Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch DeutschLietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська Українська
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Dingir Diĝir şumercə 𒀭 deyilişi tiŋiɾ mixi yazılı qaynaqlarda Tanrı anlayışını ifadə edir Tinqir sözü ilah və ya ilahə o

Dingir

Dingir
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Dingir, Diĝir (şumercə: 𒀭; deyilişi [ tiŋiɾ ]) — mixi yazılı qaynaqlarda "Tanrı" anlayışını ifadə edir. "Tinqir" sözü "İlah" və ya "İlahə" olaraq tərcümə edilə bilər. Şumer mixi yazılarında 𒀭 işarəsi adətən ilahiliyi, bəzən də müqəddəsliyi müəyyənləşdirmək üçün dini adların qarşısında istifadə edilir (məs.: 𒀭𒈹 = dingirİnanna; "İnanna tanrı").

İşarə əvvələr şumercə "göy", "ulu", "ən" (yüksək, uc, son) məna yükünü daşıyan an sözünün ideoqramı kimi istifadə olunub; sonralar isə işarə həm də dingir (tanrı) sözünün loqoqramına çevrilib və şumer panteonunun ən ulu tanrısı, bütün digər ilahların əcdadı hesab edilən An tanrının adını daşıyır; bundan əlavə, sözlərdə /an/ hecasını ifadə edən fonoqram kimi tətbiq edilir.

Assuriya mixi yazılarında bu (AN, DİGİR, image) həmçinin El (və ya ilu) İlahının ideoqramı və yaxud da an və il sözlərinin hecalı şəkildə yazılışı kimi oxunur. Şumer ilahiyyat anlayışı göylərlə sıx bağlıdır, faktlardan bu aşkar olunur ki, "göy" ideoqramının işarəsini iki dəfə yazdıqda ulduzun gerçək şəkli formalaşır. İlahiyyatın gerçək bağlılığı səmadakı parlaq hierofaniya ( yunan dilində "müqəddəs işığı gətirmək" anlamına gəlir) ilə bağlıdır. Bu da mümkündür ki, Şumercə olan Dingir sözü tədricən dəyişilib, Türk dilində olan image Tenqri (səma, Göy Tanrısı) sözünə çevrilmişdir.

Güman ki, türk panteonunun baş ilahı image (T2NQR2İ /teŋri/ = göy; Tanrı) şumer panteonundakı Dingir ilə bağlıdır.

Assuriya mixi yazılarında bu (AN, DİGİR, image) həmçinin il (yaxud ilu) ilahının ideoqramı və yaxud da an və il sözlərinin hecalı şəkildə yazılışı kimi oxunur.

Mixi yazı işarələri

Şumer dili

image

Şumer işarəsi DİGİRin image öz kökünü əsas ilaha işarə edən ulduzşəkilli ideoqramdan və yaxud da Şumer ilahı olan Andan(ilahların Uca Atası)alması barədə fikirlər mövcuddur. Dingir həmçinin səma və cənnət mənalarını da ifadə edir, bunun ziddi olan "ki" sözü isə yeri ifadə edir. Digirin cəmi digər sözlər arasında digir-digir şəklində ola bilər.imageimage

Aşşur dili

image Aşşur dilində Digir sözü aşağıdakı mənaları bildirir:

  • Akkad dilində il (və ya ilah) sözünün kökü, "ilah" və ya "ilahə" mənasını verir.
  • Anum ilahı
  • Akkad sözü šamû, mənası "səma"
  • an və il sözlərinin hecası
  • şəkilçi mənasında "da,də" və ya "a,ə,ya,yə"
  • İlahın adını bildirir

Bir mülahizəyə görə DİNGİR sözü rahib və ya rahibə mənasını verə bilər, baxmayaraq ki Akkad dilində olan ēnu və ēntu sözləri həmçinin rahib və rahibə kimi tərcümə olunur. Məsələn nin-dingir (qadın-rahib) rahibə mənasını verir ki, bu rahibələr Eridu şəhərində yerləşən Enki məbədinə ərzaq alırdılar.

Ədəbiyyat

İstinadlar

  1. Edzard, 2003
  2. Mircea Eliade, John C. Holt, Patterns in comparative religion, p 94.
  3. Margaret Whitney Green, Eridu in Sumerian Literature, PhD dissertation, University of Chicago (1975), p. 224

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Dingir Diĝir sumerce 𒀭 deyilisi tiŋiɾ mixi yazili qaynaqlarda Tanri anlayisini ifade edir Tinqir sozu Ilah ve ya Ilahe olaraq tercume edile biler Sumer mixi yazilarinda 𒀭 isaresi adeten ilahiliyi bezen de muqeddesliyi mueyyenlesdirmek ucun dini adlarin qarsisinda istifade edilir mes 𒀭𒈹 dingirInanna Inanna tanri Isare evveler sumerce goy ulu en yuksek uc son mena yukunu dasiyan an sozunun ideoqrami kimi istifade olunub sonralar ise isare hem de dingir tanri sozunun loqoqramina cevrilib ve sumer panteonunun en ulu tanrisi butun diger ilahlarin ecdadi hesab edilen An tanrinin adini dasiyir bundan elave sozlerde an hecasini ifade eden fonoqram kimi tetbiq edilir Assuriya mixi yazilarinda bu AN DIGIR hemcinin El ve ya ilu Ilahinin ideoqrami ve yaxud da an ve il sozlerinin hecali sekilde yazilisi kimi oxunur Sumer ilahiyyat anlayisi goylerle six baglidir faktlardan bu askar olunur ki goy ideoqraminin isaresini iki defe yazdiqda ulduzun gercek sekli formalasir Ilahiyyatin gercek bagliligi semadaki parlaq hierofaniya yunan dilinde muqeddes isigi getirmek anlamina gelir ile baglidir Bu da mumkundur ki Sumerce olan Dingir sozu tedricen deyisilib Turk dilinde olan Tenqri sema Goy Tanrisi sozune cevrilmisdir Guman ki turk panteonunun bas ilahi T2NQR2I teŋri goy Tanri sumer panteonundaki Dingir ile baglidir Assuriya mixi yazilarinda bu AN DIGIR hemcinin il yaxud ilu ilahinin ideoqrami ve yaxud da an ve il sozlerinin hecali sekilde yazilisi kimi oxunur Mixi yazi isareleriSumer dili Sumer isaresi DIGIRin oz kokunu esas ilaha isare eden ulduzsekilli ideoqramdan ve yaxud da Sumer ilahi olan Andan ilahlarin Uca Atasi almasi barede fikirler movcuddur Dingir hemcinin sema ve cennet menalarini da ifade edir bunun ziddi olan ki sozu ise yeri ifade edir Digirin cemi diger sozler arasinda digir digir seklinde ola biler Assur dili Assur dilinde Digir sozu asagidaki menalari bildirir Akkad dilinde il ve ya ilah sozunun koku ilah ve ya ilahe menasini verir Anum ilahi Akkad sozu samu menasi sema an ve il sozlerinin hecasi sekilci menasinda da de ve ya a e ya ye Ilahin adini bildirir Bir mulahizeye gore DINGIR sozu rahib ve ya rahibe menasini vere biler baxmayaraq ki Akkad dilinde olan enu ve entu sozleri hemcinin rahib ve rahibe kimi tercume olunur Meselen nin dingir qadin rahib rahibe menasini verir ki bu rahibeler Eridu seherinde yerlesen Enki mebedine erzaq alirdilar EdebiyyatIstinadlarEdzard 2003 Mircea Eliade John C Holt Patterns in comparative religion p 94 Margaret Whitney Green Eridu in Sumerian Literature PhD dissertation University of Chicago 1975 p 224

Nəşr tarixi: İyun 20, 2024, 22:06 pm
Ən çox oxunan
  • İyul 28, 2025

    Uilyam Foli

  • İyul 28, 2025

    Uilyam Brayt

  • İyul 18, 2025

    Uaylder Penfild

  • İyul 15, 2025

    Uneyuv

  • İyul 29, 2025

    Təchizat zəncirinin menecmenti

Gündəlik
  • Budapeşt

  • Donbass müharibəsi

  • Maksim Levin

  • İngiltərə krallığı

  • Torpaqsız İoann

  • İngiltərə

  • Gəncə

  • Çar Rusiyası

  • 1890

  • 1940

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı