| İran–Fələstin münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| | |||||
İran–Fələstin münasibətləri — İran və Qəzzə zolağı, Qərb sahili daxil olmaqla qismən tanınmış Fələstin dövləti arasında ikitərəfli diplomatik münasibətlər. İran rəsmi olaraq müstəqil Fələstin dövləti konsepsiyasını dəstəkləyir və Fələstin Dövlətini tanıyır. İranın ali lideri Əli Xamenei iki millət üçün iki dövlət yaratmaq planını rədd edir və Fələstin ərazisinin bölünməyəcəyinə inanır. İranın keçmiş prezidenti Mahmud Əhmədinejad isə hökumətin quruluşunu təyin etmək üçün bütün Fələstin əhalisi, o cümlədən İsrailin ərəb vətəndaşları üçün ümumi referendum keçirməyə çağırdı.
1979-cu ildə İran İslam İnqilabından əvvəl, Fələstin Azadlıq Təşkilatı İran müxalif qrupları ilə sıx əlaqə saxlayırdı. İslam İnqilabından sonra İran İsrail ilə müttəfiq münasibətləri dayandırdı və fələstinlilərin mübarizəsini dəstəkləməyə başladı. Bunun simvolu kimi İsrailin Tehrandakı səfirliyinin Fələstin Azadlıq Təşkilatının ehtiyacları üçün təhvil verilməsi olur.
Tarixi
| ]Şahənşah Məhəmməd Rza Pəhləvinin dövründə İran Türkiyədən sonra İsraili tanıyan ikinci müsəlman ölkəsi oldu. Fələstin Azadlıq Təşkilatı 1979-cu ildə İrandakı İslam İnqilabını dəstəklədi və inqilabın bitməsindən bir neçə gün sonra Fələstin Azadlıq Təşkilatının sədri Yasir Ərəfat İrandakı Fələstin nümayəndə heyətinə rəhbərlik etdi. Fələstinli nümayəndə heyəti kütləvi şəkildə qarşılandı və İranın yeni hakimiyyəti simvolik olaraq keçmiş İsrail səfirliyinin açarlarını Fələstin səfirliyinə verdi.
2000-ci ilin sentyabrında Camp Daviddəki sülh danışıqlarının nəticəsiz qalmasından sonra Əl-Əqsanın İntifadası başladı. Yasir Ərəfat Həmas və Fələstin İslami Cihad Təşkilatı tərəfdarlarının sərbəst buraxılmasını əmr etdi. 2002-ci ildə İsrail Hərbi Dəniz Qüvvələrinin xüsusi bir dəstəsi Fələstinli Karin A yük gəmisini ələ keçirdi, göyərtəsində İrandan Qəzzə zolağına gətirilməsi planlaşdırılan təxminən 50 ton müasir silah var idi.
Həmasın dəstəklənməsi
| ]Fələstin Milli Administrasiyasının sədri Mahmud Abbasın sözlərinə görə, Həmas bu həqiqəti inkar etsə də İran hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilir. İran Həmasa ölümcül hərbi yardım göstərir, o cümlədən “Fəcr-5”, “M-75” və “M-302” raketləri, həmçinin pilotsuz uçan aparatlar verir.
2004-cü ildə Yasir Ərəfatın ölümü və 2005-ci ildə İsrail qoşunlarının Qəzzə zolağından çıxarılmasından sonra İranın Həmasa yardımı daha da artdı. 2006-cı ildə Həmasın Fələstin seçkilərindəki qələbəsindən sonra xarici yardımlar dayandırıldı. Tehran əksinə Fələstin Milli Administrasiyasının rəhbəri Həmasa dəstək üçün xeyli miqdarda maddi yardım göndərdi.
2015-ci ilin iyul ayında Həmasın yüksək səviyyəli bir rəsmisi, təşkilatın İrandan yardım almadığını bəyan etdi. Buna səbəb kimi bəlkə də Həmasın Suriya vətəndaş müharibəsindəki üsyançılara verdiyi dəstək, habelə Səudiyyə Ərəbistanı ilə əlaqələrin yaxşılaşdırılması ola biləcəyini söylədi.
Fələstin muxtariyyəti rəsmilərinin münasibəti
| ]Fələstin Muxtariyyətinin spikeri Nabil Əbu Rudayne, İranın keçmiş prezidenti Mahmud Əhmədinejad haqqında bu sözləri demişdir: “İran xalqını təmsil etməyən, seçki nəticələrini saxtalaşdırdığı üçün İran xalqına təzyiq göstərir və hakimiyyəti qəsb edir, buna görə onun Fələstinin prezidenti və ya nümayəndələri haqqında danışmağa hüququ yoxdur. ”.
2010-cu ilin sentyabrında İranın keçmiş prezidenti Mahmud Əhmədinejad Vaşinqtondakı sülh danışıqlarının məqsədlərinə çatmadığını bildirdi, çünki Həmas Fələstin xalqının həqiqi nümayəndəsidir. Fələstin Muxtariyyətinin nümayəndələri bu İranın açıqlamalarına “görünməmiş sərtlik” ilə cavab verdilər. Ömər Əl-Gül İranın “ölüm və məhv rejiminə” son qoymağın vaxtının gəldiyini söylədi. FƏTH sözçüsü Usama Al-Kavasmi İran Fələstini bölmək, vətəndaş müharibəsi aparmaq və ərəb dünyasının bir çox ölkələrində dinlərarası və etnik qarşıdurmalara sürükləmək istədiyini və bu səbəbdən də Fələstin xalqına fayda verə bilməyəcəyini söylədi.
İstinadlar
| ]- Rachel Brandenburg, Iran and the Palestinians Arxivləşdirilib 2017-08-07 at the Wayback Machine, United States Institute of Peace
- "Arxivlənmiş surət". 19 mart 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 noyabr 2019.
- President Mahmoud Abbas: No To Violence, Terrorism, Gunfire, or Military Intifada Arxivləşdirilib 2011-09-27 at the Wayback Machine. Palestine-pmc.com (28 December 2009). Retrieved on 2010-08-21.
- "Why Is Iran Shipping Arm to Hamas and Hezbollah?". The Blaze. 25 dekabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2016.
- "Iran: The Regional Power behind the Hamas War Effort". Jerusalem Center For Public Affairs. 17 sentyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2016.
- "Senior Hamas official: No more military assistance from Iran". ynet. 29 noyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2016.
- "PA hits back at Ahmadinejad: You have no right to speak about Palestine". 6 sentyabr 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 noyabr 2019.
- www.memri.org. "The Palestinian-Israeli Negotiations – A Current Overview". MEMRI - The Middle East Media Research Institute. 7 oktyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 may 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Iran Felestin munasibetleri Felestin Iran Vikianbarda elaqeli mediafayllar Iran Felestin munasibetleri Iran ve Qezze zolagi Qerb sahili daxil olmaqla qismen taninmis Felestin dovleti arasinda ikiterefli diplomatik munasibetler Iran resmi olaraq musteqil Felestin dovleti konsepsiyasini destekleyir ve Felestin Dovletini taniyir Iranin ali lideri Eli Xamenei iki millet ucun iki dovlet yaratmaq planini redd edir ve Felestin erazisinin bolunmeyeceyine inanir Iranin kecmis prezidenti Mahmud Ehmedinejad ise hokumetin qurulusunu teyin etmek ucun butun Felestin ehalisi o cumleden Israilin ereb vetendaslari ucun umumi referendum kecirmeye cagirdi 1979 cu ilde Iran Islam Inqilabindan evvel Felestin Azadliq Teskilati Iran muxalif qruplari ile six elaqe saxlayirdi Islam Inqilabindan sonra Iran Israil ile muttefiq munasibetleri dayandirdi ve felestinlilerin mubarizesini desteklemeye basladi Bunun simvolu kimi Israilin Tehrandaki sefirliyinin Felestin Azadliq Teskilatinin ehtiyaclari ucun tehvil verilmesi olur Tarixi span Sahensah Mehemmed Rza Pehlevinin dovrunde Iran Turkiyeden sonra Israili taniyan ikinci muselman olkesi oldu Felestin Azadliq Teskilati 1979 cu ilde Irandaki Islam Inqilabini destekledi ve inqilabin bitmesinden bir nece gun sonra Felestin Azadliq Teskilatinin sedri Yasir Erefat Irandaki Felestin numayende heyetine rehberlik etdi Felestinli numayende heyeti kutlevi sekilde qarsilandi ve Iranin yeni hakimiyyeti simvolik olaraq kecmis Israil sefirliyinin acarlarini Felestin sefirliyine verdi 2000 ci ilin sentyabrinda Camp Daviddeki sulh danisiqlarinin neticesiz qalmasindan sonra El Eqsanin Intifadasi basladi Yasir Erefat Hemas ve Felestin Islami Cihad Teskilati terefdarlarinin serbest buraxilmasini emr etdi 2002 ci ilde Israil Herbi Deniz Quvvelerinin xususi bir destesi Felestinli Karin A yuk gemisini ele kecirdi goyertesinde Irandan Qezze zolagina getirilmesi planlasdirilan texminen 50 ton muasir silah var idi Hemasin desteklenmesi span Felestin Milli Administrasiyasinin sedri Mahmud Abbasin sozlerine gore Hemas bu heqiqeti inkar etse de Iran hokumeti terefinden maliyyelesdirilir Iran Hemasa olumcul herbi yardim gosterir o cumleden Fecr 5 M 75 ve M 302 raketleri hemcinin pilotsuz ucan aparatlar verir 2004 cu ilde Yasir Erefatin olumu ve 2005 ci ilde Israil qosunlarinin Qezze zolagindan cixarilmasindan sonra Iranin Hemasa yardimi daha da artdi 2006 ci ilde Hemasin Felestin seckilerindeki qelebesinden sonra xarici yardimlar dayandirildi Tehran eksine Felestin Milli Administrasiyasinin rehberi Hemasa destek ucun xeyli miqdarda maddi yardim gonderdi 2015 ci ilin iyul ayinda Hemasin yuksek seviyyeli bir resmisi teskilatin Irandan yardim almadigini beyan etdi Buna sebeb kimi belke de Hemasin Suriya vetendas muharibesindeki usyancilara verdiyi destek habele Seudiyye Erebistani ile elaqelerin yaxsilasdirilmasi ola bileceyini soyledi Felestin muxtariyyeti resmilerinin munasibeti span Felestin Muxtariyyetinin spikeri Nabil Ebu Rudayne Iranin kecmis prezidenti Mahmud Ehmedinejad haqqinda bu sozleri demisdir Iran xalqini temsil etmeyen secki neticelerini saxtalasdirdigi ucun Iran xalqina tezyiq gosterir ve hakimiyyeti qesb edir buna gore onun Felestinin prezidenti ve ya numayendeleri haqqinda danismaga huququ yoxdur 2010 cu ilin sentyabrinda Iranin kecmis prezidenti Mahmud Ehmedinejad Vasinqtondaki sulh danisiqlarinin meqsedlerine catmadigini bildirdi cunki Hemas Felestin xalqinin heqiqi numayendesidir Felestin Muxtariyyetinin numayendeleri bu Iranin aciqlamalarina gorunmemis sertlik ile cavab verdiler Omer El Gul Iranin olum ve mehv rejimine son qoymagin vaxtinin geldiyini soyledi FETH sozcusu Usama Al Kavasmi Iran Felestini bolmek vetendas muharibesi aparmaq ve ereb dunyasinin bir cox olkelerinde dinlerarasi ve etnik qarsidurmalara suruklemek istediyini ve bu sebebden de Felestin xalqina fayda vere bilmeyeceyini soyledi Istinadlar span Rachel Brandenburg Iran and the Palestinians Arxivlesdirilib 2017 08 07 at the Wayback Machine United States Institute of Peace Arxivlenmis suret 19 mart 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 noyabr 2019 President Mahmoud Abbas No To Violence Terrorism Gunfire or Military Intifada Arxivlesdirilib 2011 09 27 at the Wayback Machine Palestine pmc com 28 December 2009 Retrieved on 2010 08 21 Why Is Iran Shipping Arm to Hamas and Hezbollah The Blaze 25 dekabr 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 may 2016 Iran The Regional Power behind the Hamas War Effort Jerusalem Center For Public Affairs 17 sentyabr 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 may 2016 Senior Hamas official No more military assistance from Iran ynet 29 noyabr 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 may 2016 PA hits back at Ahmadinejad You have no right to speak about Palestine 6 sentyabr 2010 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 noyabr 2019 www memri org The Palestinian Israeli Negotiations A Current Overview MEMRI The Middle East Media Research Institute 7 oktyabr 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 may 2016 Kateqoriyalar Iranin ikiterefli elaqeleriFelestinin ikiterefli elaqeleri
