Frederik Mistral (fr.Frédéric Mistral, oks.Frederic Mistral/Mistrau - klassik dil normalarına görə, Frederi - onun özünün özünü adlandırdığı kimi, 8 sentyabr1830(1830-09-08)[…], Maillane[d] – 25 mart1914(1914-03-25)[…], Maillane[d]) — provansal şairi və leksikoqraf, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1904) ("Xalqın ruhunu olduğu kimi əks etdirən poetik əsərlərinin yeniliyinə və orijinallığına görə").
1904-cü ildə ədəbiyyat sahəsində Nobel mükafatını ispan şairi və dramaturq Xose Eçeqarayla bölüşən Frederik Mistral Fransanın cənubunda doğulmuşdu. O, varlı torpaq sahibi Fransua Mistralın yeganə övladı idi. Evlərində fransızcadan fərqlənən provans dilində danışılırdı. Frederik əvvəlcə yerli məktəbdə, sonra Avinyon şəhərindəki pansionatda təhsil almışdı. Burada məktəb yoldaşlarının bütün məsxərə və istehzalarına baxmayaraq o, inadla provans dilində danışırdı.
Doğma dilinin qüdrət və zənginliyini nümayiş etdirmək üçün hətta Vergilinin ilk ekloqunu provanscaya çevirmişdi. Bu sahədə yolgöstərəni provans dilini dirçəltməyə çalışan və özü də bu dildə şeirlər yazan müəllimi Jozef Rumanil idi.
Frederik Mistral 17 yaşında dörd nəğmədən ibarət ilk provans poemasını yazmışdı. Lakin atası onu şair yox, hüquqşünas kimi görmək istəyirdi. Bu istəyin əksinə getməyən Frederik sonda hüquqşünas diplomu alsa da, özünü tamamilə ədəbiyyata həsr etmək qərarında qətiyyət göstərmişdi.
1854-cü ildə Frederik Mistral, Jozef Rumanil və digər bir neçə həvəskar çiçəklənmə dövrü XII-XIII əsrlərə təsadüf edən provans ədəbiyyatını dirçəltmək məqsədi ilə səylərini birləşdirirlər. Onlar tirajı bəzən hətta on min nüsxəyə çatan "Provans almanaxı" dərgisini çap edirdilər. "Felibr" (Provans şairi) kimi tanınan entuziastların əsasını qoyduqları bu ədəbi cərəyan Fransa ədəbiyyatı tarixinə "Felibrij" kimi daxil olmuşdur.
Frederik Mistralın Feliks Oqyust Kleman tərəfindən çəkilmiş portreti (1885)
Mistralın pastoral mövzulu "Mireyo" (1859) poeması Felibrij ədəbiyyatının ilk diqqətəlayiq nümunəsi idi. Şair gənc bir qızın uğursuz məhəbbəti fonunda provansal həyatının təkrarsız lövhələrini yaratmışdı. Parisdə yaşayan provonsal yazıçısı Adolf Dümanın təşviqi ilə Mistral poemanın ilk nüsxələrindən birini fransız şairi Alfons de Lamartinə göndərmişdi. Poema ilə tanışlıqdan sonra Lamartin "Böyük şair doğulub!" - deməkdən özünü saxlaya bilməmişdi. Fransız ədəbiyyatının digər görkəmli siması - Stefan Mallarme də eyni fikirdə idi. 1864-cü ildə bəstəkar Şarl Qunonun bu poema əsasında bəstələdiyi "Mireyl" operasının ilk tamaşası Parisdə böyük uğurla tamaşaya qoyulmuşdu.
İlk uğurunun ardınca Mistral üzərində hələ "Mireyo"dan əvvəl işə başladığı "Kalendo" (1867) poemasını tamamlamışdı. 1875-ci ildə onu şair kimi əsas özəllikləri ilə tanıdan "Qızıl adalar" şeirlər kitabını çap etdirmişdi. Bədii yaradıcılıqla yanaşı provans dilinin və mədəniyyətinin dirçəldilməsi, felibrlərə maddi-mənəvi yardım göstərilməsi də daim Mistralın diqqət mərkəzində olmuşdu. O, Felibrijin iclaslarına sədrlik edir, provansca kitablara müqəddimə yazır, provansal orfoqrafiyası və qrammatikası üzərində işləyirdi. Şairin "Felibrij xəzinəsi" adlı ikicildlik provansal-fransız lüğəti ilk dəfə 1878-ci ildə işıq üzü görmüş, sonralar da dəfələrlə çap edilmişdi. Əslində bu kitab adi lüğətdən çox provansal həyatının və mədəniyyətinin bir çox sahələrini əhatə edən ensiklopediya idi.
Frederik Mistralın Fransanın Arl şəhərindəki heykəli
Mistral yeganə səhnə əsərini – "Kraliça Jano" dramını 1884-cü ildə başa çatdırmışdı. Eyni dövrdə onun Avinyonda papa hakimiyyətinin son günlərini təsvir edən "Nerto" tarixi poeması (1884), XX yüzilliyin astanasında isə "Pono haqqında poema" (1897) əsəri meydana çıxmışdı. Felibrlər hərəkatının 50 illiyinin təntənə ilə qeyd olunduğu 1904-cü ildə Frederik Mistral "xalq ruhunu doğru-düzgün əks etdirən poetik əsərlərinin yeniliyinə və orijinallığına, habelə provansal filologiyası qarşısındakı xidmətlərinə görə" Nobel mükafatına layiq görülmüşdü. Yeni laureat ağır xəstə olduğundan Stokholma, təntənəli təqdimat mərasiminə gedə bilməmişdi.
İsveç Akademiyasının daimi katibi Karl Virsen Mistral yaradıcılığının Alfred Nobelin ədəbi əsərlərə münasibətdə irəli sürdüyü əsas prinsipə – "idealizmə" daha çox cavab verdiyini vurğulayaraq demişdi: "Bütün həyatını milli ruhun, doğma dil və ədəbiyyatın dirçəldilməsi idealına həsr etmiş bir adamdan daha böyük idealist təsəvvürə gətirmək mümkün deyildir".
Frederik Mistral mükafatdan çatan vəsait hesabına əksəriyyəti öz kolleksiyasından ibarət provans mədəniyyəti nümunələrinin toplandığı Atlaten muzeyini yaratmışdı. Həyatının son illərində o, gənclik dövrünün duyğu və yaşantılarını əks etdirən "Mistralın xatirələri" (1906) və provans folkloru mövzusunda şeirlərin yer aldığı "Zeytun yığımı" (1912) kitablarını yazmışdı.
Mistralın yaradıcılığı provans dili və mədəniyyətinin xəzinəsi kimi böyük tarixi-filoloji əhəmiyyətə malikdir. Müasir fransız tənqidçisi Andre Şamson yazır ki, "Mistral hamının diqqətini çəkən mövzulara maraq göstərməsə də, onun provansal şeirlərini oxuyarkən sivilizasiyaların öldüyü, lakin heç zaman yoxa çıxmadığı fikrinə bir daha haqq qazandırmalı olursan".
