| Fenrir | |
|---|---|
| isv. Fenrir | |
| |
| Mifologiya | German-skandinav mifologiyası |
| Cinsi | erkək orqanizm[d] |
| Atası | Loki |
| Qardaşı və bacısı | Yormunqandr, Hel (varlıq), Sleypnir |
Fenrir (köhnə şimal dilində fen-dweller – "bataqlıq sakini"), həm də Fenrisúlfr ("Fernirin qurdu"), Hróðvitnir ("şöhrətli qurd") və Vánagandr ("Van çayının canavarı") adları ilə tanınır. O, German-skandinav mifologiyasında ən qorxulu və ən məşhur varlıqlardan biri hesab olunur. Fernir Loki ilə nəhəng qadın övladıdır. Onun bacısı Hel (ölülər aleminin hökmdarı), qardaşı isə Yormunqandr (dünyanı əhatə edən nəhəng ilan)dır.
Mənşə və ailəsi
| ]Fenrir Loki ikən nəhəng övladıdır. Onun digər iki bacı-qardaşı da çox təhlükəli varlıqlardır: – ölü dünyasının hökmdarı, Yormunqandr isə bütün dünyanı əhatə edən ilan.
Tanrılar bu üç uşağın gələcəkdə çox təhlükəli olacağını hiss edirdilər. Ona görə də, Yormunqandrı dənizə atdılar, Heli ölü aləminə göndərdilər, Fenriri isə nəzarət altında böyütmək üçün Asqarda gətirirlər. Fenrir böyüdükcə inanılmaz gücə sahib olur, heç bir tanrı onu idarə edə bilmir. Onu yalnız yerləşməyə və yaxınlıq etməyə cəsarət edir.
Mifologiyada yeri
| ]Tanrıların qorxusu və bağlanması
Fernir böyüdükcə tanrıların qorxusu artır. Onlar anlayırlar ki, bu canavar azad qalsa gələcəkdə böyük fəlakətlər törədəcək.
Tanrılar əvvəlcə onu adi dəmir zəncirlərlə bağlamağa çalışırlar. Fenrir bu zəncirləri çox asanlıqla qırır. Daha güclü zəncirlər düzəldirlər, amma Fenrir onları da sındırır.
Sonda tanrılar cırtdanlardan (cücələrdən) kömək istəyirlər. Cırtdanlar Gleipnir adlı sehrli bir bağ hazırlayırlar. Bu bağ ip kimi nazik olsa da, qırılmaz gücə sahib idi. Onu hazırlamaq üçün qeyri-adi şeylərdən istifadə olunmuşdur: pişik pəncəsinin səsi, qadın saçı, dağın kökləri, ayı siniri, balıq nəfəsi və quş tükü.
Tanrılar Fenriri bu ip ilə bağlamaq istəyirlər. Amma Fenrir həmin ipin zəif göründüyünə görə şübhələnir. O, yalnız bir şərtlə razı olur – əgər bağ həqiqətən zərərsizdirsə, tanrılardan jirinovski əlini onun ağzına qoysun. Bu şərti qəbul edən Tyr olur. Fenrir bağlandıqdan sonra ipdən qurtula bilmir, hirsindən Tyrın əlini qoparır və həmin vaxtdan etibarən Tyr əlini itirir.
Bundan sonra Fenrir dağların dərinliyinə bağlanır və Raqnarök gününə qədər orada qalır.
Raqnarök zamanı rolu
German-skandinav mifologiyasına görə dünyasının sonu olan Raqnarök gəldikdə Fenrir azad olur. O, bütün tanrılara qarşı döyüşür. Ən böyük faciə isə onun tanrıların başçısı Odini öldürməsi olur. Ancaq bu mifdə Fenririn də sonu gəlir. Odinin oğlu Vidar atasının intiqamını alır. O, güclü ayağı ilə Fenririn çənəsinu yerə basır və qılıncı ilə onu parçalayaraq öldürür. Beləliklə, Fenrir Raqnarök döyüşündə məhv edilir.
