Nəhayət, Xoca Sadəttin Əfəndinin vəfatının ardından 2 oktyabr1599 tarixində ilk dəfə şeyxülislam oldu. Şeyxülislamlığı dövründə sosial məsələlərdən başqa siyasi hadisələrdə də söz sahibi oldu. Belə ki, saraya və xüsusilə Validə Safiyə Sultana yaxınlığı ilə tanınan yəhuditacir Esparanzo Malchi bütün iltizam hüququnu və gömrük məsələlərini ələ almış, bu səbəblə ayaqlanan sipahilər Sunullah Əfəndini də öz tərəflərinə çəkmişdi. Üsyançıların ölümünü istədiyi şəxslərin sürgün edilməsini tələb etsə də, üsyanın idarəsini itirdi və nəticədə Esparanzo və iki oğlu qətlə yetirildi. Bu səbəblə Validə Safiyə Sultanla münasibətləri pisləşdi. Dövlət məsələlərindəki səriştəsiz qərarları səbəbilə 2 avqust1601 tarixində vəzifədən alındı. Bu məsələdə yeni sədrəzəmYemişçi Həsən Paşa ilə arasındakı düşmənliyin önəmli rolu olmuşdu. Bir ildən çox vəzifədən kənar qalan Sunullah Əfəndi yenə də dövlət məsələlərindən uzaqlaşmadı. Məsələn, sədarətnaibiKürəkən Xəlil Paşanın rüşvət almasını Sultan Mehmedə xəbər verərək yerinə Həsən Paşanın, daha sonra isə yaxın adamı Gözəlcə Mahmud Paşanın gətirilməsində önəmli rol oynadı.
Hacı Mustafa Sunullah Əfəndinin daxil olduğu hadisələr yalnız elmi sahəyə deyil, Osmanlı hərb və siyasi mühitinə də təsir etmişdir. Xüsusilə də yeniçəri və sipahilər arasındakı uçurumun dərinləşməsinə səbəb olmuşdur.
Mənbə
Selânikî, Târih (İpşirli), I, 235, 270, 279, 323, 342;
Âlî Mustafa Efendi, Mevâidü’n-nefâis fî kavâidi’l-mecâlis, İstanbul 1956, s. 102-109;
Atâî, Zeyl-i Şekāik, II, 552-557;
Hasanbeyzâde Ahmed, Târih (haz. Şevki Nezihi Aykut), Ankara 2004, II, tür.yer.;
Mehmed b. Mehmed er-Rûmî (Edirneli)’nin Nuhbetü’l-tevârîh ve’l-ahbâr’ı ve Târîh-i Âl-i Osmân’ı (haz. Abdurrahman Sağırlı, doktora tezi, 2000), İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, II. kısım, s. 108;
Koçi Bey, Risâle (Aksüt), s. 35-36;
Naîmâ, Târih, I, 247-249, 310, 393, 446-448, 450;
Devhatü’l-meşâyih, s. 39-42;
Sicill-i Osmânî, III, 233-234;
İlmiyye Salnâmesi, s. 422-426;
Mehmet İpşirli, “Şeyhülislâm Sun‘ullah Efendi”, TED, sy. 13 (1987), s. 209-256;
R. C. Reep, “ŚunǾ Allāh”, EI² (İng.), IX, 873-874.
Avqust 05, 2021
hacı, mustafa, sunullah, əfəndi, hacı, cəfər, mustafa, sunullah, əfəndi, 1553, aprel, 1612, osmanlı, dövlət, xadimi, şair, müdərris, qazı, şeyxülislam, hacı, cəfər, mustafa, sunullah, əfəndi24, osmanlı, şeyxülislamı2, oktyabr, 1599, avqust, 1601sələfi, xoca, s. Haci Cefer Mustafa Sunullah Efendi d 1553 o 10 aprel 1612 Osmanli dovlet xadimi sair muderris qazi ve seyxulislam Haci Cefer Mustafa Sunullah Efendi24 Osmanli seyxulislami2 oktyabr 1599 2 avqust 1601Selefi Xoca Sadettin EfendiXelefi Xocazade Mehmed Efendi5 yanvar 1603 7 fevral 1603Selefi Xocazade Mehmed EfendiXelefi Ebulmeyamin Mustafa Efendi28 Osmanli seyxulislami8 iyun 1604 28 iyul 1606Selefi Ebulmeyamin Mustafa EfendiXelefi Ebulmeyamin Mustafa Efendi30 Osmanli seyxulislami23 noyabr 1606 5 iyun 1608Selefi Ebulmeyamin Mustafa EfendiXelefi Xocazade Mehmed EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi 1552Dogum yeri Iskilip Corum Osmanli imperiyasi Vefat tarixi 10 aprel 1612Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiHeyati Redakte1553 cu ilde Istanbulda dunyaya gelmisdir Sultan Suleyman dovrunun basqazilarindan Iskilipli Molla Cefer Celebinin ogludur Atasindan ve Zenbillizade Fudayl Celebiden dersler aldi ve daha sonra emisi oglu Ebussuud Efendinin muridi olaraq 1569 cu ilde medrese tehsilini tamamladi Muderris olaraq 1571 ci ilin fevralinda Besiktasdaki Xeyreddin Pasa medresesine teyin edildi 1576 ci ilin aprelinde Mahmud Pasa medresesine 1580 ci ilde Sah Sultan medresesine 1580 ci ilin sentyabrinda Hangah medresesine 1582 ci ilin sentyabrinda Sahn i seman medresesine muderris teyin olundu Sonuncu vezifesinde 3 il qaldiqdan sonra 1585 ci ilin oktyabrinda Sahzadebasi medresesine 1588 ci ilin iyulunda Uskudardaki Valide i Atik medresesine muderris oldu Sunullah Efendi bundan sonra enenevi olaraq qaziliga kecdi ve Bursada cixan boyuk yangindan sonra Ebussuudzade Mustafa Efendinin yerine 1590 ci ilin sentyabrinda Bursa qazisi oldu Ardindan 1591 ci ilin aprelinde Edirne ve 2 may 1592 ci ilde Istanbul qaziligina getirildi Hemin il 19 iyulda Anadolu basqazisi 13 iyul 1593 tarixinde ise Rumeli basqazisi secildi Sultan Mehmedin culus merasiminde Rumeli basqazisi olaraq istirak etdi Culus merasiminden sonra bas tutan vezife deyisikliyi sebebile o da teqaude cixarildi Bundan basqa 1598 ci ilin avqustunda maasi 50 axca artirildi Nehayet Xoca Sadettin Efendinin vefatinin ardindan 2 oktyabr 1599 tarixinde ilk defe seyxulislam oldu Seyxulislamligi dovrunde sosial meselelerden basqa siyasi hadiselerde de soz sahibi oldu Bele ki saraya ve xususile Valide Safiye Sultana yaxinligi ile taninan yehudi tacir Esparanzo Malchi butun iltizam huququnu ve gomruk meselelerini ele almis bu sebeble ayaqlanan sipahiler Sunullah Efendini de oz tereflerine cekmisdi Usyancilarin olumunu istediyi sexslerin surgun edilmesini teleb etse de usyanin idaresini itirdi ve neticede Esparanzo ve iki oglu qetle yetirildi Bu sebeble Valide Safiye Sultanla munasibetleri pislesdi Dovlet meselelerindeki seristesiz qerarlari sebebile 2 avqust 1601 tarixinde vezifeden alindi Bu meselede yeni sedrezem Yemisci Hesen Pasa ile arasindaki dusmenliyin onemli rolu olmusdu Bir ilden cox vezifeden kenar qalan Sunullah Efendi yene de dovlet meselelerinden uzaqlasmadi Meselen sedaret naibi Kureken Xelil Pasanin rusvet almasini Sultan Mehmede xeber vererek yerine Hesen Pasanin daha sonra ise yaxin adami Gozelce Mahmud Pasanin getirilmesinde onemli rol oynadi Sunullah Efendi 5 yanvar 1603 tarixinde ikinci defe seyxulislamliga getirildi ancaq 34 gun sonra 7 fevralda vezifeden alindi Bunun sebebi ise sedrezem Yemisci Hesen Pasa eleyhindeki hereketleri idi Bu cekismeler esnasinda Sunullah Efendi ve Gozelce Mahmud Pasa sipahileri sedrezem Yemisci Hesen Pasa ise yenicerileri destekleyirdi Haqqinda Rodosa surgun qerari cixsa da qacib gizlenen Sunullah Efendi bir muddet sonra Hesen Pasanin edami ile yeniden guclendi Sultan Mehmedin vefati ve yerine kecen oglu Sultan Ehmedin culusundan sonra ucuncu defe seyxulislam oldu 8 iyun 1604 Bu dovrde yene muxtelif siyasi ve herbi meselelere adi qarisdi Xususile de sedrezem Dervis Mehmed Pasa ile munasibetleri pislesdi Nehayet onun da tesiriyle 28 iyul 1606 tarixinde vezifeden alindi Ancaq bu cox cekmedi ve Ebulmeyamin Mustafa Efendinin vefatinin ardindan 23 noyabr 1606 tarixinde yeniden seyxulislam oldu Bu teyinatda Sultan Ehmedin Dervis Mehmed Pasaya olan inamsizliginin xususi rolu oldu Bele ki cox kecmeden Sunullah Efendinin de tesviqi ile sedrezem Dervis Mehmed Pasa vezifeden alinaraq edam edildi ve yerine Quyucu Murad Pasa getirildi Ancaq bir muddet sonra Sunullah Efendi Krim xanligina teyinat meselesine qarismasi ve dovlet adamlari ile munasibetlerinin pislesmesi sebebile Sultan Ehmed terefinden yeniden vezifeden alindi 5 iyun 1608 Bundan sonraki heyatini Istanbuldaki koskunde dovlet meselelerinden uzaq keciren Sunullah Efendi 1611 ci ilde hecce getdi Hecc ziyaretinden dondukden bir muddet sonra 10 aprel 1612 ci ilde Istanbulda vefat etdi Cenazesi Mahmud Hudayi terefinden Fateh mescidinde qilindi ve vaxtile vefat eden boyuk oglu Mehmed Celebinin yanina defn olundu Haci Mustafa Sunullah Efendinin daxil oldugu hadiseler yalniz elmi saheye deyil Osmanli herb ve siyasi muhitine de tesir etmisdir Xususile de yeniceri ve sipahiler arasindaki ucurumun derinlesmesine sebeb olmusdur Menbe RedakteSelaniki Tarih Ipsirli I 235 270 279 323 342 Ali Mustafa Efendi Mevaidu n nefais fi kavaidi l mecalis Istanbul 1956 s 102 109 Atai Zeyl i Sekaik II 552 557 Hasanbeyzade Ahmed Tarih haz Sevki Nezihi Aykut Ankara 2004 II tur yer Mehmed b Mehmed er Rumi Edirneli nin Nuhbetu l tevarih ve l ahbar i ve Tarih i Al i Osman i haz Abdurrahman Sagirli doktora tezi 2000 IU Sosyal Bilimler Enstitusu II kisim s 108 Koci Bey Risale Aksut s 35 36 Naima Tarih I 247 249 310 393 446 448 450 Devhatu l mesayih s 39 42 Sicill i Osmani III 233 234 Ilmiyye Salnamesi s 422 426 Mehmet Ipsirli Seyhulislam Sun ullah Efendi TED sy 13 1987 s 209 256 R C Reep SunǾ Allah EI Ing IX 873 874 Menbe https az wikipedia org w index php title Haci Mustafa Sunullah Efendi amp oldid 6072998, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
