Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Ferents Salaşi (mac. Ferenc Szálasi; 6 yanvar 1897[…], Kоşitsе, Macarıstan krallığı[d] – 12 mart 1946[…], Budapeşt) — macar hərbi xadimi, siyasətçi, faşist ideoloq və (Arrow Cross) lideri. O, 1944-cü ilin oktyabrından 1945-ci ilin martına qədər Almaniyanın dəstəyi ilə Macarıstanın de-fakto dövlət başçısı və baş naziri olmuşdur. Salaşi İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniya ilə ittifaqda olan faşist rejimin başında durmuşdur və müharibədən sonra müharibə cinayətlərinə görə edam edilmişdir.
| Ferents Salaşi | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 6 yanvar 1897[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 12 mart 1946[…](49 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | asılma[d] |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
| Dini | katolisizm |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | mayor |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | Nasional Sosializm |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ferents Salaşi 1897-ci il yanvarın 6-da Avstriya-Macarıstan imperiyasının Koşitse şəhərində (indiki Slovakiya) anadan olmuşdur. O, alman mənşəli idi və katolik ailəsində böyümüşdür. Gənclik illərində hərbi məktəbə daxil olmuş və Birinci Dünya müharibəsində Avstriya-Macarıstan ordusunda zabit kimi xidmət etmişdir. Müharibədən sonra Macarıstan Krallığında xidmətini davam etdirərək 1935-ci ildə general-mayor rütbəsinə qədər yüksəlmişdir. Lakin siyasi fəaliyyətinə görə 1937-ci ildə ordudan uzaqlaşdırıldı. Ferents Salaşi 1935-ci ildə faşist və millətçi ideologiyaya əsaslanan "Milli İradə Partiyası"nı, sonradan isə Çarpaz Xaç Partiyasını qurmuşdur. Onun ideologiyası macar faşizmi, antisemitizm və avtoritar millətçilik ideyalarına əsaslanırdı. Salaşi Alman nasizmini və italyan faşizmini örnək götürürdü.
O, "Xalqın İradəsi", "Xristian və Milli Sosializm" kimi ifadələrlə millətçi və ksenofob platformanı yaymağa çalışırdı. 1930-cu illərin sonlarında partiyası parlamentə düşsə də, tezliklə qadağan edilmiş və Salaşi həbsə atılmışdır.
Hakimiyyətə gəlişi
1944-cü ilin oktyabrında Macarıstan kral naibi Mikloş Horti Almaniya ilə müttəfiqliyə son qoymağa çalışdı. Buna cavab olaraq Almaniya tərəfindən təşkil edilən hərbi çevriliş nəticəsində Ferents Salaşi Almaniyanın dəstəyi ilə hakimiyyətə gətirildi. O, "Macarıstan Milli Hökuməti" adlı faşist rejim qurdu və "Vezér" (lider) titulunu qəbul etmişdir. Ferents Salaşinin rejimi cəmi bir neçə ay davam etsə də, bu dövr Macarıstan tarixində ən qaranlıq dövrlərdən biri hesab olunur:
- on minlərlə yəhudi konsentrasiya düşərgələrinə göndərildi və ya yerli səviyyədə öldürüldü.
- nasist Almaniyası ilə sıx əməkdaşlıq edildi.
- faşist təbliğatı və terror rejimi gücləndirildi.
- Macarıstanın iqtisadi və hərbi infrastrukturu dağıntılara məruz qaldı.
1945-ci ilin aprelində Sovet qoşunları Macarıstanı tam nəzarətə götürdükdən sonra Salaşi Avstriyaya qaçmışdır, lakin ABŞ hərbi qüvvələri tərəfindən həbs edilmişdir. 1946-cı ildə Budapeştə ekstradisiya edilmişdir, burada müharibə cinayətləri, soyqırımı və dövlətə xəyanət maddələri ilə məhkəməyə verilmişdir. Eyni ilin mart ayında asanaraq edam edilmişdir.
