fbpx
Wikipedia

Ernst Hekkel

Ernst Hekkel (alm. Ernst Heinrich Philipp August Haeckel‎; 1834—1919) — Alman alimi və filosofu, “ekologiya” termininin müəllifi.

Ernst Hekkel

Həyatı

Ernst Hekkel 1834-cü ildə Almaniyanın Potsdam şəhərində anadan olmuşdu.

Ernst Hekkel 1919-cu ildə Almaniyanın Yena şəhərində vəfat edib.

Fəaliyyəti

Ernst Hekkel 1868-ci ildə yazdığı “Təbii yaradılış tarixi” (Natürliche Schöpfungsgeschichte) adlı kitabında insan, meymun və it rüşeymlərindən istifadə edərək bəzi müqayisələr apardığını irəli sürdü. Çəkdiyi rəsmlər demək olar ki, hamısı eyni canlı rüşeymlərindən ibarət idi. Hekkel bu rəsmlərə əsaslanaraq sözügedən canlıların ortaq mənşədən gəldiklərini müdafiə etdi.

Balıq, salamandr, tısbağa, toyuq, dovşan və insan rüşeymlərini yan-yana göstərən sxemlər hazırlamışdı. Fərqli canlıların rüşeymlərinin əvvəlcə bir-birlərinə çox bənzəmələri, inkişaf prosesi əsnasında yavaş-yavaş bir-birindən fərqlənmələri idi. Xüsusilə insan rüşeyminin balıq rüşeyminə olan bənzərliyi çox diqqətçəkən idi. Belə ki, insan rüşeyminin rəsmlərində eynilə balıqdakı kimi xəyali qəlsəmələr belə görünürdü. Hekkel bu rəsmlərin verdiyi “elmi görünüş” ilə “rekapitulyasiya nəzəriyyəsini” elan etdi: ontogenez filogenezi təkrar edir. Bu şüarın mənası bu idi: Hekkelin fikrinə əsasən, hər canlı yumurtasında və ya ana bətnində keçirdiyi inkişaf əsnasında öz növünün “təkamül tarixini” əvvəldən yaşayırdı. Bu saxta nəzəriyyəyə əsasən, insan rüşeymi ana bətnində əvvəlcə balığa bənzəyir, sonrakı həftələrdə salamandr, sürünən, məməli kimi mərhələlərdən keçdikdən sonra “təkamül keçirərək” insana çevrilirdi.1990-cı ildə ingilis embrioloq Maykl Riçardson onurğalı rüşeymlərini mikroskop altında tədqiq etdi və onların Hekelin rəsmlərinə bənzəmədiyini müəyyən etdi. Riçardson və qrupu fəaliyyətlərinin ardınca 1997-ci il avqust ayında “Anatomy and Embryology” (Anatomiya və embriologiya) jurnalında rüşeymlərin həqiqi fotoşəkillərini dərc etdirdi. Göründüyünə görə, Hekkel rəsmlərdə müxtəlif qəliblərdən istifadə etmiş və embrionların bir-birlərinə bənzəməsi üçün onların üzərində müxtəlif dəyişikliklər etmişdi. Rüşeymlərə xəyali orqanlar əlavə etmiş, bəzilərindən orqanları çıxarmış, ölçüləri çox fərqli olan rüşeymləri eyni boyda göstərmişdi. Hekkelin insan rüşeymində qəlsəmə kimi göstərdiyi yarıqların isə qəlsəmələrlə heç bir əlaqəsi yox idi: onlar, əslində, insanın orta qulaq kanalının, paratiroidlərin və çəngələbənzər vəzin başlanğıcları idi. Rüşeymlər, əslində, bir-birlərinə heç bənzəmirdilər. Hekkel çəkdiyi rəsmlərdə hər cür dəyişiklik etmişdi.Uzun zaman saxta təkamül dəlili kimi gündəmdə tutulmağa çalışılan Hekelin rəsmləri 5 iyul 1997-ci il tarixli “Science” (Elm) jurnalında “Hekkelin rüşeymləri: saxtakarlıq yenidən kəşf edildi” başlığı altında dərc edildikdə bu saxtakarlıq artıq bütün elm dünyasında qəbul edilmişdi. Bəhs edilən məqalədə bu məlumatlar verilmişdi: Riçardson və qrupunun bildirdiyinə görə, Hekkel sadəcə orqanlar əlavə etmək və ya çıxarmaqla kifayətlənməmiş, eyni zamanda, fərqli növləri bir-birinə oxşar göstərmək üçün ölçülərini də dəyişdirmiş, bəzən rüşeymləri həqiqi ölçülərindən on dəfə fərqli göstərmişdir. Habelə, Hekkel fərqləri gizlətmək üçün növləri adlandırmaqdan çəkinmiş və bir növü sanki bütün heyvan qrupunun təmsilçisi kimi göstərmişdir. Riçardson və qrupunun bildirdiyinə görə, əslində, bir-birlərinə çox bənzəyən balıq növlərinin rüşeymlərində belə görünüşləri və inkişaf prosesləri baxımından çox böyük fərqlər mövcuddur. Riçardson: “(Hekkelin rəsmləri) biologiyadakı ən böyük saxtakarlıqlardan biridir”, - deyir. 2000-ci il mart ayında Harvard Universitetindən təkamülçü paleontoloq S.C.Quld isə bəhs edilən saxtakarlıqdan çoxdan xəbəri olduğunu deyirdi. Amma dəccaliyyətin lazım bildiyi kimi səssiz qalmağı üstün tutmuşdu.96 Rəsmlərin saxtakarlıq olduğunun ictimaiyyət tərəfindən öyrənilməsindən sonra Quld bu rəsmlərdən hələ də istifadə edilməsinin akademik baxımdan cinayət olduğunu bildirir və belə deyirdi:

Məncə, müasir dərsliklərin əksəriyyətində olmasa da, böyük hissəsində bu rəsmlərin hələ də qoyulmasına icazə verən ağılsız geri qayıtma dövrünə görə həm təəccüblənməli, həm də utanmalıyıq.

Hekelin saxtakarlığı o qədər açıq və o qədər böyük idi ki, Hekel beş professor tərəfindən məsələ ilə bağlı saxtakarlıq etməsi ilə təqsirləndirildi və Cenadakı universitet məhkəməsi tərəfindən təqsirli elan edildi.

İngiltərə Təbiət Tarixi Muzeyindən Ser Qavin de Bier isə bu böyük elmi biabırçılığı bu sözlərlə ifadə edir:

Asan, nizamlı və inandırıcı, tənqidi tədqiqat aparılmadan geniş kütlələr tərəfindən qəbul edilmiş Hekelin “rekapitulyasiya nəzəriyyəsi” kimi bir çox nadir iddia elmə bu qədər böyük zərər vermişdir.

Hekelin bu saxta rəsmləri, əslində, darvinistlərin adına məqsədinə çatmışdır. Bu rəsmlərin elmi saxtakarlıq olduğu açıqlanmasına baxmayaraq, bəzi dairələr bu saxta rəsmləri həqiqi zənn edərək mənfi təsirlənmiş, elmi əsassızlığına baxmayaraq, təhsil müəssisələrində davam edən təhsil insanın canlılara ümumi baxışını mənfi istiqamətdə dəyişdirmişdir. Yaradılış Tədqiqat Cəmiyyəti (Creation Research Society) və Yaradılış Araşdırma İnstitutu (Institute of Creation Research) təşkilatlarının qurucusu Henri M. Morris bu vəziyyəti belə qiymətləndirmişdir:

Darvindən – və xüsusilə də Freyddən etibarən psixoloqlar insanın sadəcə təkamül keçirmiş bir heyvan olduğunu güman etmiş və davranış problemlərini heyvanı əsasdan dəyərləndirmişlər. İnsan problemləri ilə maraqlanarkən meymunlarla və digər heyvanlarla (hətta həşəratlarla) aparılan təcrübələr əsas götürülmüşdür.

Çox əvvəllər elmi cəhətdən əsassızlığı sübut edilməsinə baxmayaraq, rekapitulyasiya nəzəriyyəsinin acı meyvələri cəmiyyətdə bir çox sahədə yetişməyə başladı...

Elmi baxımdan biabırçılıq hesab edilən, bəzi təkamülçülər tərəfindən belə dəlil kimi təqdim edilməsi təəccüblə qarşılanan Hekelin saxta rəsmləri heyrətli də olsa, hələ də müxtəlif dərsliklərdə yerini qoruyur. Bu təəccüblü hal darvinizm yalanının hansı səviyyəyə çatdığını göstərir. Kaliforniya Universitetindən molekulyar bioloq C.Uels bu vəziyyəti belə açıqlayır:

Bir çox dərslikdə Hekelin rəsmlərinin çox az fərqlənən yeni versiyaları var. Peter Raven ve Corc Consonun “Biology” kitabının 1999-cu il nəşri buna bir misaldır...

Digər nümunə Sesi Star və Ralf Taqartın 1998-ci ildə nəşr edilmiş “The Unity and Diversity of Life” (Həyatın vahidliyi və müxtəlifliyi) kitabıdır. ... C.Quld və Uilyam Kitonun “Biological Science” (Biologiya elmi) adlı kitabının son nəşri isə bu ifadəyə yer verir: “Darvini təkamül fikrinə salan embrioloji həqiqət bir çox onurğalının rüşeymlərinin erkən inkişaf dövründə bir-birlərinə yaxından bənzəməsidir”. Burton Qutmanın 1999-cu il nəşrli “Biology” dərsliyi isə Hekelin rüşeym rəsmlərinin yenidən çəkilmiş versiyasını bu başlıq altında verir: “Bir heyvanın embrioloji inkişafı onun əcdadlarının formaları ilə bağlı ipucu verir”. Hekelin saxta rəsmlərinin hələ də biologiya dərsliklərində sanki təkamülə dəlil kimi göstərilməsi, şübhəsiz, adi səhv deyil. Saxta olmalarına baxmayaraq, bu rəsmlər dərsliklərdə qəsdən verilir. Bunun, şübhəsiz, ən mühüm səbəbi sözügedən saxta rəsmlərin darvinizmin əsas cəhətinə, yəni insanın məsuliyyətsiz heyvan olması yalanına mühüm saxta dəlil təşkil etməsidir. C.Uels darvinist elm adamlarının qəsdən müdafiə etdikləri bu yalanla bağlı belə demişdir:

Hekelin rüşeymləri Darvin nəzəriyyəsi üçün o qədər güclü “dəlil” idi ki, o rüşeymlərin bir versiyası, demək olar ki, təkamüllə bağlı hər dərslikdə var. Buna baxmayaraq, bioloqlar Hekelin rəsmlərini uydurduğunu bir əsrdən çoxdur ki, bilirlər, onurğalıların rüşeymləri əsla onun göstərdiyi kimi oxşar deyillər. Habelə, Hekelin “ilk” adlandırdığı mərhələ, əslində, inkişafın orta mərhələsidir, onun qabarıq göstərdiyi bənzərliklərdən daha əvvəlki inkişaf mərhələlərində aydın fərqlər görünür. Bunu biologiya dərsliklərini oxuyaraq öyrənə bilməzsiniz: Darvinin “ən güclü birinci sinif dəlili” dəlilin bir nəzəriyyəyə uyğunlaşması üçün necə təhrif edilməsinin klassik nümunəsidir.

Dəccalın planlaşdırdığı yalanın saxta nəzəriyyəyə saxta dəlil kimi təqdim edilməsi və təsirsiz olması darvinistlərə qısamüddətli sevinc gətirsə də, əslində, bu darvinistlər üçün ümidsizliyin müjdəçisidir. Hekelin rəsmləri ilə insanlar qocaman elm adamının darvinizm uğrunda necə böyük saxtakarlıqlar edə biləcəyini gördülər. Bu nümunə ilə darvinizmin davamlı olaraq “yalana” ehtiyacı olması bir daha sübut edilmişdir. Təkamülçü elm adamlarının saxtakarlığa necə göz yumduqları açıq şəkildə göründü. Hekelin saxtakarlığı yaradılış qarşısında təkamül nəzəriyyəsinin dəccaliyyət sisteminin məhv olduğunun digər mühüm dəlilidir. XX əsrdə bu saxtakarlığın ifşası səssizliklə qarşılana bilər. Ancaq XXI əsr bu və bunun kimi saxtakarlıqların açıq şəkildə üzə çıxarıldığı və həqiqi elmi dəlillərin nümayiş etdirildiyi əsrdir. Saxtakarlıqlar üzə çıxarıldıqca və həqiqi elmi dəlillər gəldikcə darvinizmin süqutu da, şübhəsiz, daha aydın görünür.

İstinadlar

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

ernst, hekkel, ernst, heinrich, philipp, august, haeckel, 1834, 1919, alman, alimi, filosofu, ekologiya, termininin, müəllifi, mündəricat, həyatı, fəaliyyəti, istinadlar, həmçinin, xarici, keçidlərhəyatı, redaktə, 1834, ildə, almaniyanın, potsdam, şəhərində, a. Ernst Hekkel alm Ernst Heinrich Philipp August Haeckel 1834 1919 Alman alimi ve filosofu ekologiya termininin muellifi Ernst Hekkel Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 3 Istinadlar 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerHeyati RedakteErnst Hekkel 1834 cu ilde Almaniyanin Potsdam seherinde anadan olmusdu Ernst Hekkel 1919 cu ilde Almaniyanin Yena seherinde vefat edib Fealiyyeti RedakteErnst Hekkel 1868 ci ilde yazdigi Tebii yaradilis tarixi Naturliche Schopfungsgeschichte adli kitabinda insan meymun ve it ruseymlerinden istifade ederek bezi muqayiseler apardigini ireli surdu Cekdiyi resmler demek olar ki hamisi eyni canli ruseymlerinden ibaret idi Hekkel bu resmlere esaslanaraq sozugeden canlilarin ortaq menseden geldiklerini mudafie etdi Baliq salamandr tisbaga toyuq dovsan ve insan ruseymlerini yan yana gosteren sxemler hazirlamisdi Ferqli canlilarin ruseymlerinin evvelce bir birlerine cox benzemeleri inkisaf prosesi esnasinda yavas yavas bir birinden ferqlenmeleri idi Xususile insan ruseyminin baliq ruseymine olan benzerliyi cox diqqetceken idi Bele ki insan ruseyminin resmlerinde eynile baliqdaki kimi xeyali qelsemeler bele gorunurdu Hekkel bu resmlerin verdiyi elmi gorunus ile rekapitulyasiya nezeriyyesini elan etdi ontogenez filogenezi tekrar edir Bu suarin menasi bu idi Hekkelin fikrine esasen her canli yumurtasinda ve ya ana betninde kecirdiyi inkisaf esnasinda oz novunun tekamul tarixini evvelden yasayirdi Bu saxta nezeriyyeye esasen insan ruseymi ana betninde evvelce baliga benzeyir sonraki heftelerde salamandr surunen memeli kimi merhelelerden kecdikden sonra tekamul kecirerek insana cevrilirdi 1990 ci ilde ingilis embrioloq Maykl Ricardson onurgali ruseymlerini mikroskop altinda tedqiq etdi ve onlarin Hekelin resmlerine benzemediyini mueyyen etdi Ricardson ve qrupu fealiyyetlerinin ardinca 1997 ci il avqust ayinda Anatomy and Embryology Anatomiya ve embriologiya jurnalinda ruseymlerin heqiqi fotosekillerini derc etdirdi Gorunduyune gore Hekkel resmlerde muxtelif qeliblerden istifade etmis ve embrionlarin bir birlerine benzemesi ucun onlarin uzerinde muxtelif deyisiklikler etmisdi Ruseymlere xeyali orqanlar elave etmis bezilerinden orqanlari cixarmis olculeri cox ferqli olan ruseymleri eyni boyda gostermisdi Hekkelin insan ruseyminde qelseme kimi gosterdiyi yariqlarin ise qelsemelerle hec bir elaqesi yox idi onlar eslinde insanin orta qulaq kanalinin paratiroidlerin ve cengelebenzer vezin baslangiclari idi Ruseymler eslinde bir birlerine hec benzemirdiler Hekkel cekdiyi resmlerde her cur deyisiklik etmisdi Uzun zaman saxta tekamul delili kimi gundemde tutulmaga calisilan Hekelin resmleri 5 iyul 1997 ci il tarixli Science Elm jurnalinda Hekkelin ruseymleri saxtakarliq yeniden