Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dəyirmiyarpaq pirola (lat. Pyrola rotundifolia) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin erikakimilər fəsiləsinin pirola cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir –CR B1ab (i,ii,iii,iv,v). Azərbaycanın nadir növüdür.
| Dəyirmiyarpaq pirola | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Dəyirmiyarpaq pirola | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 20-35 sm hündürlükdə olur. Kökətrafı rozetdə yerləşən yarpaqlar dairəvi və ya oval, əsasında nisbətən ürəkşəkilli, demək olar ki, tam kənarlı, çılpaq, 3-5 sm uzunluqda, 2-5 sm enindədir. Salxım düz, uzun, 8-15 çiçəklidir. Çiçəklər dairəvi yerləşir. Kasacığın dilimləri yumurtavari-lansetşəkilli, iti, təpə hissəsi aşağı ayilmişdir. Çiçək tacı ağ, bəzən çəhrayımtıl və ya yaşılımtıl, çalarlıdır. 8–10 mm uzunluqda, 4–6 mm enində, küt, tamkənarlıdır, kasacıq dilimlərindən 2-3 dəfə uzundur. Sütuncuğu uzun, qövsvari, aşağı əyilmiş, yuxarı hissədən həlqələri qalınlaşmışdır, 7–10 mm uzunluğundadır. Qutucuq 4–5 mm uzunluğunda, 7–8 mm enindədir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə iyun-avqust, meyvə vermə avqust-sentyabr aylarında baş verir. Toxumla çoxalan, xüsusi şəraitə olduqca tələbkar bitkidir. Orta dağ qurşağından subalp qurşağa qədər meşə, kolluq, qayalıqlarda rast gəlinir.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba sahəsi, şərq və qərb hissələri.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın sayə tədricən azalır, ətraf mühit amillərinin mənfi təsirinə həssaslıq müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (yayıldığı fitosenozlarda qaratikanların və meşələrin qırılması), xüsusi yaşayış mühitinə tələbkar olması.
Mühafizə tədbirləri
Populyasiyanın nəzarətə götürülməsi, mütəmadi monitorinqlərin aparılması təklif olunur.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Thelaia rotundifolia (L.) Alef.
Yarımnövləri
- E.F.Warb.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 396.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Deyirmiyarpaq pirola lat Pyrola rotundifolia bitkiler aleminin erikacicekliler destesinin erikakimiler fesilesinin pirola cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Kritik tehluke heddinde olanlar kateqoriyasina aiddir CR B1ab i ii iii iv v Azerbaycanin nadir novudur Deyirmiyarpaq pirolaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsDeste ErikaciceklilerFesile ErikakimilerYarimfesile Cins PirolaNov Deyirmiyarpaq pirolaBeynelxalq elmi adiPyrola rotundifolia L 1753Sekil axtarisiITIS 23762NCBI 13651Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir Govdesi 20 35 sm hundurlukde olur Koketrafi rozetde yerlesen yarpaqlar dairevi ve ya oval esasinda nisbeten ureksekilli demek olar ki tam kenarli cilpaq 3 5 sm uzunluqda 2 5 sm enindedir Salxim duz uzun 8 15 ciceklidir Cicekler dairevi yerlesir Kasacigin dilimleri yumurtavari lansetsekilli iti tepe hissesi asagi ayilmisdir Cicek taci ag bezen cehrayimtil ve ya yasilimtil calarlidir 8 10 mm uzunluqda 4 6 mm eninde kut tamkenarlidir kasaciq dilimlerinden 2 3 defe uzundur Sutuncugu uzun qovsvari asagi eyilmis yuxari hisseden helqeleri qalinlasmisdir 7 10 mm uzunlugundadir Qutucuq 4 5 mm uzunlugunda 7 8 mm enindedir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme iyun avqust meyve verme avqust sentyabr aylarinda bas verir Toxumla coxalan xususi seraite olduqca telebkar bitkidir Orta dag qursagindan subalp qursaga qeder mese kolluq qayaliqlarda rast gelinir YayilmasiBoyuk Qafqazin Quba sahesi serq ve qerb hisseleri Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin saye tedricen azalir etraf muhit amillerinin menfi tesirine hessasliq musahide olunur Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller yayildigi fitosenozlarda qaratikanlarin ve meselerin qirilmasi xususi yasayis muhitine telebkar olmasi Muhafize tedbirleriPopulyasiyanin nezarete goturulmesi mutemadi monitorinqlerin aparilmasi teklif olunur SinonimleriHomotipik sinonimleri Thelaia rotundifolia L Alef YarimnovleriE F Warb IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 396 Hemcinin bax