Əsərləri
Mireio (1880)
Calendau (1867)
Lis isclo d’or (1875)
La Raço Latino (1879)
Lou tresor dóu Félibrige (1879-1886)
Nerto (1884)
La rèino Jano (1890)
Lou Pouèmo dou Rose (1897)
Moun espelido, remori e raconte (1906)
Discours e dicho (1906)
La genesi, traducho en prouvençau (1910)
Lis Oulivados (1912)
Prose d’almanach, (1926)
Xarici keçidlər
Frederik Mistralın bioqrafiyası (rusca), foto şəkilləri
Bioqrafiyası (rusca) və şeirlərinin rus dilinə tərcümələri
frederik, mistral, frédéric, mistral, frederic, mistral, mistrau, klassik, normalarına, görə, frederi, onun, özünün, özünü, adlandırdığı, kimi, sentyabr, 1830, 1830, maillane, mart, 1914, 1914, maillane, provansal, şairi, leksikoqraf, ədəbiyyat, üzrə, nobel, m. Frederik Mistral fr Frederic Mistral oks Frederic Mistral Mistrau klassik dil normalarina gore Frederi onun ozunun ozunu adlandirdigi kimi 8 sentyabr 1830 1830 09 08 1 2 3 Maillane d 4 25 mart 1914 1914 03 25 1 2 3 Maillane d 4 provansal sairi ve leksikoqraf Edebiyyat uzre Nobel mukafati laureati 1904 Xalqin ruhunu oldugu kimi eks etdiren poetik eserlerinin yeniliyine ve orijinalligina gore Frederik Mistralfr Frederic MistralDogum tarixi 8 sentyabr 1830 1830 09 08 1 2 3 Dogum yeri Maillane d 4 Vefat tarixi 25 mart 1914 1914 03 25 1 2 3 83 yasinda Vefat yeri Maillane d 4 Vetendasligi FransaFealiyyeti yazici dilci sair leksiqraf d Eserlerinin dili Oksitan dili fransizcaJanr poeziya lugetMukafatlari Edebiyyat uzre Nobel mukafati 1904 Frederik Mistral Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati Redakte1904 cu ilde edebiyyat sahesinde Nobel mukafatini ispan sairi ve dramaturq Xose Eceqarayla bolusen Frederik Mistral Fransanin cenubunda dogulmusdu O varli torpaq sahibi Fransua Mistralin yegane ovladi idi Evlerinde fransizcadan ferqlenen provans dilinde danisilirdi Frederik evvelce yerli mektebde sonra Avinyon seherindeki pansionatda tehsil almisdi Burada mekteb yoldaslarinin butun mesxere ve istehzalarina baxmayaraq o inadla provans dilinde danisirdi Dogma dilinin qudret ve zenginliyini numayis etdirmek ucun hetta Vergilinin ilk ekloqunu provanscaya cevirmisdi Bu sahede yolgostereni provans dilini dirceltmeye calisan ve ozu de bu dilde seirler yazan muellimi Jozef Rumanil idi Frederik Mistral 17 yasinda dord negmeden ibaret ilk provans poemasini yazmisdi Lakin atasi onu sair yox huquqsunas kimi gormek isteyirdi Bu isteyin eksine getmeyen Frederik sonda huquqsunas diplomu alsa da ozunu tamamile edebiyyata hesr etmek qerarinda qetiyyet gostermisdi 1854 cu ilde Frederik Mistral Jozef Rumanil ve diger bir nece heveskar ciceklenme dovru XII XIII esrlere tesaduf eden provans edebiyyatini dirceltmek meqsedi ile seylerini birlesdirirler Onlar tiraji bezen hetta on min nusxeye catan Provans almanaxi dergisini cap edirdiler Felibr Provans sairi kimi taninan entuziastlarin esasini qoyduqlari bu edebi cereyan Fransa edebiyyati tarixine Felibrij kimi daxil olmusdur Frederik Mistralin Feliks Oqyust Kleman terefinden cekilmis portreti 1885 Mistralin pastoral movzulu Mireyo 1859 poemasi Felibrij edebiyyatinin ilk diqqetelayiq numunesi idi Sair genc bir qizin ugursuz mehebbeti fonunda provansal heyatinin tekrarsiz lovhelerini yaratmisdi Parisde yasayan provonsal yazicisi Adolf Dumanin tesviqi ile Mistral poemanin ilk nusxelerinden birini fransiz sairi Alfons de Lamartine gondermisdi Poema ile tanisliqdan sonra Lamartin Boyuk sair dogulub demekden ozunu saxlaya bilmemisdi Fransiz edebiyyatinin diger gorkemli simasi Stefan