Dingir, Diĝir (şumercə: 𒀭; deyilişi [ tiŋiɾ ]) — mixi yazılı qaynaqlarda "Tanrı" anlayışını ifadə edir. "Tinqir" sözü "İlah" və ya "İlahə" olaraq tərcümə edilə bilər. Şumer mixi yazılarında 𒀭 işarəsi adətən ilahiliyi, bəzən də müqəddəsliyi müəyyənləşdirmək üçün dini adların qarşısında istifadə edilir (məs.: 𒀭𒈹 = dingirİnanna; "İnanna tanrı").
İşarə əvvələr şumercə "göy", "ulu", "ən" (yüksək, uc, son) məna yükünü daşıyan an sözünün ideoqramı kimi istifadə olunub; sonralar isə işarə həm də dingir (tanrı) sözünün loqoqramına çevrilib və şumer panteonunun ən ulu tanrısı, bütün digər ilahların əcdadı hesab edilən An tanrının adını daşıyır; bundan əlavə, sözlərdə /an/ hecasını ifadə edən fonoqram kimi tətbiq edilir.
Assuriya mixi yazılarında bu (AN, DİGİR, ) həmçinin El (və ya ilu) İlahının ideoqramı və yaxud da an və il sözlərinin hecalı şəkildə yazılışı kimi oxunur. Şumer ilahiyyat anlayışı göylərlə sıx bağlıdır, faktlardan bu aşkar olunur ki, "göy" ideoqramının işarəsini iki dəfə yazdıqda ulduzun gerçək şəkli formalaşır. İlahiyyatın gerçək bağlılığı səmadakı parlaq hierofaniya ( yunan dilində "müqəddəs işığı gətirmək" anlamına gəlir) ilə bağlıdır. Bu da mümkündür ki, Şumercə olan Dingir sözü tədricən dəyişilib, Türk dilində olan Tenqri (səma, Göy Tanrısı) sözünə çevrilmişdir.
Güman ki, türk panteonunun baş ilahı (T2NQR2İ /teŋri/ = göy; Tanrı) şumer panteonundakı Dingir ilə bağlıdır.
Assuriya mixi yazılarında bu (AN, DİGİR, ) həmçinin il (yaxud ilu) ilahının ideoqramı və yaxud da an və il sözlərinin hecalı şəkildə yazılışı kimi oxunur.
Mixi yazı işarələri
Şumer dili
Şumer işarəsi DİGİRin öz kökünü əsas ilaha işarə edən ulduzşəkilli ideoqramdan və yaxud da Şumer ilahı olan Andan(ilahların Uca Atası)alması barədə fikirlər mövcuddur. Dingir həmçinin səma və cənnət mənalarını da ifadə edir, bunun ziddi olan "ki" sözü isə yeri ifadə edir. Digirin cəmi digər sözlər arasında digir-digir şəklində ola bilər.
Aşşur dili
Aşşur dilində Digir sözü aşağıdakı mənaları bildirir:
Akkad dilində il (və ya ilah) sözünün kökü, "ilah" və ya "ilahə" mənasını verir.
Bir mülahizəyə görə DİNGİR sözü rahib və ya rahibə mənasını verə bilər, baxmayaraq ki Akkad dilində olan ēnu və ēntu sözləri həmçinin rahib və rahibə kimi tərcümə olunur. Məsələn nin-dingir (qadın-rahib) rahibə mənasını verir ki, bu rahibələr Eridu şəhərində yerləşən Enki məbədinə ərzaq alırdılar.
Ədəbiyyat
İstinadlar
Edzard, 2003
Mircea Eliade, John C. Holt, Patterns in comparative religion, p 94.
Margaret Whitney Green, Eridu in Sumerian Literature, PhD dissertation, University of Chicago (1975), p. 224
Avqust 17, 2021
dingir, diĝir, şumercə, 𒀭, deyilişi, tiŋiɾ, mixi, yazılı, qaynaqlarda, tanrı, anlayışını, ifadə, edir, tinqir, sözü, ilah, ilahə, olaraq, tərcümə, edilə, bilər, şumer, mixi, yazılarında, 𒀭, işarəsi, adətən, ilahiliyi, bəzən, müqəddəsliyi, müəyyənləşdirmək, üçü. Dingir Diĝir sumerce 𒀭 deyilisi tiŋiɾ mixi yazili qaynaqlarda Tanri anlayisini ifade edir Tinqir sozu Ilah ve ya Ilahe olaraq tercume edile biler 1 Sumer mixi yazilarinda 𒀭 isaresi adeten ilahiliyi bezen de muqeddesliyi mueyyenlesdirmek ucun dini adlarin qarsisinda istifade edilir mes 𒀭𒈹 dingirInanna Inanna tanri Isare evveler sumerce goy ulu en yuksek uc son mena yukunu dasiyan an sozunun ideoqrami kimi istifade olunub sonralar ise isare hem de dingir tanri sozunun loqoqramina cevrilib ve sumer panteonunun en ulu tanrisi butun diger ilahlarin ecdadi hesab edilen An tanrinin adini dasiyir bundan elave sozlerde an hecasini ifade eden fonoqram kimi tetbiq edilir Assuriya mixi yazilarinda bu AN DIGIR hemcinin El ve ya ilu Ilahinin ideoqrami ve yaxud da an ve il sozlerinin hecali sekilde yazilisi kimi oxunur Sumer ilahiyyat anlayisi goylerle six baglidir faktlardan bu askar olunur ki goy ideoqraminin isaresini iki defe yazdiqda ulduzun gercek sekli formalasir Ilahiyyatin gercek bagliligi semadaki parlaq hierofaniya yunan dilinde muqeddes isigi getirmek anlamina gelir ile baglidir Bu da mumkundur ki Sumerce olan Dingir sozu tedricen deyisilib Turk dilinde olan Tenqri sema Goy Tanrisi sozune cevrilmisdir Guman ki turk panteonunun bas ilahi T2NQR2I teŋri goy Tanri sumer panteonundaki Dingir ile baglidir 2 Assuriya mixi yazilarinda bu AN DIGIR hemcinin il yaxud ilu ilahinin ideoqrami ve yaxud da an ve il sozlerinin hecali sekilde yazilisi kimi oxunur Mundericat 1 Mixi yazi isareleri 1 1 Sumer dili 1 2 Assur dili 2 Edebiyyat 3 IstinadlarMixi yazi isareleri RedakteSumer dili Redakte Sumer isaresi DIGIRin oz kokunu esas ilaha isare eden ulduzsekilli ideoqramdan ve yaxud da Sumer ilahi olan Andan ilahlarin Uca Atasi almasi barede fikirler movcuddur Dingir hemcinin sema ve cennet menalarini da ifade edir bunun ziddi olan ki sozu ise yeri ifade edir Digirin cemi diger sozler arasinda digir digir seklinde ola biler Assur dili Redakte Assur dilinde Digir sozu asagidaki menalari bildirir Akkad dilinde il ve ya ilah sozunun koku ilah ve ya ilahe menasini verir Anum ilahi Akkad sozu samu menasi sema an ve il sozlerinin hecasi sekilci menasinda da de ve ya a e ya ye Ilahin adini bildirirBir mulahizeye gore DINGIR sozu rahib ve ya rahibe menasini vere biler baxmayaraq ki Akkad dilinde olan enu ve entu sozleri hemcinin rahib ve rahibe kimi tercume olunur Meselen nin dingir qadin rahib rahibe menasini verir ki bu rahibeler Eridu seherinde yerlesen Enki mebedine erzaq alirdilar 3 Edebiyyat RedakteIstinadlar Redakte Edzard 2003 Mircea Eliade John C Holt Patterns in comparative religion p 94 Margaret Whitney Green Eridu in Sumerian Literature PhD dissertation University of Chicago 1975 p 224Menbe https az wikipedia org w index php title Dingir amp oldid 5566682, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
