüor, oksigen, yaxud, azot, atomu, arasında, yaranan, orientasiya, qüvvəsinə, hidrogen, rabitəsi, deyilir, mündəricat, hidrog. Hidrogen rabitesi orientasiya quvvesinin xususi novudur Fluor oksigen ve yaxud azot atomuna birlesmis hidreogen atomu ile fluor oksigen ve yaxud azot atomu arasinda yaranan orientasiya quvvesine hidrogen rabitesi deyilir Hidrogen rabitesi Mundericat 1 Hidrogen ionu 2 Izahi 3 Tebieti 4 Hidrogen rabitesi polimer birlesmelerde 5 Bioloji rolu 6 MenbeHidrogen ionu Redaktehidrogen ionu H hec bir elektronu olmayan ve 1 yuke malik nuveden ibaretdir Buna gore onu bezen cilpaq proton da adlandirirlar Elektrona malik olmadigi ucun hidrogen ionunun musbet yuku menfi yuklu ionlar terefinden guclu suretde cezb olunur Bununla elaqedar olaraq bir sira molekullarda xususi tebiete malik rabite novu meydana cixir ki bu da bir qayda olaraq hidrogenin istiraki ile emele geldiyi ucun hidrogen rabitesi adlanir Izahi Redakte Su molekullari arasinda hidrogen rabitesi Hidrogen rabitesi bilavasite hidrogen ile elektromenfiliyi yuksek olan elementler F O N ve s arasinda meydana cixir Meselen HF qaz halda polimerleserek bir sira polimerler seklinde movcud olur H2F2 H3F3 H4F4 H5F5 H6F6 ve s Hidrogen rabitesi adeten uc noqte ile isare edilir Adi temperaturda H2O maye H2S ise qazdir halbuki bir sira umumi cehetlere esasen bunun eksi musahide edilmelidir Hemcinin suyun qaynama temperaturu 373oK H2S in qaynama temperaturundan 211oK yuksekdir Bunlara sebeb H2S den ferqli olaraq H2O molekullari arasinda hidrogen rabitesinin olmasidir Su molekulu iki hidrogen atomu ve istifade edilmemis iki elektron cutune malik olan bir oksigen atomundan ibaret oldugu ucun o eyni vaxtda dord hidrogen rabitesi emele getire bilir Burada elektron cutlerinin tetraedrik yerlesmesi ile elaqedar olaraq hidrogen rabiteleri de fezada hemcinin tetraedrik suretde istiqametlenir H 2 O 2 H 2 O H O H displaystyle mathsf H 2 O 2 mathsf H 2 O cdots mathsf HOH Suyu adeten H2O nun dimerleri teskil edir Tebieti RedakteHidrogen rabitesi ion ve kovalent rabitelerinden zeif lakin Van der Vaals quvvelerine nisbeten davamli rabitedir Meselen ion ve kovalent rabitelere muvafiq gelen enerji texminen 50 100 kkal mol heddinde oldugu halda hidrogen rabitesinin mohkemliyi adeten 3 8 kkal mol enerji ile seciyyelenir Lakin hidrogen rabitesinin nisbeten zeif olmasina baxmayaraq o maddelerin xasselerinin mueyyenlesmesine ehemiyyetli derecede tesir gosterir Diger terefden bir cox hallarda hem molekullararasi ve hem de molekuldaxili hidrogen rabitesi eyni vaxtda bir nece yerden emele gelir Bu da umumiyyetle hidrogen rabitesinin mohkemliyinin artmasina sebeb olur Hidrogen rabitesi polimer birlesmelerde RedakteHidrogen rabitesi suni ve tebii polimer birlesmelerinin kimyasinda boyuk ehemiyyet kesb edir Meselen selluloza molekullarinin oz aralarinda birleserek lif emele getirmesi bilavasite hidrogen rabitesine esaslanir Bioloji rolu RedakteHidrogen rabitesinin boyuk bioloji rolu da mueyyen edilmisdir irsiyyet meselelerinde dezoksiribonukleun tursulari baslica rol oynayir Bu tursulara mexsus xususi qurulus ise orada hidrogen pabitelerinin olmasi ile elaqedardir Menbe RedakteZ Qarayev Qeyri uzvi kimya Maarif 1975 Himicheskaya Enciklopediya Sovetskaya Enciklopediya M 1988 V V Moskva Vodorodnaya svyaz v organicheskoj himii Sorosovskij obrazovatelnyj zhurnal 11999 N 2 s 58 64 3 Pimentel Dzh O Mak Klellan Vodorodnaya svyaz per s angl M 1964 Epshtejn L M Shubina E S Mnogolikaya vodorodnaya svyaz Priroda 2003 1 Vodorodnaya svyaz Sb st M 1964 Pauling L The chemical bond N Y 1967 Menbe https az wikipedia org w index php title Hidrogen rabitesi amp oldid 4882772, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
