Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Dollarlaşma (ing. Dollarization) — İqtisadi subyektlərin milli valyuta ilə yanaşı yaxud əvəzinə digər ölkənin valyutasından istifadəsi.
Dollarlaşmanın növləri
| Adı | İzahı |
|---|---|
| Tam dollarlaşma | Xarici valyutanın qanuni pul vahidi kimi istifadə olunmasıdır. |
| Qismən dollarlaşma | Milli valyutanın qanuni pul vahidi olduğu, ancaq əməliyyatlarda xarici valyutadan da istifadə olunması halıdır. |
| Real dollarlaşma | Qiymətlərin və əmək haqqlarının rəsmi, yaxud qeyri-rəsmi şəkildə xarici valyutada indekslənməsi kimi izah olunur. |
| Pul əvəzetmə | Milli pulun ödəniş vasitəsi kimi funksiyasının xarici valyutaya ötürülməsidir. |
| Aktiv dollarlaşması | İqtisadi subyektlərin sərvət saxlamaq üçün yığım vasitəsi olaraq xarici valyutaya üstünlük verməsidir. |
| Öhdəlik dollarlaşması | Firmaların, ev təsərrüfatlarının və hökumətin xarici valyuta ilə borc almasıdır. |
| Maliyyə dollarlaşması | Aktiv və öhdəlik dollarlaşmasının birlikdə müşahidə olunduğu haldır. |
Dollarlaşmanın səbəbləri
Dollarizasiyanın əsas səbəbi digər ölkələrin valyutasının milli valyutaya nisbətdə daha stabil olmasıdır. Dollarizasiyanın mənfi cəhəti isə digər ölkənin valyutasını qəbul etməklə ölkənin siyasəti həyata keçirə bilməməsidir.
Azərbaycanda dollarlaşma
2020-ci il fevralın 1-nə əsasən fiziki şəxslərin banklarda yerləşdirilən əmanətlərinin 4 388,6 mln. manatı və ya 51,1%-i xarici valyutadadır . O cümlədən, eyni dövrdə ARDNF tərəfindən 543,4 mln. ABŞ dolları məbləğində vəsait satılıb (Satılan miqdar cari ilin yanvar ayı ilə müqayisədə 81%, ötən ilin fevral ayı ilə müqayisədə isə 71,8% çoxdur) . Yığımların bu həddi və nağd dollar alışındakı artım onu deməyə imkan verir ki, respublikada "aktiv dollarlaşması" (İqtisadi subyektlərin yığım vasitəsi kimi xarici valyutadan istifadə etməsi) adlanan proses getməkdədir.
İqtisadçı Nicat Muradzadə, Azərbaycanda dollarlaşma mühitini şərtləndirən spesifik amilləri 3 faktorla xarakterizə edir:
1. İqtisadi institutlara olan inamın dərəcəsi
2. Ekzogen iqtisadi proseslər
3. İqtisadi savadlılığın səviyyəsi
İstinadlar
- MALİYYƏ BAZARLARI TERMİNLƏRİNİN İZAHLI LÜĞƏTİ Bakı, «NURLAR» Nəşriyyat-Poliqrafiya Мərkəzi, 2010,s.71
- Böyük İqtisadi Ensiklopediya, 1-ci cild, s.533
- Fins.az. "Banklarda xarici valyutada olan əmanətlərin miqdarı azalıb".[ölü keçid]
- Apa.az. "ARDNF fevralda valyuta satışını artırıb". 2023-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-03.
- Nicat Muradzadə. "Dollarlaşma ölkəmiz üçün nə dərəcədə təhlükəlidir?". 2021-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dollarlasma ing Dollarization Iqtisadi subyektlerin milli valyuta ile yanasi yaxud evezine diger olkenin valyutasindan istifadesi Dunyada resmi beynelxalq valyuta istifadesi ABS dollari istifadecileri Birlesmis Statlar daxil olmaqla ABS dollarina indekslenmis valyutalar Avro istifadecileri Avrozona daxil olmaqla Avroya indekslenmis valyutalar Avstraliya dollari istifadeciler Avstraliya daxil olmaqla Hindistan rupisi istifadeciler ve indekslenmisler Hindistan daxil olmaqla istifadeciler Yeni Zellandiya daxil olmaqla Funt sterlinq istifadeciler ve indekslenmisler Birlesmis Kralliq daxil olmaqla Rus rublu istifadeciler Rusiya ve diger eraziler daxil olmaqla istifadeciler Cenubi Afrika Respublikasi daxil olmaqla Xususi Borcalma Huququ yaxud diger Olke daxili vahidlerin qonsu valyutadan istifadesiDollarlasmanin novleriDollarlasmanin formalari Adi IzahiTam dollarlasma Xarici valyutanin qanuni pul vahidi kimi istifade olunmasidir Qismen dollarlasma Milli valyutanin qanuni pul vahidi oldugu ancaq emeliyyatlarda xarici valyutadan da istifade olunmasi halidir Real dollarlasma Qiymetlerin ve emek haqqlarinin resmi yaxud qeyri resmi sekilde xarici valyutada indekslenmesi kimi izah olunur Pul evezetme Milli pulun odenis vasitesi kimi funksiyasinin xarici valyutaya oturulmesidir Aktiv dollarlasmasi Iqtisadi subyektlerin servet saxlamaq ucun yigim vasitesi olaraq xarici valyutaya ustunluk vermesidir Ohdelik dollarlasmasi Firmalarin ev teserrufatlarinin ve hokumetin xarici valyuta ile borc almasidir Maliyye dollarlasmasi Aktiv ve ohdelik dollarlasmasinin birlikde musahide olundugu haldir Dollarlasmanin sebebleriDollarizasiyanin esas sebebi diger olkelerin valyutasinin milli valyutaya nisbetde daha stabil olmasidir Dollarizasiyanin menfi ceheti ise diger olkenin valyutasini qebul etmekle olkenin siyaseti heyata kecire bilmemesidir Azerbaycanda dollarlasma2020 ci il fevralin 1 ne esasen fiziki sexslerin banklarda yerlesdirilen emanetlerinin 4 388 6 mln manati ve ya 51 1 i xarici valyutadadir O cumleden eyni dovrde ARDNF terefinden 543 4 mln ABS dollari mebleginde vesait satilib Satilan miqdar cari ilin yanvar ayi ile muqayisede 81 oten ilin fevral ayi ile muqayisede ise 71 8 coxdur Yigimlarin bu heddi ve nagd dollar alisindaki artim onu demeye imkan verir ki respublikada aktiv dollarlasmasi Iqtisadi subyektlerin yigim vasitesi kimi xarici valyutadan istifade etmesi adlanan proses getmekdedir Iqtisadci Nicat Muradzade Azerbaycanda dollarlasma muhitini sertlendiren spesifik amilleri 3 faktorla xarakterize edir 1 Iqtisadi institutlara olan inamin derecesi 2 Ekzogen iqtisadi prosesler 3 Iqtisadi savadliligin seviyyesiIstinadlarMALIYYE BAZARLARI TERMINLERININ IZAHLI LUGETI Baki NURLAR Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2010 s 71 Boyuk Iqtisadi Ensiklopediya 1 ci cild s 533 Fins az Banklarda xarici valyutada olan emanetlerin miqdari azalib olu kecid Apa az ARDNF fevralda valyuta satisini artirib 2023 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 03 Nicat Muradzade Dollarlasma olkemiz ucun ne derecede tehlukelidir 2021 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 03