fbpx
Wikipedia

Gəncəklər

Gəncəklər — qədim türk tayfası.

Tarixi

Gəncək tayfası haqqında ilk dəfə XI əsrdə Mahmud Qaşqarlı məlumat verib. Məşhur dilçi alim, türk dillərinin fədakar qrammatik araşdırıcısı Mahmud Qaşqari öz "Divanü Lüğat-it-Türk" əsərində Gəncək sözünü bir tayfanın adı kimi çəkir, onları qıpçaq soylarından hesab edir.

Miladdan əvvəl qıpçaq soyu birləşməsinin tərkibində gəncəklər soyu olmuş və onlar Gəncək (Qanzaq) şəhərini salmışlar. Hal-hazırda gəncək soylarının eramızdan əvvəl, Gəncək (Qanzaq) şəhərinin eramızın ilk orta yüzilliklərində salındığı haqqında fərqli rakursdan baxış mövcuddur. Strabonun “Coğrafiya”sında Gəncək şəhərinin adına rast gəlinir. Belə çıxır ki, şəhər miladdan əvvəl birinci yüzillikdən əvvəl mövcud imiş. Gəncək şəhərini Strabon Atropatenada, Musa Kalankaytuklu isə Qarabağda yerləşdirir. Hətta çox maraqlıdır ki, “Albaniyanın tarixi”nin müəllifi onu Albaniya şəhəri kimi yox, ərəblərin bu yerləri işğalından sonra salınmış şəhər kimi qeyd edir. Əslində iki Gəncə adını daşıyan şəhər olmuşdur. Birincisi, Atropatenada, ikincisi isə indiki Şimali Azərbaycanda. Gəncə adına Naxçıvanda, Cənubi Azərbaycanda çay və yer adlarında da rast gəlinir. Şimali Qafqazda Nalçik yaxınlığında dağ və çay, Qazaxıstanda göl və çay, Dağıstanda çay və aul (kənd) Gəncə adını daşıyır.

Bəzi təqdiqatçılar isə “Gəncə” sözünün pəhləvi dilində “xəzinə” sözü olduğunu güman edirlər. Bu toponim prototürk mənşəli gəncəklərin adı ilə bağlıdır. Halbuki bu sözün pəhləvi lüğətinə heç bir aidiyyatı yoxdur.

Beləliklə, miladdan əvvəlki qıpçaq soy birləşməsinin tərkibində gəncəklər soyu olmuş və onlar Gəncək (Qanzaq) şəhərini salmışlar. Mənə belə gəlir ki, əvvəlcə Atropatena ərazisində Gəncək (Qanzaq) şəhəri eramızdan əvvəl mövcud olmuş, həmin şəhəri salan gəncəklər Araz çayından şimala miqrasiya edərək (çox güman ki, qıpçaqların tərkibində) indiki yerlərə gəlib çıxmış, Gəncə şəhərinin bünövrəsini qoymuşlar.

Gəncek dilində sözlərin anlamı

  • kendük: küp kimi torpaqdan hazırlanan böyük bir qap, küp.
  • togrıl: ət və ədviyyatla doldurulan bağırsaq, bumbar/mumbar dolması.
  • yudhuğ: uşaqlara işlədilən bir kəlimə.
  • kenpe: bir ot adı.
  • körke: ağacdan hazırlanmış tabaq.
  • çaha: çaxmaq.
  • çulıman: su birikintisi.
  • çawlı: od qalanan meyvə qabıqları. (çalı)
  • çowlı: tutmac süzgəci.
  • çeşkel: çanaq, çömlək.
  • şenbuy: başqa bir dəvətdən sonra gecələyin (gecə vaxtı) gedilən içki ziyafəti.
  • kewli: çayın ağzı, mənsəbi.
  • dünüşge: “sülüklü pancar” adlanan bir tərəvəz növü.
  • büşinçek: üzüm salxımı.
  • banzı: əlaqə pozulduqdan sonra asmaların üzərindəki üzüm qalıntıları, neferneme.
  • lüçnüt: iməcə.
  • rapçat: biyar; bəyin camaatın gölüklərini (at, eşşək, qatır və s. yük və minik mal-qarasını) alıb üzərinə pulsuz olaraq yük yüklətməsi kimi.
  • buldunı: içərisinə yaş ya da quru üzüm qonan xoşmərim.
  • sin: sən.
  • hana: ana
  • hata: ata

İstinadlar

gəncəklər, qədim, türk, tayfası, tarixi, redaktəgəncək, tayfası, haqqında, dəfə, əsrdə, mahmud, qaşqarlı, məlumat, verib, məşhur, dilçi, alim, türk, dillərinin, fədakar, qrammatik, araşdırıcısı, mahmud, qaşqari, divanü, lüğat, türk, əsərində, gəncək, sözünü, t. Gencekler qedim turk tayfasi Tarixi RedakteGencek tayfasi haqqinda ilk defe XI esrde Mahmud Qasqarli melumat verib Meshur dilci alim turk dillerinin fedakar qrammatik arasdiricisi Mahmud Qasqari oz Divanu Lugat it Turk eserinde Gencek sozunu bir tayfanin adi kimi cekir onlari qipcaq soylarindan hesab edir Miladdan evvel qipcaq soyu birlesmesinin terkibinde gencekler soyu olmus ve onlar Gencek Qanzaq seherini salmislar Hal hazirda gencek soylarinin eramizdan evvel Gencek Qanzaq seherinin eramizin ilk orta yuzilliklerinde salindigi haqqinda ferqli rakursdan baxis movcuddur Strabonun Cografiya sinda Gencek seherinin adina rast gelinir Bele cixir ki seher miladdan evvel birinci yuzillikden evvel movcud imis Gencek seherini Strabon Atropatenada Musa Kalankaytuklu ise Qarabagda yerlesdirir Hetta cox maraqlidir ki Albaniyanin tarixi nin muellifi onu Albaniya seheri kimi yox ereblerin bu yerleri isgalindan sonra salinmis seher kimi qeyd edir Eslinde iki Gence adini dasiyan seher olmusdur Birincisi Atropatenada ikincisi ise indiki Simali Azerbaycanda Gence adina Naxcivanda Cenubi Azerbaycanda cay ve yer adlarinda da rast gelinir Simali Qafqazda Nalcik yaxinliginda dag ve cay Qazaxistanda gol ve cay Dagistanda cay ve aul kend Gence adini dasiyir Bezi teqdiqatcilar ise Gence sozunun pehlevi dilinde xezine sozu oldugunu guman edirler Bu toponim prototurk menseli genceklerin adi ile baglidir Halbuki bu sozun pehlevi lugetine hec bir aidiyyati yoxdur Belelikle miladdan evvelki qipcaq soy birlesmesinin terkibinde gencekler soyu olmus ve onlar Gencek Qanzaq seherini salmislar Mene bele gelir ki evvelce Atropatena erazisinde Gencek Qanzaq seheri eramizdan evvel movcud olmus hemin seheri salan gencekler Araz cayindan simala miqrasiya ederek cox guman ki qipcaqlarin terkibinde indiki yerlere gelib cixmis Gence seherinin bunovresini qoymuslar Gencek dilinde sozlerin anlami Redakte kenduk kup kimi torpaqdan hazirlanan boyuk bir qap kup togril et ve edviyyatla doldurulan bagirsaq bumbar mumbar dolmasi yudhug usaqlara isledilen bir kelime kenpe bir ot adi korke agacdan hazirlanmis tabaq caha caxmaq culiman su birikintisi cawli od qalanan meyve qabiqlari cali cowli tutmac suzgeci ceskel canaq comlek senbuy basqa bir devetden sonra geceleyin gece vaxti gedilen icki ziyafeti kewli cayin agzi mensebi dunusge suluklu pancar adlanan bir terevez novu busincek uzum salximi banzi elaqe pozulduqdan sonra asmalarin uzerindeki uzum qalintilari neferneme lucnut imece rapcat biyar 1 beyin camaatin goluklerini at essek qatir ve s yuk ve minik mal qarasini alib uzerine pulsuz olaraq yuk yukletmesi kimi bulduni icerisine yas ya da quru uzum qonan xosmerim sin sen hana ana hata ataIstinadlar Redakte https azerdict com az izahli luget biyar olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Gencekler amp oldid 5729281, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.