Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Entimema (q.yun. ἐνθύμημα - əqldə tutmaq) — ənənəvi formal məntiqdə deduktiv əqli nəticə; bu əqli nəticədə hər hansı bir hissənin ya müqəddimələrdən birinin, ya da nəticənin aydın ifadə olunmamasıdır.
Mahiyyəti
Çox vaxt elmi müddəaların şərhində, insanın praktik fəaliyyətində, yaxud nitq prosesində bütöv halda əqli nəticələrə rast gəlmirik, orada müqəddimələrdən biri, yaxud bir neçəsi buraxılır, buraxılan hissə öz-özlüyündə düşünülür, ixtisari forma alan belə sillogizmlərə entimema deyilir. Entimemanın vasitəsi ilə insan nitqin qısa və yığcam ifadəsinə nail ola bilir, digər tərəfdən ixtisari əqli nəticələr dinləyicini, oxucunu düşünməyə vadar edir.
Növləri
Entimemanın müxtəlif növləri vardır:
- 1. Böyük entimema
- 2. Kiçik entimema
- 3. Nəticəsi buraxılan entimema.
Nümunə: "Bütün cinayətkarlar hüquqi məsuliyyətə cəlb olunmaldır. Bilal cinayətkardır". Burada nəticə buraxılmır deyilmir. Yaxud "vəzifəsindən sui-istifadə edən hər bir adam cinayətkardır. Xalid cinayətkardır". Bu ixtisari əqli nəticədə kiçik müqəddimə deyilmir, buraxılır.
İstifadəsi
Entimemalardan şifahi və yazılı nitqdə geniş istifadə olunur. Aforizmlərin çoxu entimema formasında olur. Yunanlarda belə bir aforizm var: "Yupiter, sən əsəbiləşirsən, deməli, haqlı deyilsən". Bunun özü entimemadır. Həzrəti Əlinin "özünü tanıyan Allahını da tanıyar" kəlamı da bu qəbildəndir.
Həmçinin bax
Mənbə
M.M.İsrafilov Məntiq kursu (dərslik). Bakı-2005
Xarici keçidlər
- M.M.İsrafilov - Məntiq kursu (*pdf)[ölü keçid]
İstinadlar
- Fəlsəfə, Bakı, ""Azərbaycan Ensiklopediyası" Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyi", 1997, səh. 136
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Entimema q yun ἐn8ymhma eqlde tutmaq enenevi formal mentiqde deduktiv eqli netice bu eqli neticede her hansi bir hissenin ya muqeddimelerden birinin ya da neticenin aydin ifade olunmamasidir MahiyyetiCox vaxt elmi muddealarin serhinde insanin praktik fealiyyetinde yaxud nitq prosesinde butov halda eqli neticelere rast gelmirik orada muqeddimelerden biri yaxud bir necesi buraxilir buraxilan hisse oz ozluyunde dusunulur ixtisari forma alan bele sillogizmlere entimema deyilir Entimemanin vasitesi ile insan nitqin qisa ve yigcam ifadesine nail ola bilir diger terefden ixtisari eqli neticeler dinleyicini oxucunu dusunmeye vadar edir NovleriEntimemanin muxtelif novleri vardir 1 Boyuk entimema 2 Kicik entimema 3 Neticesi buraxilan entimema Numune Butun cinayetkarlar huquqi mesuliyyete celb olunmaldir Bilal cinayetkardir Burada netice buraxilmir deyilmir Yaxud vezifesinden sui istifade eden her bir adam cinayetkardir Xalid cinayetkardir Bu ixtisari eqli neticede kicik muqeddime deyilmir buraxilir IstifadesiEntimemalardan sifahi ve yazili nitqde genis istifade olunur Aforizmlerin coxu entimema formasinda olur Yunanlarda bele bir aforizm var Yupiter sen esebilesirsen demeli haqli deyilsen Bunun ozu entimemadir Hezreti Elinin ozunu taniyan Allahini da taniyar kelami da bu qebildendir Hemcinin baxNetice Sillogizm Dilemma HokmMenbeM M Israfilov Mentiq kursu derslik Baki 2005Xarici kecidlerM M Israfilov Mentiq kursu pdf olu kecid IstinadlarFelsefe Baki Azerbaycan Ensiklopediyasi Nesriyyat Poliqrafiya Birliyi 1997 seh 136