Adlarının mənası
| ]Fenrir mifologiyada müxtəlif adlarla tanınır:
- Fenrisulfr – Fen bataqlığının qurdu.
- Hrodvitnir – Şöhrətli qurd.
- Vagandr – Van çayının canavarı.
Bu adlar onun həm gücünü, həm də təbiətlə bağlı qorxulu mahiyyətini göstərir.
Mədəniyyətə təsiri
| ]Fenrir qədim skald poeziyasında və şimal dastanlarında dağıdıcı güc, qorxu və faciənin rəmzi kimi təqdim olunur. Sonrakı əsrlərdə o, Avropa ədəbiyyatına, incəsənətinə və musiqisinə də daxil olmuşdur. Müasir dövrdə Fenrir obrazı filmlərdə, video oyunlarda və fantastik ədəbiyyatda tez-tez istifadə olunur.
Astronomiyada Fenrir
| ]Fenrir adı yalnız mifologiyada deyil, həm də astronomiyada yaşayır. 2005-ci ildə Saturnun kiçik və qaranlıq peyklərindən biri kəşf edilmiş və ona Fenrir adı verilmişdir. Bu peyk cəmi 4 kilometr diametrə malikdir və Saturn ətrafında retroqrad, yəni əks istiqamətdə hərəkət edir. Onun "Norse" qrupuna daxil olan peyklərdən biri olması və çox uzaq, solğun görünməsi səbəbindən adını mifoloji varlıq olan Fenrir qoyublar.
İstinadlar
| ]- Cassell's Dictionary of Norse Myth & Legend. 2002. S. 108. 494 s.
- Encyclopedia of Ancient Deities (ing.). 1 Jefferson: McFarland & Company, 2000. P. 178. 597 p.
- "Fenrir | Giant Wolf, Norse God & Mythology | Britannica". www.britannica.com (ingilis).
- "Fenrir (mythology) | EBSCO Research Starters". www.ebsco.com (ingilis).
- "Fenrir". Norse Mythology for Smart People (ingilis).
- "Fenrir - NASA Science" (ingilis). 29 noyabr 2017.
- Mark, Joshua J. "Fenrir". World History Encyclopedia (ingilis). 25 avqust 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Fenririsv FenrirMifologiya German skandinav mifologiyasiCinsi erkek orqanizm d Atasi LokiQardasi ve bacisi Yormunqandr Hel varliq Sleypnir Vikianbarda elaqeli mediafayllar Fenrir kohne simal dilinde fen dweller bataqliq sakini hem de Fenrisulfr Fernirin qurdu Hrodvitnir sohretli qurd ve Vanagandr Van cayinin canavari adlari ile taninir O German skandinav mifologiyasinda en qorxulu ve en meshur varliqlardan biri hesab olunur Fernir Loki ile neheng qadin ovladidir Onun bacisi Hel oluler aleminin hokmdari qardasi ise Yormunqandr dunyani ehate eden neheng ilan dir Mense ve ailesi span Fenrir Loki iken neheng ovladidir Onun diger iki baci qardasi da cox tehlukeli varliqlardir olu dunyasinin hokmdari Yormunqandr ise butun dunyani ehate eden ilan Tanrilar bu uc usagin gelecekde cox tehlukeli olacagini hiss edirdiler Ona gore de Yormunqandri denize atdilar Heli olu alemine gonderdiler Fenriri ise nezaret altinda boyutmek ucun Asqarda getirirler Fenrir boyudukce inanilmaz guce sahib olur hec bir tanri onu idare ede bilmir Onu yalniz yerlesmeye ve yaxinliq etmeye cesaret edir Mifologiyada yeri span Tanrilarin qorxusu ve baglanmasi Fernir boyudukce tanrilarin qorxusu artir Onlar anlayirlar ki bu canavar azad qalsa gelecekde boyuk felaketler toredecek Tanrilar evvelce onu adi demir zencirlerle baglamaga calisirlar