Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Ağbaş kərkəs (lat. Gyps fulvus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin kərkəs cinsinə aid heyvan növü.
| Ağbaş kərkəs | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Ağbaş kərkəs | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Qısa təsviri
İri quşdur (10-12 kq). Bel tərəfi qonur, qarın tərəfi isə kürəndir. Çalma və sükan lələkləri qaradır. Quyruğu qısadır və ucu dəyirmi qurtarır. Beyni uzundur və dibində ağ qu lələklərdən ibarət “yaxalıq” var. Başı və boynu qısa ağ qu lələkləri ilə örtülüdür.
Yayılması və həyat tərzi
Avropa, Asiya və Şimali Afrikada yayılıb. Oturaq növdür. Azərbaycanda dağlıq rayonlarda nəsil verir, yem üçün düzənliyə qədər uçur.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Sıldırım qayalıqda yaşayır (meşəsiz yerdə). Kolonial quşdur. Yuvaları sıldırım qaya üzərində yerləşir. Koloniyada 2-5 yuva olur. Yuvaların arası 40-110 m dir. Zoopark şəraitində cütləşməsi yanvar ayından aprelə qədər uzanır və yerdə gedir (1 dəqiqə). Mart ayında bir ədəd ağ yumurta verir, 50 gün kürt yatır. İyul ayında pərvaz balası müşahidə edilir. Əsas yemi leşdir. Daxili orqanları və əzələni xoşlayır, skelet yemir. Leş tapanda çox yeyib, uzun müddət ac qala bilir.
Sayı və azalma səbəbi
XIX əsrdə çoxsaylı, XX əsrdə adi saylı, son 20-25 ildə nadir olub. Azərbaycanın 17 ornitocoğrafi sahəsindən 6-da nəsil verməsinə baxmayaraq sayı azalıb. XX əsrin axırında 150, 2007-2008-ci illərdə isə 86 quş sayılıb.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Uzun müddət zərərli hesab edilib təqib olunması, yem bazasının zəifləməsi və zəhərlənməsi.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması və satışı qadağandır. Naxçıvan MRin Qırmızı kitabına daxil edilib. Zooparklarda nümayiş etdirilib əhaliyə tanıdılır. Qorunan ərazilərdə nəzarət altında saxlanılır. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Yem bazasının qorunması, yuvası yaxınlığına 5-10 gündə bir dəfə leş qoyulması, yuva sahəsinin təbii abidə elan edilməsi.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agbas kerkes lat Gyps fulvus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qirgikimiler destesinin qirgilar fesilesinin kerkes cinsine aid heyvan novu Agbas kerkesElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Klad Deste QirgikimilerFesile QirgilarYarimfesile KerkeslerCins KerkesNov Agbas kerkesBeynelxalq elmi adiGyps fulvus Hablitz 1783 Sekil axtarisiITIS 175487NCBI 36247EOL 45515798FW 369536Qisa tesviriIri qusdur 10 12 kq Bel terefi qonur qarin terefi ise kurendir Calma ve sukan lelekleri qaradir Quyrugu qisadir ve ucu deyirmi qurtarir Beyni uzundur ve dibinde ag qu leleklerden ibaret yaxaliq var Basi ve boynu qisa ag qu lelekleri ile ortuludur Yayilmasi ve heyat terziAvropa Asiya ve Simali Afrikada yayilib Oturaq novdur Azerbaycanda dagliq rayonlarda nesil verir yem ucun duzenliye qeder ucur Yasayis yeri ve heyat terziSildirim qayaliqda yasayir mesesiz yerde Kolonial qusdur Yuvalari sildirim qaya uzerinde yerlesir Koloniyada 2 5 yuva olur Yuvalarin arasi 40 110 m dir Zoopark seraitinde cutlesmesi yanvar ayindan aprele qeder uzanir ve yerde gedir 1 deqiqe Mart ayinda bir eded ag yumurta verir 50 gun kurt yatir Iyul ayinda pervaz balasi musahide edilir Esas yemi lesdir Daxili orqanlari ve ezeleni xoslayir skelet yemir Les tapanda cox yeyib uzun muddet ac qala bilir Sayi ve azalma sebebiXIX esrde coxsayli XX esrde adi sayli son 20 25 ilde nadir olub Azerbaycanin 17 ornitocografi sahesinden 6 da nesil vermesine baxmayaraq sayi azalib XX esrin axirinda 150 2007 2008 ci illerde ise 86 qus sayilib Mehdudlasdirici amillerUzun muddet zererli hesab edilib teqib olunmasi yem bazasinin zeiflemesi ve zeherlenmesi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi ve satisi qadagandir Naxcivan MRin Qirmizi kitabina daxil edilib Zooparklarda numayis etdirilib ehaliye tanidilir Qorunan erazilerde nezaret altinda saxlanilir CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxildir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerYem bazasinin qorunmasi yuvasi yaxinligina 5 10 gunde bir defe les qoyulmasi yuva sahesinin tebii abide elan edilmesi IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3Hemcinin bax