İstinadlar
- Ferenc Szálasi // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Bibliothèque nationale de France Ferenc Szálasi // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Салаши Ференц // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Thirty-two frightening snapshots of a hanging. And no one knew who the victims were – until now. (ing.). // The Washington Weekly Post / M. Murray Washington: Fred Ryan, 2018. ISSN 0190-8286; 2641-9599
- https://rarehistoricalphotos.com/ferenc-szalasi-hunged-1946/.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ferents Salasi mac Ferenc Szalasi 6 yanvar 1897 Kositse Macaristan kralligi d 12 mart 1946 Budapest macar herbi xadimi siyasetci fasist ideoloq ve Arrow Cross lideri O 1944 cu ilin oktyabrindan 1945 ci ilin martina qeder Almaniyanin desteyi ile Macaristanin de fakto dovlet bascisi ve bas naziri olmusdur Salasi Ikinci Dunya muharibesi zamani Almaniya ile ittifaqda olan fasist rejimin basinda durmusdur ve muharibeden sonra muharibe cinayetlerine gore edam edilmisdir Ferents SalasiSexsi melumatlarDogum tarixi 6 yanvar 1897 1897 01 06 Dogum yeri Kositse Macaristan kralligi d Avstriya MacaristanVefat tarixi 12 mart 1946 1946 03 12 49 yasinda Vefat yeri Budapest Ikinci Macaristan RespublikasiVefat sebebi asilma d Fealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuDini katolisizmHerbi xidmetDoyusler Birinci Dunya muharibesiRutbesi mayorElmi fealiyyetiElm sahesi Nasional Sosializm Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFerents Salasi 1897 ci il yanvarin 6 da Avstriya Macaristan imperiyasinin Kositse seherinde indiki Slovakiya anadan olmusdur O alman menseli idi ve katolik ailesinde boyumusdur Genclik illerinde herbi mektebe daxil olmus ve Birinci Dunya muharibesinde Avstriya Macaristan ordusunda zabit kimi xidmet etmisdir Muharibeden sonra Macaristan Kralliginda xidmetini davam etdirerek 1935 ci ilde general mayor rutbesine qeder yukselmisdir Lakin siyasi fealiyyetine gore 1937 ci ilde ordudan uzaqlasdirildi Ferents Salasi 1935 ci ilde fasist ve milletci ideologiyaya esaslanan Milli Irade Partiyasi ni sonradan ise Carpaz Xac Partiyasini qurmusdur Onun ideologiyasi macar fasizmi antisemitizm ve avtoritar milletcilik ideyalarina esaslanirdi Salasi Alman nasizmini ve italyan fasizmini ornek gotururdu O Xalqin Iradesi Xristian ve Milli Sosializm kimi ifadelerle milletci ve ksenofob platformani yaymaga calisirdi 1930 cu illerin sonlarinda partiyasi parlamente dusse de tezlikle qadagan edilmis ve Salasi hebse atilmisdir Hakimiyyete gelisi1944 cu ilin oktyabrinda Macaristan kral naibi Miklos Horti Almaniya ile muttefiqliye son qoymaga calisdi Buna cavab olaraq Almaniya terefinden teskil edilen herbi cevrilis neticesinde Ferents Salasi Almaniyanin desteyi ile hakimiyyete getirildi O Macaristan Milli Hokumeti adli fasist rejim qurdu ve Vezer lider titulunu qebul etmisdir Ferents Salasinin rejimi cemi bir nece ay davam etse de bu dovr Macaristan tarixinde en qaranliq dovrlerden biri hesab olunur on minlerle yehudi konsentrasiya dusergelerine gonderildi ve ya yerli seviyyede olduruldu nasist Almaniyasi ile six emekdasliq edildi fasist tebligati ve terror rejimi guclendirildi Macaristanin iqtisadi ve herbi infrastrukturu dagintilara meruz qaldi 1945 ci ilin aprelinde Sovet qosunlari Macaristani tam nezarete goturdukden sonra Salasi Avstriyaya qacmisdir lakin ABS herbi quvveleri terefinden hebs edilmisdir 1946 ci ilde Budapeste ekstradisiya edilmisdir burada muharibe cinayetleri soyqirimi ve dovlete xeyanet maddeleri ile mehkemeye verilmisdir Eyni ilin mart ayinda asanaraq edam edilmisdir IstinadlarFerenc Szalasi Brockhauz Ensiklopediyasi alm Bibliotheque nationale de France Ferenc Szalasi BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Salashi Ferenc Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Thirty two frightening snapshots of a hanging And no one knew who the victims were until now ing The Washington Weekly Post M Murray Washington Fred Ryan 2018 ISSN 0190 8286 2641 9599 https rarehistoricalphotos com ferenc szalasi hunged 1946 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi