Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Edqar Allan Po (ing. Edgar Allan Poe 19 yanvar 1809[…], Boston, Massaçusets, ABŞ – 7 oktyabr 1849[…], Baltimor, Merilend, ABŞ) — ABŞ yazıçısı, şair, dramaturq, naşir və ədəbi tənqidçisi.
| Edqar Allan Po | |
|---|---|
| ing. Edgar Allan Poe | |
 | |
| Doğum adı | Edgar Allan Poe |
| Təxəllüsü | Edgar A. Perry |
| Doğum tarixi | 19 yanvar 1809[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 7 oktyabr 1849[…](40 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | bilinmir |
| Dəfn yeri |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, esseist, ədəbiyyat tənqidçisi, roman yazıçısı |
| Fəaliyyət illəri | 1827–1849 |
| Əsərlərinin dili | ingilis dili |
| İstiqamət | romantizm |
| Janrlar | detektiv, poeziya |
| Tanınmış əsərləri | |
 | |
 Edqar Allan Po Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
Edqar Allan Po Amerika ədəbiyyatında Romantik hərəkatının liderlərindən biridir. Qısa oçerklər, detektiv və kriminoloji-fantastik janrlarda hekayələr yazan ilk Amerika yazıçılarından biri kimi qəbul olunur. O həmçinin elmi-fantastik janra da töhfələr vermişdir. Belə zəngin ədəbi irsə malik olan yazıçı bu nailiyətlərə qırx illik qısa ömrü çərçivəsində nail olmuşdur. Ölümünün səbəbi hələ də sirr olaraq qalır. Alkoqol və narkotik maddələrdən ifrat istifadədən başlayaraq, vəba xəstəliyi, quduzluğa yoluxma, intihar, vərəm, ürək çatışmazlığı və s. ölümünə mümkün səbəblər kimi göstərilmişdir.
Həyatı
Edqar Allan Po 1809-cu ilin 19 yanvar tarixində Boston şəhərində aktyor ailəsində anadan olmuşdur. Valideynlərini çox erkən yaşlarında itirən Edqar Con Allan adlı varlı tacir tərəfindən oğulluğa götürülmüşdü. Əvvəlcə İngiltərədə tərbiyə alan Edqar 1826-cı ildə Virciniya universitetinə xarici dilləri öyrənmək istəyilə qəbul olunmuşdur.
1830-cu ildə hərbi akademiyada təhsilini davam etdirir, lakin tezliklə burdan uzaqlaşır və bu hadisə ögey atası ilə münasibətlərinə son qoyur. Gənc Edqar bütün maliyyə imkanlarından məhrum olaraq yoxsulluğa düçar olur, lakin tezliklə özünü peşəkar ədəbiyyatçı və jurnalist kimi göstərən Edqar Po çox ağır və sonu faciə ilə yekunlaşacaq həyata başlayır.
Edqar Allan Po 1849-cu ilin 7 oktyabrda Baltimorda vəfat etmişdir. Həkimlər onun quduzluğa yoluxma səbəbindən öldüyünü iddia edirlər.
Seçilmiş əsərləri
Poeziya
Hekayələr
- Qara pişik
- Amontiladon dolu çəllək (Amontiladon-ispan şərabı)
- Diri diri basdırımla
- Qızıl böcək
- Berenika
- Hans Pfal adlı birinin görünməmiş macəraları
- Kütlə adamı
- Nəfəssiz
- Səssislik
- Butulkada tapılan əlyazma
- Görüş
- Hersoq De L'omelet
- Metzengerşteyn
- Morella
- Qırnızı ölümün maskası
- Ligeya
- Gözlük
- Bir həftədə üç bazar günü
- Mistifikasiya
- Faciəvi vəziyyət. Zamanın kərəntisi
- "Təlxək Hopfroq"
- "Xanım Liqeya"
- Morq küçəsində qətl
- Çuxur və kəfkir
- "Oğurlanmış məktub"
- Satqın ürək
- Mumiya ilə söhbət (hekayə)
Filmoqrafiya
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Edgar Allan Poe // Benezit Dictionary of Artists (ing.). OUP, 2006.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- По Эдгар Аллан // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Archivio Storico Ricordi. 1808.
- Edqar Allan Po "Qara pişik" (hekayələr), Bakı, QANUN nəşriyyatı, "Əli və Nino" nəşriyyatı, 2017, 328 səh
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Edqar Allan Po ing Edgar Allan Poe 19 yanvar 1809 Boston Massacusets ABS 7 oktyabr 1849 Baltimor Merilend ABS ABS yazicisi sair dramaturq nasir ve edebi tenqidcisi Edqar Allan Poing Edgar Allan PoeDogum adi Edgar Allan PoeTexellusu Edgar A PerryDogum tarixi 19 yanvar 1809 1809 01 19 Dogum yeri Boston Massacusets ABSVefat tarixi 7 oktyabr 1849 1849 10 07 40 yasinda Vefat yeri Baltimor Merilend ABSVefat sebebi bilinmirDefn yeri Westminster Hall and Burying Ground d Tehsili Virciniya Universiteti d ABS Herbi Akademiyasi d Fealiyyeti sair yazici esseist edebiyyat tenqidcisi roman yazicisiFealiyyet illeri 1827 1849Eserlerinin dili ingilis diliIstiqamet romantizmJanrlar detektiv poeziyaTaninmis eserleri Qara pisik Cuxur ve kefkir Morq kucesinde qetl Oval portret Satqin urek Ogurlanmis mektub Qizil bocekEdqar Allan Po Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaEdqar Allan Po Amerika edebiyyatinda Romantik herekatinin liderlerinden biridir Qisa ocerkler detektiv ve kriminoloji fantastik janrlarda hekayeler yazan ilk Amerika yazicilarindan biri kimi qebul olunur O hemcinin elmi fantastik janra da tohfeler vermisdir Bele zengin edebi irse malik olan yazici bu nailiyetlere qirx illik qisa omru cercivesinde nail olmusdur Olumunun sebebi hele de sirr olaraq qalir Alkoqol ve narkotik maddelerden ifrat istifadeden baslayaraq veba xesteliyi quduzluga yoluxma intihar verem urek catismazligi ve s olumune mumkun sebebler kimi gosterilmisdir HeyatiEdqar Allan Po 1809 cu ilin 19 yanvar tarixinde Boston seherinde aktyor ailesinde anadan olmusdur Valideynlerini cox erken yaslarinda itiren Edqar Con Allan adli varli tacir terefinden ogulluga goturulmusdu Evvelce Ingilterede terbiye alan Edqar 1826 ci ilde Virciniya universitetine xarici dilleri oyrenmek isteyile qebul olunmusdur 1830 cu ilde herbi akademiyada tehsilini davam etdirir lakin tezlikle burdan uzaqlasir ve bu hadise ogey atasi ile munasibetlerine son qoyur Genc Edqar butun maliyye imkanlarindan mehrum olaraq yoxsulluga ducar olur lakin tezlikle ozunu pesekar edebiyyatci ve jurnalist kimi gosteren Edqar Po cox agir ve sonu facie ile yekunlasacaq heyata baslayir Edqar Allan Po 1849 cu ilin 7 oktyabrda Baltimorda vefat etmisdir Hekimler onun quduzluga yoluxma sebebinden olduyunu iddia edirler Secilmis eserleriPoeziya Qaranqus Quzgun Hekayeler Qara pisik Amontiladon dolu cellek Amontiladon ispan serabi Diri diri basdirimla Qizil bocek Berenika Hans Pfal adli birinin gorunmemis maceralari Kutle adami Nefessiz Sessislik Butulkada tapilan elyazma Gorus Hersoq De L omelet Metzengersteyn Morella Qirnizi olumun maskasi Ligeya Gozluk Bir heftede uc bazar gunu Mistifikasiya Facievi veziyyet Zamanin kerentisi Telxek Hopfroq Xanim Liqeya Morq kucesinde qetl Cuxur ve kefkir Ogurlanmis mektub Satqin urek Mumiya ile sohbet hekaye FilmoqrafiyaDalan film 2012 IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Edgar Allan Poe Benezit Dictionary of Artists ing OUP 2006 ISBN 978 0 19 977378 7 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Po Edgar Allan Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Archivio Storico Ricordi 1808 Edqar Allan Po Qara pisik hekayeler Baki QANUN nesriyyati Eli ve Nino nesriyyati 2017 328 sehXarici kecidlerVikisitatda Edqar Allan Po ile elaqedar sitatlar var