Helicobacter pylori — mədənin və onikibarmaq bağırsağın müxtəlif nahiyələrinin selikli qişasında aşkar olunmuş spiralşəkilli, qrammənfi patogen bakteriya. Mədə və onikibarmaq bağırsaq xoraları, qastritlər, duodonitlər, mədənin limfom və şişləri etioloji olaraq lat.helicobacter pylori yoluxması ilə əlaqələndirilir. Belə ki, 90% lat.helicobacter pylori daşıyıcılarında heç bir xəstəlik simptomları olmur. Helicobacter adlandırılması onun spiral formaya malik olmasıyla əlaqədardır. Bu quruluşa malik olması lat.helicobacter pylori-nin mədə və onikibarmaq bağırsağın selikli qişasına asandlıqla daxil olmasına və onun selikdə hərəkət etməsinə imkan yaratmış olur.
Kəşfin tarixi
1875-ci ildə alman alimi spiral və ya spiralşəkilli bakteriyanı mədənin selikli qişasında aşkar etmişdir. Tapılmış bi bakteriya qidalı mühitdə əkilsə də inkişaf etməmişdir. Beləliklə də bu təsadüf maraq kəsb etməmiş və unudulmuşdur. 1893-cü ildə italyan alimi Culio Bidzodzero turş mühitli mədə şırəsində mövcud olan spiralşəkilli bakteriyanın təsvirini vermişdir. 1899-cu ildə Krakovdakı Yagellon universitetinin professoru Yavorski mədənin yuyuntu suyundakı çöküntüləri müayinə edərkən spiralşəkilli bakteriyalara diqqətini cəlb etmiş və onları lat.Vibrio rugula adlandırmışdır. Yavorski ilk dəfə olaraq mədə patologiyalarının etiologiyasında bu bakteriyaların rolunu fərz etmişdir. Onun bu işi polyak dilində dərc olunduğundan əhəmiyyət kəsb edə bilməmişdir. 1979-cu ildə bakteriya avstraliya patoloqu Robin Uorren tərəfindən yenidən aşkar edilərək aktuallaşmışdır. 1981-ci ildən Robin Uorren Barri Marşalla birlikdə tədqiqatlar apararaq qidalı mühitdə onun kulturasını əldə etməyə nail olmuşlar. Uorron və Marşall göstərmişdirlər ki, əksər mədə xoraları və qastritlər stress və acı qidalarla əlaqəli olmayıb, lat.Helicobacter pylori ilə yoluxmadan sonra meydana çıxmış olurlar. Tibbdə və elmi cəmiyyətlərdə çətinliklə və tərəddüdlə də olsa lat.Helicobacter pylori- nin patogenetik rolunu qəbul etməyə məcbur olurlar. Barri Marşall fərziyyənin düzgünlüyünü yoxlamaq məqsədi ilə öz üzərində eksperiment apararaq: H. pylori kulturalı petri kasa möhtəviyyatını içərək özünü yoluxdurur və nəticədə qastritin meydana çıxmasına səbəb olur. Sonra Marşall bismut duzu və metronidazol vasitəsilə 14 günlük kursdan sonra qastritin müalicəsinə nail olur. Sonrakı tədqiqatlarda müəyyən olunmuşdur ki, qastritlərin, mədə və onikibarmaq xoralarının müalicəsində antibiotiklər daha effektlidir və xüsusi əhəmiyyətə malikdirlər. 1994-cü ildə ABŞ-ın milli səhiyyə institutu ekspert rəyi dərc edərək, əksər residiv xoraların müalicəsində antibiotiklərdən istifadə edilməsi tövsiyə edilmişdir. 2005 ci ildə bakteriyanın tibbdə əhəmiyyətini aşkar etmiş Robin Uorren və Barri Marşalla Nobel mükafatı təqdim edilmişdir.
Sistematikası
İlk olaraq bakteriya 1085-ci ildə lat.Campylobacter pyloridis adlandırılsa da sonralar 1989 cu ildə latın dilinin qrammatikasına müvafiq şəkildə dəyişdirilərək lat.Campylobacter pylori adlandırılmışdır. Bakteriyanın DNK analizi onun lat.Campylobacter cinsinə deyil, yeni bir cinsə - lat.HelicobacterGoodwin et al. 1989 aid olduğunu təsdiqləmiş olur. Pylori əlavəsi yun.πυλωρός sözünün yiyəlik hal forması «pylōrus» olub hərfi mənası çıxacaq, keçəcək deməkdir. Mədə çıxacağına və ya onikibarmaq bağırsağa keçən hissəsinə elmi təsnifat üzrə pyloricus deyilir. Bura baktriyanın əsasən kalonizasiya yaratdığı nahiyə sayılır. Nakteriyanın insan üçün patogen növlərinə lat.H. pylori, H. acinonychis, H. felis, H. bizzozeronii, H. nemestrinae, H. salomonis aiddirlər. DNK oxşarlığı və hibridləşməsi lat.H. pylori və lat.H. mustelae arasında daha yüksəkdir. Helicobacter növləri elmə məlum olan, hədsiz turş mühitdə (mədə turşusunda) sağ qala bilən və mədənin selikli qişasında kalonizasiya olunan yeganə bakteriya növləri sayılırlar.
Patogenezi
1.lat.H. pylori selikli qişaya daxil olur. 2. lat.H. pylori ureaza ifraz edərək, ammiakın qatılığını artırmış olur. 3. lat.H. pylori kolonizasiyası. 4. Selikli qişa mədə turşusunun və pepsinin aşılayıcı təsirinə məruz qalmış olur. Nəticədə həmin nahiyələrdə əvvəlcə kimyəvi yanıq, sonra isə iltihabi prosses meydana çıxmış olur.
Mədəyə düşmüş lat.H. pylori dərhal spiral formasının və qamçılarının sayəsində mədənin selikli qişasına sirayət edərək orada kaloniyalar törədir. Selikli qişanı zəbt etmiş bakteriyalar ureaza ifraz edərək, ammiakın qatılığını artırmış olur. Bu da öz növbəsində mədənin selikli qişasından qastrin ifrazını artırır ki, buna müvafiq kompensator olaraq izafi dərəcədə mədə turşusunun və pepsinin sekresiyasının artması, bufer sisteminin - bikarbonatların isə əksinə azalması baş verir. lat.H. pylori tərəfindən ifraz edilən musinaza, proteaza, lipaza kimi fermentlər mədənin qoruyucu selik qişasını depolimerləşdirərək zədələmiş olurlar. Bu yolla qoruyucu təbəqədən məhrum olmuş selikli qişa mədə turşusunun və pepsinin aşılayıcı təsirinə məruz qalmış olur. Nəticədə həmin nahiyələrdə əvvəlcə kimyəvi yanıq, sonra isə iltihabi prosses meydana çıxmış olur. lat.H. pylori tərəfindən ifraz olunan ekzotoksin VacA mədənin epitel toxumalarının məhvinə səbəb olur.
lat.Helicobacter pylorinin eradikasiyası (lat.ex „çıxartmaq“ və lat.radix „kök“ - kökündən kəsmək, dibindən çıxartmaq) və ya eradikasiyon müalicə - standart müalicə rejimi olub, qastrit və mədə xorasının sağalması üçün şərait yaratmaq üçün, sözügedən bakteriyanın mədənin selikli qişasından tam məhv edilməklə kənarlaşdırılmasına istiqamətləndirilmişdir. Bu müalicə rejimi 7-14 gün ərzində aparıla bilinir.
Üç komponentli müalicə
Proton nasos inhibitoru (PNİ) - omeprazol 20mq, pantoprazol 20mq gündə iki dəfə və ya pantoprazol 40mq , rabeprazol 20mq gündə bir dəfə , 14 gündən az olmayaraq.
Klaritromisin 500mq gündə iki dəfə 7 gündən az olmayaraq.
Amoksisillin 1000mq və ya metranidazol 500mq gündə iki dəfə 7 gündən az olmayaraq
Dörd komponentli müalicə
Proton nasos inhibitoru (PNİ) - omeprazol 20mq, pantoprazol 20mq gündə iki dəfə və ya pantoprazol 40mq , rabeprazol 20mq gündə bir dəfə , 14 gündən az olmayaraq.
Bismut subsalisilat/subsitrat 120 mq gündə dörd dəfə 28 gündən az olmayaraq
Metranidazol 500mq gündə üç dəfə 10 gündən az olmayaraq
Tetrasiklin 500mq gündə dörd dəfə 10 gündən az olmayaraq
Oktyabr 19, 2021
helicobacter, pylori, elektron, şdir, mikroskopundan, çəkilmiş, şəkil, elmi, təsnifataləmi, bakteriyalartip, proteobakteriyalarsinif, epsilon, proteobakteriyalarsıra, campylobacteralesfəsilə, helicobacteraceaecins, helicobacternöv, pylorielmi, adı, marshall, 1. Helicobacter pyloriHelicobacter pylori Elektron sdir mikroskopundan cekilmis sekil Elmi tesnifatAlemi BakteriyalarTip ProteobakteriyalarSinif Epsilon proteobakteriyalarSira CampylobacteralesFesile HelicobacteraceaeCins HelicobacterNov H pyloriElmi adiHelicobacter pylori Marshall et al 1985 Goodwin et al 1989VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 1 MBMM 210 Helicobacter pylori medenin ve onikibarmaq bagirsagin muxtelif nahiyelerinin selikli qisasinda askar olunmus spiralsekilli qrammenfi patogen bakteriya Mede ve onikibarmaq bagirsaq xoralari qastritler duodonitler medenin limfom ve sisleri etioloji olaraq lat helicobacter pylori yoluxmasi ile elaqelendirilir Bele ki 90 lat helicobacter pylori dasiyicilarinda hec bir xestelik simptomlari olmur Helicobacter adlandirilmasi onun spiral formaya malik olmasiyla elaqedardir Bu qurulusa malik olmasi lat helicobacter pylori nin mede ve onikibarmaq bagirsagin selikli qisasina asandliqla daxil olmasina ve onun selikde hereket etmesine imkan yaratmis olur Mundericat 1 Kesfin tarixi 2 Sistematikasi 3 Patogenezi 4 lat Helicobacter pylorinin eradikasiyasi 4 1 Uc komponentli mualice 4 2 Dord komponentli mualiceKesfin tarixi Redakte1875 ci ilde alman alimi spiral ve ya spiralsekilli bakteriyani medenin selikli qisasinda askar etmisdir Tapilmis bi bakteriya qidali muhitde ekilse de inkisaf etmemisdir Belelikle de bu tesaduf maraq kesb etmemis ve unudulmusdur 1893 cu ilde italyan alimi Culio Bidzodzero turs muhitli mede siresinde movcud olan spiralsekilli bakteriyanin tesvirini vermisdir 1899 cu ilde Krakovdaki Yagellon universitetinin professoru Yavorski medenin yuyuntu suyundaki cokuntuleri muayine ederken spiralsekilli bakteriyalara diqqetini celb etmis ve onlari lat Vibrio rugula adlandirmisdir Yavorski ilk defe olaraq mede patologiyalarinin etiologiyasinda bu bakteriyalarin rolunu ferz etmisdir Onun bu isi polyak dilinde derc olundugundan ehemiyyet kesb ede bilmemisdir 1979 cu ilde bakteriya avstraliya patoloqu Robin Uorren terefinden yeniden askar edilerek aktuallasmisdir 1981 ci ilden Robin Uorren Barri Marsalla birlikde tedqiqatlar apararaq qidali muhitde onun kulturasini elde etmeye nail olmuslar Uorron ve Marsall gostermisdirler ki ekser mede xoralari ve qastritler stress ve aci qidalarla elaqeli olmayib lat Helicobacter pylori ile yoluxmadan sonra meydana cixmis olurlar Tibbde ve elmi cemiyyetlerde cetinlikle ve tereddudle de olsa lat Helicobacter pylori nin patogenetik rolunu qebul etmeye mecbur olurlar Barri Marsall ferziyyenin duzgunluyunu yoxlamaq meqsedi ile oz uzerinde eksperiment apararaq H pylori kulturali petri kasa mohteviyyatini icerek ozunu yoluxdurur ve neticede qastritin meydana cixmasina sebeb olur Sonra Marsall bismut duzu ve metronidazol vasitesile 14 gunluk kursdan sonra qastritin mualicesine nail olur Sonraki tedqiqatlarda mueyyen olunmusdur ki qastritlerin mede ve onikibarmaq xoralarinin mualicesinde antibiotikler daha effektlidir ve xususi ehemiyyete malikdirler 1994 cu ilde ABS in milli sehiyye institutu ekspert reyi derc ederek ekser residiv xoralarin mualicesinde antibiotiklerden istifade edilmesi tovsiye edilmisdir 2005 ci ilde bakteriyanin tibbde ehemiyyetini askar etmis Robin Uorren ve Barri Marsalla Nobel mukafati teqdim edilmisdir Sistematikasi RedakteIlk olaraq bakteriya 1085 ci ilde lat Campylobacter pyloridis adlandirilsa da sonralar 1989 cu ilde latin dilinin qrammatikasina muvafiq sekilde deyisdirilerek lat Campylobacter pylori adlandirilmisdir Bakteriyanin DNK analizi onun lat Campylobacter cinsine deyil yeni bir cinse lat Helicobacter Goodwin et al 1989 aid oldugunu tesdiqlemis olur Pylori elavesi yun pylwros sozunun yiyelik hal formasi pylōrus olub herfi menasi cixacaq kececek demekdir Mede cixacagina ve ya onikibarmaq bagirsaga kecen hissesine elmi tesnifat uzre pyloricus deyilir Bura baktriyanin esasen kalonizasiya yaratdigi nahiye sayilir Nakteriyanin insan ucun patogen novlerine lat H pylori H acinonychis H felis H bizzozeronii H nemestrinae H salomonis aiddirler DNK oxsarligi ve hibridlesmesi lat H pylori ve lat H mustelae arasinda daha yuksekdir Helicobacter novleri elme melum olan hedsiz turs muhitde mede tursusunda sag qala bilen ve medenin selikli qisasinda kalonizasiya olunan yegane bakteriya novleri sayilirlar Patogenezi Redakte 1 lat H pylori selikli qisaya daxil olur 2 lat H pylori ureaza ifraz ederek ammiakin qatiligini artirmis olur 3 lat H pylori kolonizasiyasi 4 Selikli qisa mede tursusunun ve pepsinin asilayici tesirine meruz qalmis olur Neticede hemin nahiyelerde evvelce kimyevi yaniq sonra ise iltihabi prosses meydana cixmis olur Medeye dusmus lat H pylori derhal spiral formasinin ve qamcilarinin sayesinde medenin selikli qisasina sirayet ederek orada kaloniyalar toredir Selikli qisani zebt etmis bakteriyalar ureaza ifraz ederek ammiakin qatiligini artirmis olur Bu da oz novbesinde medenin selikli qisasindan qastrin ifrazini artirir ki buna muvafiq kompensator olaraq izafi derecede mede tursusunun ve pepsinin sekresiyasinin artmasi bufer sisteminin bikarbonatlarin ise eksine azalmasi bas verir lat H pylori terefinden ifraz edilen musinaza proteaza lipaza kimi fermentler medenin qoruyucu selik qisasini depolimerlesdirerek zedelemis olurlar Bu yolla qoruyucu tebeqeden mehrum olmus selikli qisa mede tursusunun ve pepsinin asilayici tesirine meruz qalmis olur Neticede hemin nahiyelerde evvelce kimyevi yaniq sonra ise iltihabi prosses meydana cixmis olur lat H pylori terefinden ifraz olunan ekzotoksin VacA medenin epitel toxumalarinin mehvine sebeb olur lat Helicobacter pylorinin eradikasiyasi Redaktelat Helicobacter pylori nin eradikasiyasi lat ex cixartmaq ve lat radix kok kokunden kesmek dibinden cixartmaq ve ya eradikasiyon mualice standart mualice rejimi olub qastrit ve mede xorasinin sagalmasi ucun serait yaratmaq ucun sozugeden bakteriyanin medenin selikli qisasindan tam mehv edilmekle kenarlasdirilmasina istiqametlendirilmisdir Bu mualice rejimi 7 14 gun erzinde aparila bilinir Uc komponentli mualice Redakte Proton nasos inhibitoru PNI omeprazol 20mq pantoprazol 20mq gunde iki defe ve ya pantoprazol 40mq rabeprazol 20mq gunde bir defe 14 gunden az olmayaraq Klaritromisin 500mq gunde iki defe 7 gunden az olmayaraq Amoksisillin 1000mq ve ya metranidazol 500mq gunde iki defe 7 gunden az olmayaraqDord komponentli mualice Redakte Proton nasos inhibitoru PNI omeprazol 20mq pantoprazol 20mq gunde iki defe ve ya pantoprazol 40mq rabeprazol 20mq gunde bir defe 14 gunden az olmayaraq Bismut subsalisilat subsitrat 120 mq gunde dord defe 28 gunden az olmayaraq Metranidazol 500mq gunde uc defe 10 gunden az olmayaraq Tetrasiklin 500mq gunde dord defe 10 gunden az olmayaraqMenbe https az wikipedia org w index php title Helicobacter pylori amp oldid 4834921, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
