fbpx
Wikipedia

Fətəlipəyə

Avqust 15, 2021

Fətəlipəyə — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonu Fətəlipəyə kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.

Fətəlipəyə kəndi dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi Fətəli adlı Şəxsə məxsus pəyə (tövlə) yerində salındığı üçün belə adlandırılmışdır. "Fətəlinin pəyəsi, tövləsi" mənasındadır. Kənddə indiyə qədər əsas təsərrüfat heyvandarlıqdır.

1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib.

Tarixi

Fətəlipəyə, Ağanus, Turşsu, Kərəviz, Unannovu və Ərəb kəndlərini özündə birləşdirən Fətəlipəyə kənd icra nümayəndəliyi rayon mərkəzindən 8 km məsafədə yerləşirdi.

1960-cı ilə qədər nümayəndəliyin ərazisində 17 para kənd – Ağanus, Fətəlipəyə, Unannovu, Ərəb, Mehrab, Qubaslı, Palçıqlı, Sarı yal, Məşədi Məmmədlər, Qamışlı, Mehin Kahası, Mahmud bulağı, Kahalar, Turablı, Qışlaq, Xudumlar və Kərəviz kəndləri olmuşdur. Sonradan hökumət qərarına uyğun olaraq bu kəndlərin əksəriyyətindən əhali köçürülərək hal-hazırda nümayəndəliyin tərkibində olan kəndlərdə, Laçın şəhərində, Qarabağda və Bakıda məskunlaşdırılmışdır.

1930-cu illərin kolxoz quruculuğu dövrünə qədər bu kəndlərin inzibati mərkəzi Qışlaq olmuş, əhalisi Bağırbəyli adlanmışdır. Yüzbaşılıq yerləşən bu kənddə yüzbaşı vəzifəsini böyük nüfuz sahibi olan Həmid adlı şəxs icra edərmiş. Bəzi ehtimallara görə, bu kəndlərin əhalisi Nadir şah Əfşarın hakimiyyəti zamanı Cənubi Azərbaycan ərazisindən gələrək burada məskunlaşmışlar. Digər bir ehtimalda isə bu yerlərin adının IX əsrdə Ərəb Xilafətinin Albanlara qarşı apardığı müharibədə öldürülərək burada dəfn edilən bir döyüşçünün adı ilə bağlı olduğu bildirilir. Hovuzun dərəsi və Çiyələkli adlanan ərazilərdə qədim Alban kilsələrinin qalıqları bu gün də qalmaqdadır. Bu faktın özü sübut edir ki, heç vaxt bu ərazilərdə ermənilər yaşamamışlar. Deyilənlərə görə, ərəblər bu torpaqları işğal etdikləri zaman ərəb xilafətinin nümayəndəsi – varlı mömin Xələf adlı şəxs hazırkı Malxələf kəndində məskən salır. Çoxlu mal-dövlət sahibi olduğu üçün hamı ona Mallı Xələf deyərmiş. Mallı Xələfin bir neçə övladı olub. Onlardan ikisini – Məlik və Fətəli adlı oğlanlarını ayırıb, hər birinə çoxlu sayda mal-qara verir. Məlik adlı oğluna hazırkı Məlikpəyə adlanan yerdə, Fətəli adlı oğluna isə indiki Fətəlipəyə kəndi ərazisində mal-qara üçün pəyə (tövlə) tikdirərək orada yerləşdirir. Beləliklə, Məlikpəyə və Fətəlipəyə kəndlərinin bünövrəsi qoyulur, kəndlərin adı belə yaranır. Malxələf kəndi isə Mallı Xələfin öz adı ilə bağlıdır.

1960-cı ilə qədər Qardaşlıq adlanan o zamankı kənd sovetliyi sonradan Fətəlipəyə kənd soveti adlandırılıb. İşğala qədər nümayəndəliyin 2443 ha ərazisi olub ki, onun da 500 ha Qubadlı rayonunun Başarat kəndində Binə adlanan ərazidə idi. Bütövlükdə ərazinin 10%-i əkinə yararlı, 40%-i otlaqlar, 20%-i meşəlik, 30%-i dağlıq idi.

İşğala qədər Ağanus kəndində 1 orta məktəb, 1 kənd mədəniyyət evi, 1 uşaq bağçası, 1 kitabxana, 1 feldşer-mama məntəqəsi, 1 mağaza, Fətəlipəyə kəndində 1 ibtidai məktəb, 1 kitabxana, 1 feldşer-mama məntəqəsi, 1 mağaza, Unannovu kəndində 1 ibtidai məktəb, 1 kitabxana, 1 feldşer-mama məntəqəsi, 1 mağaza, Turşsu kəndində 1 mağaza, 1 feldşer-mama məntəqəsi fəaliyyət göstərirdi.

Nümayəndəliyin ən böyük kəndi olan Ağanusda ilk məktəb 1924-cü ildə fəaliyyətə başlamış, ilk müəllim isə Türkiyədən gəlmiş Müslüm adlı şəxs olmuşdur. İlk məktəb binası isə 1928-ci ildə inşa edilmiş, yaşlı kənd sakinlərinin dediyinə əsasən, kəndin Ələkbər adlı mütərəqqi fikirli sakini bu binanın tikilib istifadəyə verilməsində böyük rol oynamışdır.

Hər zaman elmə yüksək qiymət verən və onun inkişafına çalışan Ağanus kəndində hələ XIX əsrdə Hacı Molla Şükür kimi şəxsiyyət yetişmişdir. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası tərtib olunan zaman xalqımızın digər ziyalıları ilə yanaşı, Hacı Molla Şükür haqqında da müfəssəl məlumat verilmişdir. Kəndin adının Ağanus adlandırılmasının Dağ Yunusun və ya Ağa Yunus adlı böyük var-dövlət sahibi olan bir şəxsin adı ilə bağlı olduğu bildirilir. 1870-ci illərdə Nəcəfdə dini təhsil alan Hacı Molla Şükür uzun illər Qarabağın axundu olub. Qarabağda və Zəngəzurda böyük nüfuz sahibi olan Hacı Molla Şükür 1921-ci ildə vəfat edib. Ölüm yatağında olarkən bildirib ki, vəfat etdiyim gün bir ağ yağış yağacaq, məni həmin yağışın suyu ilə yuyarsınız. Yaşlı insanların söylədiklərinə görə, kənd sakinləri Hacının vəsiyyətini yerinə yetiriblər. Hacının oğlu Məhərrəmov Məhəmməd uzun müddət Qubadlı qəzasının pristavı işləyib. Nəvəsi Məhərrəmov İsa Abutalıb oğlu isə uzun illər Ağdaş rayon partiya komitəsinin I katibi və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olub.

Nəinki Ağanusun, eləcə də digər qonşu kənd sakinlərinin savadlanmasında əvəzsiz rol oynayan məktəb kollektivi hər zaman özünün qabaqcıl məzunları ilə fəxr etmişdir. Bu məktəbin məzunu olmuş Muradxan Mahmud oğlu Cabbarov müasir Azərbaycan tarixində görkəmli partiya işçisi, təcrübəli rayon rəhbəri və xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin silahdaşı kimi tanınmışdır. Dəfələrlə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuş, şöhrət ordenli filologiya elmləri doktoru, professor Xasay Mahmud oğlu Cabbarov, tibb elmləri namizədi Vəli Sadıq oğlu Həsənov, tarix elmləri namizədləri Solmaz Səttar qızı Məhərrəmova və Məhəmməd Teymur oğlu Hüseynov da vaxtilə orta təhsillərini bu təhsil ocağında almışlar. Fətəlipəyə kənd nümayəndəliyinə daxil olan kəndlərdən çıxmış Şahlar Xəlilov, Nəriman Əliyev, Aydın Abbasov, Ağayar İsmayılov, Əslixan Məhərrəmov, Vaqif Şükürov, Elbrus Sadıqov və Bahadur Quliyev kimi ağsaqqal ziyalılar bu gün də xeyirdə-şərdə elin-obanın yanındadırlar. Ağanus kəndində dünyaya göz açmış Elçin və Loğman Lətif oğlu Məhərrəmov qardaşları hərbi təyyarəçilər kimi bu gün Vətənə ləyaqətlə xidmət edir, düşmən üzərinə hücuma keçmək üçün Ali Baş Komandanın əmrini gözləyirlər. Birinci Qarabağ müharibəsində nümayəndəliyin 4 nəfər igid övladı öz canını Vətənə qurban verdi. Şahverdiyev İsrafil Şahverdi oğlu Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı (Unannovu kənd sakini), Məhərrəmov Təvəkkül Adil oğlu (Ağanus kənd sakini), Cabbarov Kamal Bəbəş oğlu (Fətəlipəyə kənd sakini) və Mərdanov Bəbir (Mehman) Əvəz oğlu (Turşsu kənd sakini).

İşğala qədər nümayəndəliyin ərazisində 4 mağaza, 1 ATS (100 yer-lik), 1 uşaq bağçası fəaliyyət göstərib. Evlər tamamilə qazlaşdırılmış, telefonla təmin edilmiş, həyətlərin böyük əksəriyyətinə su xətləri çəkilmişdir.

Kənd sakinlərinin əsas məşğuliyyəti arıçılıq və maldarlıq idi. İşğala qədər sovxoz təsərrüfatında 2000-ə yaxın arı ailəsi və 600-ə yaxın iribuynuzlu mal-qara saxlanılırdı. Şəxsi təsərrüfatlarda isə 700-ə yaxın iribuynuzlu, 2000-ə yaxın xırda buynuzlu mal-qara var idi. Əkənəklər qəbiristanlığı yaxınlığındakı Ardıc pir, Unannovu ərazisindəki Qaratikan pir və Ərəb kəndindəki Ələm ağacı o əraziləri məcburiyyət qarşısında tərk etmiş insanların bu gün də inam gətirdikləri müqəddəs yerlərdəndir. Bu insanların hər biri Daş bulağın, Soyuq bulağın, Əzədin bulağının, Hovuzun bulağının və mineral su olan Turşsu bulağının suyundan içəcəkləri və Ağdaş, Armudluq, Alı yeri, Xırmanlar, Dəflər, Ağ güney, Tədaran, Göllər, Korbulaq, Böyük yer, Ağanataplar, Kənəyin dağı, Çiyələkli, Kamal yalı, Böyük qumlaq, Kiçik qumlaq adlanan ərazilərdə gəzəcəkləri günə olan inamlarını öz ürəklərində yaşadır və bu inamla da gələcəyə gedirlər.

Əhalisi

Hazırda nümayəndəliyin 131 təsərrüfat və 486 nəfərdən ibarət əhalisinin 12 ailə 53 nəfəri Bərdə, 1 ailə 2 nəfəri Beyləqan, 1 ailə 4 nəfəri Qax, 1 ailə 4 nəfəri Xaçmaz rayonlarında, digər sakinlər isə Bakı və Sum-qayıt şəhərlərində müvəqqəti məskunlaşmışlar. Ağanus kənd orta məktəbi Bərdə şəhərində, Ağanus kənd mədəniyyət evi, 3 kitabxana və 4 feldşer-mama məntəqəsi Bakı və Sumqayıt şəhərlərində fəaliyyət göstərir.

2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 80 nəfər olmuşdur.

Mənbə

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2019). "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (azərb.). stat.gov.az. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
  2. "Fətəlipəyə". Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I. Bakı: "Şərq-Qərb". 2007. 304. ISBN 978-9952-34-155-3.


   Laçın rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
   Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 15, 2021
fətəlipəyə, azərbaycan, respublikasının, laçın, rayonu, kənd, inzibati, ərazi, dairəsində, kənd, ölkə, azərbaycanrayon, laçıntarixi, coğrafiyasısaat, qurşağı, kəndi, dağətəyi, ərazidədir, yaşayış, məntəqəsi, fətəli, adlı, şəxsə, məxsus, pəyə, tövlə, yerində, s. Fetelipeye Azerbaycan Respublikasinin Lacin rayonu Fetelipeye kend inzibati erazi dairesinde kend 1 Fetelipeye39 36 08 sm e 46 34 17 s u Olke AzerbaycanRayon LacinTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Fetelipeye kendi dageteyi erazidedir Yasayis menteqesi Feteli adli Sexse mexsus peye tovle yerinde salindigi ucun bele adlandirilmisdir Fetelinin peyesi tovlesi menasindadir Kendde indiye qeder esas teserrufat heyvandarliqdir 2 1992 ci ilde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal edilib Mundericat 1 Tarixi 2 Ehalisi 3 Menbe 4 IstinadlarTarixi RedakteFetelipeye Aganus Turssu Kereviz Unannovu ve Ereb kendlerini ozunde birlesdiren Fetelipeye kend icra numayendeliyi rayon merkezinden 8 km mesafede yerlesirdi 1960 ci ile qeder numayendeliyin erazisinde 17 para kend Aganus Fetelipeye Unannovu Ereb Mehrab Qubasli Palciqli Sari yal Mesedi Memmedler Qamisli Mehin Kahasi Mahmud bulagi Kahalar Turabli Qislaq Xudumlar ve Kereviz kendleri olmusdur Sonradan hokumet qerarina uygun olaraq bu kendlerin ekseriyyetinden ehali kocurulerek hal hazirda numayendeliyin terkibinde olan kendlerde Lacin seherinde Qarabagda ve Bakida meskunlasdirilmisdir 1930 cu illerin kolxoz quruculugu dovrune qeder bu kendlerin inzibati merkezi Qislaq olmus ehalisi Bagirbeyli adlanmisdir Yuzbasiliq yerlesen bu kendde yuzbasi vezifesini boyuk nufuz sahibi olan Hemid adli sexs icra edermis Bezi ehtimallara gore bu kendlerin ehalisi Nadir sah Efsarin hakimiyyeti zamani Cenubi Azerbaycan erazisinden gelerek burada meskunlasmislar Diger bir ehtimalda ise bu yerlerin adinin IX esrde Ereb Xilafetinin Albanlara qarsi apardigi muharibede oldurulerek burada defn edilen bir doyuscunun adi ile bagli oldugu bildirilir Hovuzun deresi ve Ciyelekli adlanan erazilerde qedim Alban kilselerinin qaliqlari bu gun de qalmaqdadir Bu faktin ozu subut edir ki hec vaxt bu erazilerde ermeniler yasamamislar Deyilenlere gore erebler bu torpaqlari isgal etdikleri zaman ereb xilafetinin numayendesi varli momin Xelef adli sexs hazirki Malxelef kendinde mesken salir Coxlu mal dovlet sahibi oldugu ucun hami ona Malli Xelef deyermis Malli Xelefin bir nece ovladi olub Onlardan ikisini Melik ve Feteli adli oglanlarini ayirib her birine coxlu sayda mal qara verir Melik adli ogluna hazirki Melikpeye adlanan yerde Feteli adli ogluna ise indiki Fetelipeye kendi erazisinde mal qara ucun peye tovle tikdirerek orada yerlesdirir Belelikle Melikpeye ve Fetelipeye kendlerinin bunovresi qoyulur kendlerin adi bele yaranir Malxelef kendi ise Malli Xelefin oz adi ile baglidir 1960 ci ile qeder Qardasliq adlanan o zamanki kend sovetliyi sonradan Fetelipeye kend soveti adlandirilib Isgala qeder numayendeliyin 2443 ha erazisi olub ki onun da 500 ha Qubadli rayonunun Basarat kendinde Bine adlanan erazide idi Butovlukde erazinin 10 i ekine yararli 40 i otlaqlar 20 i meselik 30 i dagliq idi Isgala qeder Aganus kendinde 1 orta mekteb 1 kend medeniyyet evi 1 usaq bagcasi 1 kitabxana 1 feldser mama menteqesi 1 magaza Fetelipeye kendinde 1 ibtidai mekteb 1 kitabxana 1 feldser mama menteqesi 1 magaza Unannovu kendinde 1 ibtidai mekteb 1 kitabxana 1 feldser mama menteqesi 1 magaza Turssu kendinde 1 magaza 1 feldser mama menteqesi fealiyyet gosterirdi Numayendeliyin en boyuk kendi olan Aganusda ilk mekteb 1924 cu ilde fealiyyete baslamis ilk muellim ise Turkiyeden gelmis Muslum adli sexs olmusdur Ilk mekteb binasi ise 1928 ci ilde insa edilmis yasli kend sakinlerinin dediyine esasen kendin Elekber adli mutereqqi fikirli sakini bu binanin tikilib istifadeye verilmesinde boyuk rol oynamisdir Her zaman elme yuksek qiymet veren ve onun inkisafina calisan Aganus kendinde hele XIX esrde Haci Molla Sukur kimi sexsiyyet yetismisdir Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi tertib olunan zaman xalqimizin diger ziyalilari ile yanasi Haci Molla Sukur haqqinda da mufessel melumat verilmisdir Kendin adinin Aganus adlandirilmasinin Dag Yunusun ve ya Aga Yunus adli boyuk var dovlet sahibi olan bir sexsin adi ile bagli oldugu bildirilir 1870 ci illerde Necefde dini tehsil alan Haci Molla Sukur uzun iller Qarabagin axundu olub Qarabagda ve Zengezurda boyuk nufuz sahibi olan Haci Molla Sukur 1921 ci ilde vefat edib Olum yataginda olarken bildirib ki vefat etdiyim gun bir ag yagis yagacaq meni hemin yagisin suyu ile yuyarsiniz Yasli insanlarin soylediklerine gore kend sakinleri Hacinin vesiyyetini yerine yetiribler Hacinin oglu Meherremov Mehemmed uzun muddet Qubadli qezasinin pristavi isleyib Nevesi Meherremov Isa Abutalib oglu ise uzun iller Agdas rayon partiya komitesinin I katibi ve Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olub Neinki Aganusun elece de diger qonsu kend sakinlerinin savadlanmasinda evezsiz rol oynayan mekteb kollektivi her zaman ozunun qabaqcil mezunlari ile fexr etmisdir Bu mektebin mezunu olmus Muradxan Mahmud oglu Cabbarov muasir Azerbaycan tarixinde gorkemli partiya iscisi tecrubeli rayon rehberi ve xalqimizin umummilli lideri Heyder Eliyevin silahdasi kimi taninmisdir Defelerle Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olmus sohret ordenli filologiya elmleri doktoru professor Xasay Mahmud oglu Cabbarov tibb elmleri namizedi Veli Sadiq oglu Hesenov tarix elmleri namizedleri Solmaz Settar qizi Meherremova ve Mehemmed Teymur oglu Huseynov da vaxtile orta tehsillerini bu tehsil ocaginda almislar Fetelipeye kend numayendeliyine daxil olan kendlerden cixmis Sahlar Xelilov Neriman Eliyev Aydin Abbasov Agayar Ismayilov Eslixan Meherremov Vaqif Sukurov Elbrus Sadiqov ve Bahadur Quliyev kimi agsaqqal ziyalilar bu gun de xeyirde serde elin obanin yanindadirlar Aganus kendinde dunyaya goz acmis Elcin ve Logman Letif oglu Meherremov qardaslari herbi teyyareciler kimi bu gun Vetene leyaqetle xidmet edir dusmen uzerine hucuma kecmek ucun Ali Bas Komandanin emrini gozleyirler Birinci Qarabag muharibesinde numayendeliyin 4 nefer igid ovladi oz canini Vetene qurban verdi Sahverdiyev Israfil Sahverdi oglu Azerbaycanin Milli Qehremani Unannovu kend sakini Meherremov Tevekkul Adil oglu Aganus kend sakini Cabbarov Kamal Bebes oglu Fetelipeye kend sakini ve Merdanov Bebir Mehman Evez oglu Turssu kend sakini Isgala qeder numayendeliyin erazisinde 4 magaza 1 ATS 100 yer lik 1 usaq bagcasi fealiyyet gosterib Evler tamamile qazlasdirilmis telefonla temin edilmis heyetlerin boyuk ekseriyyetine su xetleri cekilmisdir Kend sakinlerinin esas mesguliyyeti ariciliq ve maldarliq idi Isgala qeder sovxoz teserrufatinda 2000 e yaxin ari ailesi ve 600 e yaxin iribuynuzlu mal qara saxlanilirdi Sexsi teserrufatlarda ise 700 e yaxin iribuynuzlu 2000 e yaxin xirda buynuzlu mal qara var idi Ekenekler qebiristanligi yaxinligindaki Ardic pir Unannovu erazisindeki Qaratikan pir ve Ereb kendindeki Elem agaci o erazileri mecburiyyet qarsisinda terk etmis insanlarin bu gun de inam getirdikleri muqeddes yerlerdendir Bu insanlarin her biri Das bulagin Soyuq bulagin Ezedin bulaginin Hovuzun bulaginin ve mineral su olan Turssu bulaginin suyundan icecekleri ve Agdas Armudluq Ali yeri Xirmanlar Defler Ag guney Tedaran Goller Korbulaq Boyuk yer Aganataplar Keneyin dagi Ciyelekli Kamal yali Boyuk qumlaq Kicik qumlaq adlanan erazilerde gezecekleri gune olan inamlarini oz ureklerinde yasadir ve bu inamla da geleceye gedirler Ehalisi RedakteHazirda numayendeliyin 131 teserrufat ve 486 neferden ibaret ehalisinin 12 aile 53 neferi Berde 1 aile 2 neferi Beyleqan 1 aile 4 neferi Qax 1 aile 4 neferi Xacmaz rayonlarinda diger sakinler ise Baki ve Sum qayit seherlerinde muveqqeti meskunlasmislar Aganus kend orta mektebi Berde seherinde Aganus kend medeniyyet evi 3 kitabxana ve 4 feldser mama menteqesi Baki ve Sumqayit seherlerinde fealiyyet gosterir 2006 ci ilin statstikasina gore kendin ehali sayi 80 nefer olmusdur Menbe RedaktePerviz Sevdimaliyev Fetelipeye kendi Lacin yurdu jurnali 1 1 2011 Baki Elm ve tehsil 2011 seh 22 23 Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2019 Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF azerb stat gov az 2020 04 16 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Fetelipeye Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 Lacin rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Fetelipeye amp oldid 5908270, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.