Fordi yağlıağacı, Çin tunq ağacı (lat.Aleurites fordii) - yağlıağac cinsinə aid bitki növü. Əsasən Çində dəniz səviyyəsindən 200-1500 m hündürlükdə, dağ yamaclarında, meşələrdə yayılmışdır.ABŞ-da mədəni şəraitdə geniş əkilib-becərilir. Bu növə Çində tunq ağacı da deyilir.
Hündülüyü 8-13 m-ə çatan, açıq-boz qabıqlı, budaqları cərgələrlə yerləşən, seyrək çətirli, yarpağınıtökən ağacdır.Yarpaqları yumurtavari, uzanmış, ucu iti və 3 ayalı, qaidədən ürəkvarı və ya iki kəsimlidir, uzunluğu 10-12 sm, eni 6-18, bəzən 25 sm-dir, dərivaridiiir, qalın saplaqlıdır, üst tərəfdən tünd-yaşıl, alt tərəfdən bir qədər açıq rəngdədir.Cavan yarpaqların altı kürən, sıx tükcüklərlə örtülü, saplaqlarının uzunluğu 5-20 sm olur. Yarpağın saplağından qaidəsinə yaaxın olan hissədə 2 ədəd qırmızı rəngli vəz vardır.Çiçəkləri ağ ləçəkli, çoxçiçəkli süpürgəyə və ya çətirə toplanaraq budaqların uclarında yerləşmişdir.Bir və ya ikievlidir.., kasacıq 2-3 dilimlidir.Ləçəkləri 25-30 mm uzunluqdadır, enli yumurtavaridir, qaidədə bir qədər çəhrayıdır.Bunlar 1,5-3 sm uzunluqda olmaqla ağ və ya çəhrayı rəngdədir.Meyvəsi 5 sm-ə qədər diametrdə, iri, şar formasında, çəyirdəkli olub, xaricdən ətli qabığa malikdir.Toxumları yumurtavari, boz, yanlardan basıq və bərk qabıqlıdır, 2-3 sm uzunluqdadır. Zəhərlidir, mayda çiçəkliyir, sentyabr-oktyabr ayında bisə meyvəsi yetişir.Toxumlar vasitəsilə çoxaldılır.
Ekologiyası
Quraqlığa davamlıdır. İsti və işıqsevəndir, münbit torpaqlarda yaxşı bitir.Çox turşulu və kirəcli torpaqlarda bitmir.
Azərbaycanda yayılması
Lənkəranda 1935-ci ildən əkilib becərilir.
İstifadəsi
Bakıda 1-2 illik bitkilər şaxtadan ziyan çəkir, meyvələri zəhərli oluğu üçün əhəmiyyətli deyildir. Tunqun meyvəsindən alınan yağdan lak, boya sənayesində istifadə olunur.
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
September 27, 2021
fordi, yağlıağacı, çin, tunq, ağacı, aleurites, fordii, yağlıağac, cinsinə, bitki, növü, əsasən, çində, dəniz, səviyyəsindən, 1500, hündürlükdə, dağ, yamaclarında, meşələrdə, yayılmışdır, abş, mədəni, şəraitdə, geniş, əkilib, becərilir, növə, çində, tunq, ağac. Fordi yagliagaci Cin tunq agaci lat Aleurites fordii 1 yagliagac cinsine aid bitki novu 2 Esasen Cinde deniz seviyyesinden 200 1500 m hundurlukde dag yamaclarinda meselerde yayilmisdir ABS da medeni seraitde genis ekilib becerilir Bu nove Cinde tunq agaci da deyilir Fordi yagliagaciAleurites fordiiElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerSira SoyudciceklilerFesile SudleyenkimilerCins YagliagacNov Fordi yagliagaciElmi adiAleurites fordii Hemsl Airy ShawVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 505662NCBI 73154EOL 1149441GRIN 320180IPNI 358198 1TPL kew 212845 Mundericat 1 Botaniki tesviri 2 Ekologiyasi 3 Azerbaycanda yayilmasi 4 Istifadesi 5 Sekiller 6 Melumat menbesiBotaniki tesviri RedakteHunduluyu 8 13 m e catan aciq boz qabiqli budaqlari cergelerle yerlesen seyrek cetirli yarpaginitoken agacdir Yarpaqlari yumurtavari uzanmis ucu iti ve 3 ayali qaideden urekvari ve ya iki kesimlidir uzunlugu 10 12 sm eni 6 18 bezen 25 sm dir derivaridiiir qalin saplaqlidir ust terefden tund yasil alt terefden bir qeder aciq rengdedir Cavan yarpaqlarin alti kuren six tukcuklerle ortulu saplaqlarinin uzunlugu 5 20 sm olur Yarpagin saplagindan qaidesine yaaxin olan hissede 2 eded qirmizi rengli vez vardir Cicekleri ag lecekli coxcicekli supurgeye ve ya cetire toplanaraq budaqlarin uclarinda yerlesmisdir Bir ve ya ikievlidir kasaciq 2 3 dilimlidir Lecekleri 25 30 mm uzunluqdadir enli yumurtavaridir qaidede bir qeder cehrayidir Bunlar 1 5 3 sm uzunluqda olmaqla ag ve ya cehrayi rengdedir Meyvesi 5 sm e qeder diametrde iri sar formasinda ceyirdekli olub xaricden etli qabiga malikdir Toxumlari yumurtavari boz yanlardan basiq ve berk qabiqlidir 2 3 sm uzunluqdadir Zeherlidir mayda cicekliyir sentyabr oktyabr ayinda bise meyvesi yetisir Toxumlar vasitesile coxaldilir Ekologiyasi RedakteQuraqliga davamlidir Isti ve isiqsevendir munbit torpaqlarda yaxsi bitir Cox tursulu ve kirecli torpaqlarda bitmir Azerbaycanda yayilmasi RedakteLenkeranda 1935 ci ilden ekilib becerilir Istifadesi RedakteBakida 1 2 illik bitkiler saxtadan ziyan cekir meyveleri zeherli olugu ucun ehemiyyetli deyildir Tunqun meyvesinden alinan yagdan lak boya senayesinde istifade olunur Sekiller Redakte Melumat menbesi RedakteTofiq Memmedov Azerbaycan dendroflorasi II cild Baki Seda 2015 Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Menbe https az wikipedia org w index php title Fordi yagliagaci amp oldid 6021194, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