Fenrir bu zencirleri cox asanliqla qirir Daha guclu zencirler duzeldirler amma Fenrir onlari da sindirir Sonda tanrilar cirtdanlardan cucelerden komek isteyirler Cirtdanlar Gleipnir adli sehrli bir bag hazirlayirlar Bu bag ip kimi nazik olsa da qirilmaz guce sahib idi Onu hazirlamaq ucun qeyri adi seylerden istifade olunmusdur pisik pencesinin sesi qadin saci dagin kokleri ayi siniri baliq nefesi ve qus tuku Tanrilar Fenriri bu ip ile baglamaq isteyirler Amma Fenrir hemin ipin zeif gorunduyune gore subhelenir O yalniz bir sertle razi olur eger bag heqiqeten zerersizdirse tanrilardan jirinovski elini onun agzina qoysun Bu serti qebul eden Tyr olur Fenrir baglandiqdan sonra ipden qurtula bilmir hirsinden Tyrin elini qoparir ve hemin vaxtdan etibaren Tyr elini itirir Bundan sonra Fenrir daglarin derinliyine baglanir ve Raqnarok gunune qeder orada qalir Raqnarok zamani rolu German skandinav mifologiyasina gore dunyasinin sonu olan Raqnarok geldikde Fenrir azad olur O butun tanrilara qarsi doyusur En boyuk facie ise onun tanrilarin bascisi Odini oldurmesi olur Ancaq bu mifde Fenririn de sonu gelir Odinin oglu Vidar atasinin intiqamini alir O guclu ayagi ile Fenririn cenesinu yere basir ve qilinci ile onu parcalayaraq oldurur Belelikle Fenrir Raqnarok doyusunde mehv edilir Adlarinin menasi span Fenrir mifologiyada muxtelif adlarla taninir Fenrisulfr Fen bataqliginin qurdu Hrodvitnir Sohretli qurd Vagandr Van cayinin canavari Bu adlar onun hem gucunu hem de tebietle bagli qorxulu mahiyyetini gosterir Medeniyyete tesiri span Fenrir qedim skald poeziyasinda ve simal dastanlarinda dagidici guc qorxu ve facienin remzi kimi teqdim olunur Sonraki esrlerde o Avropa edebiyyatina incesenetine ve musiqisine de daxil olmusdur Muasir dovrde Fenrir obrazi filmlerde video oyunlarda ve fantastik edebiyyatda tez tez istifade olunur Astronomiyada Fenrir span Fenrir adi yalniz mifologiyada deyil hem de astronomiyada yasayir 2005 ci ilde Saturnun kicik ve qaranliq peyklerinden biri kesf edilmis ve ona Fenrir adi verilmisdir Bu peyk cemi 4 kilometr diametre malikdir ve Saturn etrafinda retroqrad yeni eks istiqametde hereket edir Onun Norse qrupuna daxil olan peyklerden biri olmasi ve cox uzaq solgun gorunmesi sebebinden adini mifoloji varliq olan Fenrir qoyublar Istinadlar span Cassell s Dictionary of Norse Myth amp Legend 2002 S 108 494 s ISBN 0 304 36385 5 Encyclopedia of Ancient Deities ing 1 Jefferson McFarland amp Company 2000 P 178 597 p ISBN 0 7864 0317 9 Fenrir Giant Wolf Norse God amp Mythology Britannica www britannica com ingilis Fenrir mythology EBSCO Research Starters www ebsco com ingilis Fenrir Norse Mythology for Smart People ingilis Fenrir NASA Science ingilis 29 noyabr 2017 Mark Joshua J Fenrir World History Encyclopedia ingilis 25 avqust 2021 Kateqoriya Elifba sirasina gore mifoloji personajlarGizli kateqoriyalar Vikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifeler
