Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Henri Taube (30 noyabr 1915[…] – 16 noyabr 2005[…], Palo-Alto[d], Kaliforniya[…]) — amerikalı alim.
| Henri Taube | |
|---|---|
| ing. Henry Taube | |
 | |
| Doğum tarixi | 30 noyabr 1915[…] |
| Vəfat tarixi | 16 noyabr 2005[…](89 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcələri |
|
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1937-ci ildə Ricaində Saskaçevan universitetini bitirmiş, sonra ABŞ-yə köçmüş və Berklidə Kaliforniya universitetində oxumuşdur. 1940-1941-ci ildə orada, 1941-1946-cı illərdə Kornel universitetində, 1946-1962-ci illərdə Çikaqo universitetində (1952-ci ildən professor) işləmişdir. 1962-ci ildən Stanford universitetində professor işləmişdir.
O, 2005-ci ildə noyabrın 16-da Kaliforniyada vəfat etmişdir.
Əsas işləri elektron ötürülməsi ilə reaksiyaların mexanizminin, xüsusən metalların komplekslərində öyrənilməsinə həsr olunub. 1940-cı ildə ilk dəfə olaraq sulu məhlulda solvatlaşmış kationun (üçvalentli xromun misalında) mövcudluğunu sübut etmişdir. 1952-ci ildə sulu məhlullarda kompleks birləşmələrin davamsızlığı ilə onların elektron strukturları arasında korrelyasiyanı müəyyən etmişdir. 1960-1970-ci illərdə məhlullarda keçid metallarının komplekslərinin iştirakı ilə çoxlu, həm də daha əhəmiyyətli nəticələri sferadaxili keçid adlanan keçidi öyrənərkən əldə etmişdir. Göstərmişdir ki, bu prosesdə metalın koordinasiyası sferasının liqandalarından biri iştirak edir və nəticədə iki metal ionu arasında körpücük əmələ gətirir, iki nüvəli kompleks adlanan birləşmə əmələ gətirir. Belə komplekslərin spektrlərini öyrənərək göstərmişdir ki, spektrin zolaqlarından biri ionlar arasında elektron keçidinə aid edilə bilər.
1967-ci ildə sübut etmişdir ki, molekulyar azot sulu məhlulda rutenium kompleksinin koordinasiya sferasında su molekulunu əvəz edə və möhkəm kompleks əmələ gətirə bilər. Aşkar etmişdir ki, azot ikinüvəli, iki rutenium ionuna malik kompleksdə körpü ola bilər. Göstərmişdir ki, bu molekul koordinasiya sferasında fırlana bilər (iona özünün bu və ya digər atomu ilə dönərək).
1983-cü ildə “Elektron keçidli reaksiyaların, xüsusən metalların komplekslərinin məhlullarında reaksiyaların mexanizminin öyrənilməsi sahəsində işlərinə görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
İstinadlar
- Henry Taube // Solomon Quqqenhaym muzeyi. 1937.
- Henry Taube // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- https://oh.chemheritage.org/oral-histories/taube-henry.
- https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1983/taube/facts/.
- NNDB (ing.). 2002.
- Henry Taube Biography.
- The Life of Henry Taube - Henry Taube.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Henri Taube 30 noyabr 1915 16 noyabr 2005 Palo Alto d Kaliforniya amerikali alim Henri Taubeing Henry TaubeDogum tarixi 30 noyabr 1915 1915 11 30 Vefat tarixi 16 noyabr 2005 2005 11 16 89 yasinda Vefat yeri Palo Alto d Santa Klara qrafligi Kaliforniya ABS Elm sahesi kimyaElmi dereceleri bakalavr d 1935 Is yerleri Kornell Universiteti Cikaqo Universiteti Stenford UniversitetiTehsili Berkli Kaliforniya Universiteti 1940 Uzvluyu London Kral Cemiyyeti 1988 ABS Milli Elmler Akademiyasi 1959 Kanada Kral Cemiyyeti d Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1937 ci ilde Ricainde Saskacevan universitetini bitirmis sonra ABS ye kocmus ve Berklide Kaliforniya universitetinde oxumusdur 1940 1941 ci ilde orada 1941 1946 ci illerde Kornel universitetinde 1946 1962 ci illerde Cikaqo universitetinde 1952 ci ilden professor islemisdir 1962 ci ilden Stanford universitetinde professor islemisdir O 2005 ci ilde noyabrin 16 da Kaliforniyada vefat etmisdir Esas isleri elektron oturulmesi ile reaksiyalarin mexanizminin xususen metallarin komplekslerinde oyrenilmesine hesr olunub 1940 ci ilde ilk defe olaraq sulu mehlulda solvatlasmis kationun ucvalentli xromun misalinda movcudlugunu subut etmisdir 1952 ci ilde sulu mehlullarda kompleks birlesmelerin davamsizligi ile onlarin elektron strukturlari arasinda korrelyasiyani mueyyen etmisdir 1960 1970 ci illerde mehlullarda kecid metallarinin komplekslerinin istiraki ile coxlu hem de daha ehemiyyetli neticeleri sferadaxili kecid adlanan kecidi oyrenerken elde etmisdir Gostermisdir ki bu prosesde metalin koordinasiyasi sferasinin liqandalarindan biri istirak edir ve neticede iki metal ionu arasinda korpucuk emele getirir iki nuveli kompleks adlanan birlesme emele getirir Bele komplekslerin spektrlerini oyrenerek gostermisdir ki spektrin zolaqlarindan biri ionlar arasinda elektron kecidine aid edile biler 1967 ci ilde subut etmisdir ki molekulyar azot sulu mehlulda rutenium kompleksinin koordinasiya sferasinda su molekulunu evez ede ve mohkem kompleks emele getire biler Askar etmisdir ki azot ikinuveli iki rutenium ionuna malik kompleksde korpu ola biler Gostermisdir ki bu molekul koordinasiya sferasinda firlana biler iona ozunun bu ve ya diger atomu ile donerek 1983 cu ilde Elektron kecidli reaksiyalarin xususen metallarin komplekslerinin mehlullarinda reaksiyalarin mexanizminin oyrenilmesi sahesinde islerine gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur IstinadlarHenry Taube Solomon Quqqenhaym muzeyi 1937 Henry Taube Brockhauz Ensiklopediyasi alm https oh chemheritage org oral histories taube henry https www nobelprize org prizes chemistry 1983 taube facts NNDB ing 2002 Henry Taube Biography The Life of Henry Taube Henry Taube