Mallarme de eyni fikirde idi 1864 cu ilde bestekar Sarl Qunonun bu poema esasinda bestelediyi Mireyl operasinin ilk tamasasi Parisde boyuk ugurla tamasaya qoyulmusdu Ilk ugurunun ardinca Mistral uzerinde hele Mireyo dan evvel ise basladigi Kalendo 1867 poemasini tamamlamisdi 1875 ci ilde onu sair kimi esas ozellikleri ile tanidan Qizil adalar seirler kitabini cap etdirmisdi Bedii yaradiciliqla yanasi provans dilinin ve medeniyyetinin dirceldilmesi felibrlere maddi menevi yardim gosterilmesi de daim Mistralin diqqet merkezinde olmusdu O Felibrijin iclaslarina sedrlik edir provansca kitablara muqeddime yazir provansal orfoqrafiyasi ve qrammatikasi uzerinde isleyirdi Sairin Felibrij xezinesi adli ikicildlik provansal fransiz lugeti ilk defe 1878 ci ilde isiq uzu gormus sonralar da defelerle cap edilmisdi Eslinde bu kitab adi lugetden cox provansal heyatinin ve medeniyyetinin bir cox sahelerini ehate eden ensiklopediya idi Frederik Mistralin Fransanin Arl seherindeki heykeli Mistral yegane sehne eserini Kralica Jano dramini 1884 cu ilde basa catdirmisdi Eyni dovrde onun Avinyonda papa hakimiyyetinin son gunlerini tesvir eden Nerto tarixi poemasi 1884 XX yuzilliyin astanasinda ise Pono haqqinda poema 1897 eseri meydana cixmisdi Felibrler herekatinin 50 illiyinin tentene ile qeyd olundugu 1904 cu ilde Frederik Mistral xalq ruhunu dogru duzgun eks etdiren poetik eserlerinin yeniliyine ve orijinalligina habele provansal filologiyasi qarsisindaki xidmetlerine gore Nobel mukafatina layiq gorulmusdu Yeni laureat agir xeste oldugundan Stokholma tenteneli teqdimat merasimine gede bilmemisdi Isvec Akademiyasinin daimi katibi Karl Virsen Mistral yaradiciliginin Alfred Nobelin edebi eserlere munasibetde ireli surduyu esas prinsipe idealizme daha cox cavab verdiyini vurgulayaraq demisdi Butun heyatini milli ruhun dogma dil ve edebiyyatin dirceldilmesi idealina hesr etmis bir adamdan daha boyuk idealist tesevvure getirmek mumkun deyildir Frederik Mistral mukafatdan catan vesait hesabina ekseriyyeti oz kolleksiyasindan ibaret provans medeniyyeti numunelerinin toplandigi Atlaten muzeyini yaratmisdi Heyatinin son illerinde o genclik dovrunun duygu ve yasantilarini eks etdiren Mistralin xatireleri 1906 ve provans folkloru movzusunda seirlerin yer aldigi Zeytun yigimi 1912 kitablarini yazmisdi Mistralin yaradiciligi provans dili ve medeniyyetinin xezinesi kimi boyuk tarixi filoloji ehemiyyete malikdir Muasir fransiz tenqidcisi Andre Samson yazir ki Mistral haminin diqqetini ceken movzulara maraq gostermese de onun provansal seirlerini oxuyarken sivilizasiyalarin olduyu lakin hec zaman yoxa cixmadigi fikrine bir daha haqq qazandirmali olursan Eserleri RedakteMireio 1880 Calendau 1867 Lis isclo d or 1875 La Raco Latino 1879 Lou tresor dou Felibrige 1879 1886 Nerto 1884 La reino Jano 1890 Lou Pouemo dou Rose 1897 Moun espelido remori e raconte 1906 Discours e dicho 1906 La genesi traducho en prouvencau 1910 Lis Oulivados 1912 Prose d almanach 1926 Xarici kecidler RedakteFrederik Mistralin bioqrafiyasi rusca foto sekilleri Bioqrafiyasi rusca ve seirlerinin rus diline tercumeleri 1 2 3 4 5 6 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 1 2 3 4 5 6 Frederic Mistral Encyclopaedia Britannica ing 1 2 3 4 5 6 Frederic Mistral Discogs ing 2000 1 2 3 4 Mistral Frederik Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Menbe https az wikipedia org w index php title Frederik Mistral amp oldid 6051865, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