kesf edildi basligi altinda derc edildikde bu saxtakarliq artiq butun elm dunyasinda qebul edilmisdi Behs edilen meqalede bu melumatlar verilmisdi Ricardson ve qrupunun bildirdiyine gore Hekkel sadece orqanlar elave etmek ve ya cixarmaqla kifayetlenmemis eyni zamanda ferqli novleri bir birine oxsar gostermek ucun olculerini de deyisdirmis bezen ruseymleri heqiqi olculerinden on defe ferqli gostermisdir Habele Hekkel ferqleri gizletmek ucun novleri adlandirmaqdan cekinmis ve bir novu sanki butun heyvan qrupunun temsilcisi kimi gostermisdir Ricardson ve qrupunun bildirdiyine gore eslinde bir birlerine cox benzeyen baliq novlerinin ruseymlerinde bele gorunusleri ve inkisaf prosesleri baximindan cox boyuk ferqler movcuddur Ricardson Hekkelin resmleri biologiyadaki en boyuk saxtakarliqlardan biridir deyir 2000 ci il mart ayinda Harvard Universitetinden tekamulcu paleontoloq S C Quld ise behs edilen saxtakarliqdan coxdan xeberi oldugunu deyirdi Amma deccaliyyetin lazim bildiyi kimi sessiz qalmagi ustun tutmusdu 96 Resmlerin saxtakarliq oldugunun ictimaiyyet terefinden oyrenilmesinden sonra Quld bu resmlerden hele de istifade edilmesinin akademik baximdan cinayet oldugunu bildirir ve bele deyirdi Mence muasir dersliklerin ekseriyyetinde olmasa da boyuk hissesinde bu resmlerin hele de qoyulmasina icaze veren agilsiz geri qayitma dovrune gore hem teeccublenmeli hem de utanmaliyiq Hekelin saxtakarligi o qeder aciq ve o qeder boyuk idi ki Hekel bes professor terefinden mesele ile bagli saxtakarliq etmesi ile teqsirlendirildi ve Cenadaki universitet mehkemesi terefinden teqsirli elan edildi Ingiltere Tebiet Tarixi Muzeyinden Ser Qavin de Bier ise bu boyuk elmi biabirciligi bu sozlerle ifade edir Asan nizamli ve inandirici tenqidi tedqiqat aparilmadan genis kutleler terefinden qebul edilmis Hekelin rekapitulyasiya nezeriyyesi kimi bir cox nadir iddia elme bu qeder boyuk zerer vermisdir Hekelin bu saxta resmleri eslinde darvinistlerin adina meqsedine catmisdir Bu resmlerin elmi saxtakarliq oldugu aciqlanmasina baxmayaraq bezi daireler bu saxta resmleri heqiqi zenn ederek menfi tesirlenmis elmi esassizligina baxmayaraq tehsil muessiselerinde davam eden tehsil insanin canlilara umumi baxisini menfi istiqametde deyisdirmisdir Yaradilis Tedqiqat Cemiyyeti Creation Research Society ve Yaradilis Arasdirma Institutu Institute of Creation Research teskilatlarinin qurucusu Henri M Morris bu veziyyeti bele qiymetlendirmisdir Darvinden ve xususile de Freydden etibaren psixoloqlar insanin sadece tekamul kecirmis bir heyvan oldugunu guman etmis ve davranis problemlerini heyvani esasdan deyerlendirmisler Insan problemleri ile maraqlanarken meymunlarla ve diger heyvanlarla hetta heseratlarla aparilan tecrubeler esas goturulmusdur Cox evveller elmi cehetden esassizligi subut edilmesine baxmayaraq rekapitulyasiya nezeriyyesinin aci meyveleri cemiyyetde bir cox sahede yetismeye basladi Elmi baximdan biabirciliq hesab edilen bezi tekamulculer terefinden bele delil kimi teqdim edilmesi teeccuble qarsilanan Hekelin saxta resmleri heyretli de olsa hele de muxtelif dersliklerde yerini qoruyur Bu teeccublu hal darvinizm yalaninin hansi seviyyeye catdigini gosterir Kaliforniya Universitetinden molekulyar bioloq C Uels bu veziyyeti bele aciqlayir Bir cox derslikde Hekelin resmlerinin cox az ferqlenen yeni versiyalari var Peter Raven ve Corc Consonun Biology kitabinin 1999 cu il nesri buna bir misaldir Diger numune Sesi Star ve Ralf Taqartin 1998 ci ilde nesr edilmis The Unity and Diversity of Life Heyatin vahidliyi ve muxtelifliyi kitabidir C Quld ve Uilyam Kitonun Biological Science Biologiya elmi adli kitabinin son nesri ise bu ifadeye yer verir Darvini tekamul fikrine salan embrioloji heqiqet bir cox onurgalinin ruseymlerinin erken inkisaf dovrunde bir birlerine yaxindan benzemesidir Burton Qutmanin 1999 cu il nesrli Biology dersliyi ise Hekelin ruseym resmlerinin yeniden cekilmis versiyasini bu basliq altinda verir Bir heyvanin embrioloji inkisafi onun ecdadlarinin formalari ile bagli ipucu verir Hekelin saxta resmlerinin hele de biologiya dersliklerinde sanki tekamule delil kimi gosterilmesi subhesiz adi sehv deyil Saxta olmalarina baxmayaraq bu resmler dersliklerde qesden verilir Bunun subhesiz en muhum sebebi sozugeden saxta resmlerin darvinizmin esas cehetine yeni insanin mesuliyyetsiz heyvan olmasi yalanina muhum saxta delil teskil etmesidir C Uels darvinist elm adamlarinin qesden mudafie etdikleri bu yalanla bagli bele demisdir Hekelin ruseymleri Darvin nezeriyyesi ucun o qeder guclu delil idi ki o ruseymlerin bir versiyasi demek olar ki tekamulle bagli her derslikde var Buna baxmayaraq bioloqlar Hekelin resmlerini uydurdugunu bir esrden coxdur ki bilirler onurgalilarin ruseymleri esla onun gosterdiyi kimi oxsar deyiller Habele Hekelin ilk adlandirdigi merhele eslinde inkisafin orta merhelesidir onun qabariq gosterdiyi benzerliklerden daha evvelki inkisaf merhelelerinde aydin ferqler gorunur Bunu biologiya dersliklerini oxuyaraq oyrene bilmezsiniz Darvinin en guclu birinci sinif delili delilin bir nezeriyyeye uygunlasmasi ucun nece tehrif edilmesinin klassik numunesidir Deccalin planlasdirdigi yalanin saxta nezeriyyeye saxta delil kimi teqdim edilmesi ve tesirsiz olmasi darvinistlere qisamuddetli sevinc getirse de eslinde bu darvinistler ucun umidsizliyin mujdecisidir Hekelin resmleri ile insanlar qocaman elm adaminin darvinizm ugrunda nece boyuk saxtakarliqlar ede bileceyini gorduler Bu numune ile darvinizmin davamli olaraq yalana ehtiyaci olmasi bir daha subut edilmisdir Tekamulcu elm adamlarinin saxtakarliga nece goz yumduqlari aciq sekilde gorundu Hekelin saxtakarligi yaradilis qarsisinda tekamul nezeriyyesinin deccaliyyet sisteminin mehv oldugunun diger muhum delilidir XX esrde bu saxtakarligin ifsasi sessizlikle qarsilana biler Ancaq XXI esr bu ve bunun kimi saxtakarliqlarin aciq sekilde uze cixarildigi ve heqiqi elmi delillerin numayis etdirildiyi esrdir Saxtakarliqlar uze cixarildiqca ve heqiqi elmi deliller geldikce darvinizmin suqutu da subhesiz daha aydin gorunur Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Ernst Hekkel amp oldid 5440549, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.