Geomorfologiya (q.yun.γῆ — Yer + μορφή — Forma + λόγος — Tədris) — çox mürəkkəb daxili və xarici quruluşa malik olan relyefdə baş verən bütün prosesləri, qanunauyğunluqları öyrənən elm.
Yer səthində yaranan relyef formaları açıq (çay dərələri, yarğan, qobu və s.) və ya qapalı (təpə, çalalar, çüxurlar, karst qıfları və s.) olurlar. Onlar həmçinin müsbət (qabarıq) və ya mənfi (çökək) formalara malik olurlar. Ən böyük müsbət formaya materik qalxmaları, mənfi formaya isə okean çökəkliyi aiddir.
Relyef dedikdə, yerin bütün kələ-kötürlüklərinin məcmuyu nəzərdə tutulur.O, müxtəlif istiqamətli daxili ( endogen ) və xarici ( ekzogen ) geoloji proseslərin yer qabığına təsiri nəticəsində yaranır. Həm də bu və ya digər prosesin üstünlük təşkil etməsi, onun davamiyyəti və coğrafi zonallığı əsas rol oynayır. Əgər endogen proseslər ( tektonik və vulkanik ) yer səthində ilkin müsbət və mənfi formalar əmələ gətirir.
Relyefin formaları.
Yer səthində inkişaf etmiş bütün relyef formaları endogen və ekzogen qüvvələrin qarşılıqlı təsirinin məhsulu olub, müsbət və mənfi, sadə və mürəkkəb olmaqla planetar relyef, meqarelyef, makrorelyef, mezorelyef, mikrorelyef və naporelyef kateqoriyalarına ayrılır.
Planetar relyef – tektonik mənşəli olub, bir planet kimi Yerin zahiri görünüşünü müəyyənləşdirən yer səthinin ən iri elementlərini – materikləri və okeanları əhatə edir.
Meqarelyef - əsasən tektonik mənşəli olub, materiklərin və okean diblərinin ən iri formalarını – dağ sistemlərini, materik düzənliklərini, yaylalarını, platoları, okeanaltı dağları, çökəklikləri və s. əhatə edir.
Makrorelyef – yüzlərlə və minlərlə kv.km sahəni tutan yer səthi relyefinin iri elementlərini – ayrı-ayrı dağ silsilələrini, dağarası çökəklikləri, dərələri , okean və dəniz dibi düzənliklərini, qalxmaları və s. iri relyef formalarını əhatə edir və əsasən tektonik mənşəlidir.
Mezorelyef – on kv. km-dən çox olmayan sahəni tutan kiçik ölçülü, dərinə getdikcə zəif parçalanan nisbi hündürlüyü az olan formaları – təpələri, alçaq dağ tirələrini, qalıq yüksəklikləri, qobuları, iri karst qıflarını, iri akkumulyativ formaları ( barxan ) əhatə edir və əsasən ekzogen mənşəli olur.
Mikrorelyef – bu relyef formaları ekzogen proseslər nəticəsində əmələ gəlib, mezorelyef formalarının səthini mürəkkəbləşdirən kiçik ölçülü relyef formalarını- karst qıflarını, erozion çuxurları, sahil vallarını və s. əhatə edir.
Naporelyef – ekzogen proseslər nəticəsində əmələ gələn çoix kiçik formalardır, makro-, mezo-, mikroformaların səthini mürəkkəbləşdirən erozion şırımları, kiçik çuxurları, kiçik eol formaları əhatə edir.
İstinadlar
“Təbiətşünaslığın əsasları” kursunun predmet və vəzifələri.[ölü keçid]
Həmçinin bax
Avqust 06, 2021
geomorfologiya, γῆ, μορφή, forma, λόγος, tədris, çox, mürəkkəb, daxili, xarici, quruluşa, malik, olan, relyefdə, baş, verən, bütün, prosesləri, qanunauyğunluqları, öyrənən, yerin, relyefi, cono, arita, salta, argentina, səthində, yaranan, relyef, formaları, aç. Geomorfologiya q yun gῆ Yer morfh Forma logos Tedris cox murekkeb daxili ve xarici qurulusa malik olan relyefde bas veren butun prosesleri qanunauygunluqlari oyrenen elm Yerin relyefi Cono de Arita Salta Argentina Yer sethinde yaranan relyef formalari aciq cay dereleri yargan qobu ve s ve ya qapali tepe calalar cuxurlar karst qiflari ve s olurlar Onlar hemcinin musbet qabariq ve ya menfi cokek formalara malik olurlar En boyuk musbet formaya materik qalxmalari menfi formaya ise okean cokekliyi aiddir 1 Relyef dedikde yerin butun kele koturluklerinin mecmuyu nezerde tutulur O muxtelif istiqametli daxili endogen ve xarici ekzogen geoloji proseslerin yer qabigina tesiri neticesinde yaranir Hem de bu ve ya diger prosesin ustunluk teskil etmesi onun davamiyyeti ve cografi zonalligi esas rol oynayir Eger endogen prosesler tektonik ve vulkanik yer sethinde ilkin musbet ve menfi formalar emele getirir Relyefin formalari RedakteYer sethinde inkisaf etmis butun relyef formalari endogen ve ekzogen quvvelerin qarsiliqli tesirinin mehsulu olub musbet ve menfi sade ve murekkeb olmaqla planetar relyef meqarelyef makrorelyef mezorelyef mikrorelyef ve naporelyef kateqoriyalarina ayrilir Planetar relyef tektonik menseli olub bir planet kimi Yerin zahiri gorunusunu mueyyenlesdiren yer sethinin en iri elementlerini materikleri ve okeanlari ehate edir Meqarelyef esasen tektonik menseli olub materiklerin ve okean diblerinin en iri formalarini dag sistemlerini materik duzenliklerini yaylalarini platolari okeanalti daglari cokeklikleri ve s ehate edir Makrorelyef yuzlerle ve minlerle kv km saheni tutan yer sethi relyefinin iri elementlerini ayri ayri dag silsilelerini dagarasi cokeklikleri dereleri okean ve deniz dibi duzenliklerini qalxmalari ve s iri relyef formalarini ehate edir ve esasen tektonik menselidir Mezorelyef on kv km den cox olmayan saheni tutan kicik olculu derine getdikce zeif parcalanan nisbi hundurluyu az olan formalari tepeleri alcaq dag tirelerini qaliq yukseklikleri qobulari iri karst qiflarini iri akkumulyativ formalari barxan ehate edir ve esasen ekzogen menseli olur Mikrorelyef bu relyef formalari ekzogen prosesler neticesinde emele gelib mezorelyef formalarinin sethini murekkeblesdiren kicik olculu relyef formalarini karst qiflarini erozion cuxurlari sahil vallarini ve s ehate edir Naporelyef ekzogen prosesler neticesinde emele gelen coix kicik formalardir makro mezo mikroformalarin sethini murekkeblesdiren erozion sirimlari kicik cuxurlari kicik eol formalari ehate edir Istinadlar Redakte Tebietsunasligin esaslari kursunun predmet ve vezifeleri olu kecid Hemcinin bax RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Geomorfologiya amp oldid 5804370, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}