Bu məqaləni lazımdır. |
Dinamika — fizikada hərəkəti, onu doğuran səbəbi nəzərə almaqla öyrənən bölmədir. Mexanikanın səbəbiyyət prinsipi — cismin başlanğıc vəziyyəti və sürəti onun sonrakı mexaniki hərəkətini və vəziyyətini müəyyənləşdirir müddəasından ibarətdir. Ətalət — cismə qüvvə təsir etmədikdə öz sükunət və ya bərabərsürətli hərəkət halını saxlama xassəsidir. Kütlə — cismin ətalət ölçüsüdür. Deməli, cismin sükunət və düzxətli bərabərsürətli hərəkət halı, Əbülhəsən Bəhmənyarın XII əsrdə dediyi kimi, xarici təsirə məruz qalmayan bütün cisimlərin təbii halıdır. Qalileyin ətalət prinsipi — cisim xarici təsirə məruz qalmazsa, ya sükunətdə qalar, ya da sabit sürətli hərəkətini davam etdirər. Dinamikanın üç qanunu klassik və ya Nyuton mexanikasının əsasını təşkil edir:
- Cismə başqa cisimlər təsir etmədikdə və ya ona edilən təsirlər bir-birini tarazlaşdırdıqda o sükunət və ya düzxətli bərabərsürətli hərəkət halını saxlayır.
- Cismin hərəkət təcili ona təsir edən qüvvələrin əvəzləyicisi ilə düz, kütləsi ilə tərs mütənasib olub, əvəzləyici qüvvənin təsiri istiqamətində yönəlir: a=F/m və ya F=ma.
- İki cismin qarşılıqlı təsir qüvvəsi qiymətcə bərabər olub istiqamətcə əksdir, F1=-F2 .
Bu qanunlar Nyuton qanunları da adlanır. Bütün hərəkətlər müəyyən hesablama sisteminə görə öyrənilir. Ətalət hesablama sistemi (ƏHS)-dinamikanın birinci qanunu ödənilən hesablama sistemidir. Koordinat başlanğıcı Günəşin mərkəzində yerləşən hesablama sistemi ƏHS qəbul edilir. Bir hesablama sisteminə nəzərən sabit sürətlə hərəkət edən hesablama sistemi də ƏHS adlanır. Yer Günəşə nəzərən təcillə hərəkət etsə də bəzi hallarda Yerlə bağlı hesablama sistemi ƏHS kimi qəbul edilə bilər.
Ədəbiyyat
- A. Mehrabov. Fizika kursu. Bakınəşr səh.29
- X. Şirinov . Fizika.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Dinamika fizikada hereketi onu doguran sebebi nezere almaqla oyrenen bolmedir Mexanikanin sebebiyyet prinsipi cismin baslangic veziyyeti ve sureti onun sonraki mexaniki hereketini ve veziyyetini mueyyenlesdirir muddeasindan ibaretdir Etalet cisme quvve tesir etmedikde oz sukunet ve ya berabersuretli hereket halini saxlama xassesidir Kutle cismin etalet olcusudur Demeli cismin sukunet ve duzxetli berabersuretli hereket hali Ebulhesen Behmenyarin XII esrde dediyi kimi xarici tesire meruz qalmayan butun cisimlerin tebii halidir Qalileyin etalet prinsipi cisim xarici tesire meruz qalmazsa ya sukunetde qalar ya da sabit suretli hereketini davam etdirer Dinamikanin uc qanunu klassik ve ya Nyuton mexanikasinin esasini teskil edir Cisme basqa cisimler tesir etmedikde ve ya ona edilen tesirler bir birini tarazlasdirdiqda o sukunet ve ya duzxetli berabersuretli hereket halini saxlayir Cismin hereket tecili ona tesir eden quvvelerin evezleyicisi ile duz kutlesi ile ters mutenasib olub evezleyici quvvenin tesiri istiqametinde yonelir a F m ve ya F ma Iki cismin qarsiliqli tesir quvvesi qiymetce beraber olub istiqametce eksdir F1 F2 Bu qanunlar Nyuton qanunlari da adlanir Butun hereketler mueyyen hesablama sistemine gore oyrenilir Etalet hesablama sistemi EHS dinamikanin birinci qanunu odenilen hesablama sistemidir Koordinat baslangici Gunesin merkezinde yerlesen hesablama sistemi EHS qebul edilir Bir hesablama sistemine nezeren sabit suretle hereket eden hesablama sistemi de EHS adlanir Yer Gunese nezeren tecille hereket etse de bezi hallarda Yerle bagli hesablama sistemi EHS kimi qebul edile biler EdebiyyatA Mehrabov Fizika kursu Bakinesr seh 29 X Sirinov Fizika Fizika ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin