fbpx
Wikipedia

Dağıstan rusları

September 26, 2021

Dağıstan rusları — 2002-ci il siyahıyaalmasına görə ruslar respublikanın beşinci və ya altıncı ən böyük əhali qrupudur. 2010-cu il siyahıyaalınmasına görə isə səkkizinci etnik qrupdur. Dağıstanda aparılan siyahıya alınmaya əsasən rusların sayı 104.020 nəfər və ya əhalinin 3.57% olaraq qeydə alınmışdır. Dağıstanın ümumi şəhər əhalisinin 50%-dən az olmasına baxmayaraq rusların 80% -dən çoxu şəhərlərdə yaşayırlar.

Dağıstan rusları
Dili

Rus dili

Tarixi

Çağdaş Dağıstan Respublikası ərazisindəki ilk rus məskəni 1588-1589-cu illərdə Terek çayının mənsəbində qurulmuş Terski qalası (Tersk şəhəri) idi. 1813-cü ildə bütün bölgənin Rusiya İmperiyasına daxil edilməsindən sonra ruslar Terekdən cənubda da yayılmağa başladılar. O dövrdən etibarən rus dili millətlərarası ünsiyyət dili olaraq bütün Dağıstan və Cənubi Qafqazda yayılmağa başladı. Kəndli rus əhalisi uzun müddət respublikanın bir hissəsi olmayan Terek deltasında cəmləşməyə davam dirdi. Sovet hakimiyyətinin ilk onilliklərində Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının digər bölgələrindən çox sayda rus mütəxəssisi Terekin cənubundakı şəhərlərə köç edir. Respublikadfakı rusların maksimum payı 1950-ci ildə, Dağıstan əhalisinin 20,1% -ni (213,8 min nəfər) ruslar təşkil etdiyi zaman qeydə alınır. Bu zaman Mahaçqalada rusların payı 60% -ə, Kaspiyskdə 65,5% -ə çatır. Bununla birlikdə, işçi və təhsil bazarlarında rəqabətin güclənməsinə paralel olaraq aşağı təbii artım, eləcə də dağ xalqlarının artan şəhərləşməsi, 1960-cı illərin sonlarından etibarən rus əhalisinin miqrasiya axınının artmasına və həm payının, həm də sayının sürətlə azalmasına səbəb olur. 21-ci əsrin əvvəllərində (2002-ci il siyahıyaalmasına görə) yalnız Qızılyar şəhərində (% 54) və ona tabe olan Komsomolski qəsəbəsində (81 %) ruslar əhalinin yarısından çoxunu təşkil etməyə davam edirlər. Mahaçqala və Kaspiysk şəhərlərində onların payı 17-18%-ə düşür. Dubki (% 16) və Sulak (% 12) kəndlərində onların sayları nəzərə çarpan qədər idi. Lakin sonradan saylarında tədricən azalma baş verdi. Rus və Terek kazaklarının Kizlyar şəhərindəki payı 1959-cu ildəki 83.0 %-dən (37 786 vətəndaşdan 31 350 nəfəir) 2010-cu ildə 40.49 %-ə (48 984 vətəndaşdan 19 835 nəfəri) qədər azalır. 2010-cu il əhalinin siyahıya alınmasına görə təkcə Komsomolskidə ruslar əhalinin yarısından çoxunu (50.9%) təşkil edirdi.

Sayı və yaılması

Rayonlara görə

Əhalinin siyahıya alınmasına görə 2010-cu il üçün rusların rayonlara görə payı:

Rayon adları % ruslar
Qızılyar 41,0 %
Tarumovka rayonu 19,5 %
Qızılyar rayonu 12,3 %
Kaspiysk 9,0 %
Buynaksk 7,0 %
Mahaçqala 5,4 %
Yujno-Suxokumsk 4,1 %
İzberbaş 3,7 %
Dərbənd 3,7 %
Botlix rayonu 3,1 %
Qızılyurd 3,5 %
Xasavyurd 2,2 %
Dagestanskiye Oqni 1,0 %
Noqay rayonu 1,0 %

İllərə görə

Qiymətləndirmə ili

(siyahıya alınma)

rus əhalisi

(nəf.)

Dağıstan əhalisinə olan nisbəti
1886 5 421 0,9 %
1897 13 111 2,3 %
1926 87 176 11,3 %
1939 195 321 19,1 %
1959 213 754 20,1 %
1970 209 570 14,7 %
1979 189 474 11,6 %
1989 165 940 9,2 %
2002 120 875 4,8 %
2010 104 020 3,6 %


İstinadlar

  1. Dağıstan rusları BBC 2010
  2. Всероссийская перепись населения 2010 г. Население по национальности, полу и субъектам Российской Федерации
  3. Russkie.org — Русское население Дагестана — Русское зарубежье, российские соотечественники, русские за границей, русские за рубежом, соотечественники, русскоязычное население, …
  4. . 2016-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-16.
  5. "ДАГЕСТАНСКАЯ ОБЛАСТЬ (1886 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  6. "ДАГЕСТАНСКАЯ ОБЛАСТЬ (1897 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  7. "ДАГЕСТАНСКАЯ АССР (1926 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  8. "ТЕРРИТОРИЯ СОВРЕМЕННОГО ДАГЕСТАНА (1939 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  9. "ДАГЕСТАНСКАЯ АССР (1959 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  10. "ДАГЕСТАНСКАЯ АССР (1970 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  11. "ДАГЕСТАНСКАЯ АССР (1979 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  12. "ДАГЕСТАНСКАЯ АССР (1989 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  13. "РЕСПУБЛИКА ДАГЕСТАН (2002 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.
  14. "РЕСПУБЛИКА ДАГЕСТАН (2010 г.)". www.ethno-kavkaz.narod.ru. İstifadə tarixi: 2020-03-18.

September 26, 2021
dağıstan, rusları, 2002, siyahıyaalmasına, görə, ruslar, respublikanın, beşinci, altıncı, böyük, əhali, qrupudur, 2010, siyahıyaalınmasına, görə, isə, səkkizinci, etnik, qrupdur, dağıstanda, aparılan, siyahıya, alınmaya, əsasən, rusların, sayı, nəfər, əhalinin. Dagistan ruslari 2002 ci il siyahiyaalmasina gore ruslar respublikanin besinci 1 ve ya altinci en boyuk ehali qrupudur 2010 cu il siyahiyaalinmasina gore ise sekkizinci etnik qrupdur Dagistanda aparilan siyahiya alinmaya esasen ruslarin sayi 104 020 nefer ve ya ehalinin 3 57 olaraq qeyde alinmisdir Dagistanin umumi seher ehalisinin 50 den az olmasina baxmayaraq ruslarin 80 den coxu seherlerde yasayirlar 2 Dagistan ruslari DiliRus dili Mundericat 1 Tarixi 2 Sayi ve yailmasi 2 1 Rayonlara gore 2 2 Illere gore 3 IstinadlarTarixi RedakteCagdas Dagistan Respublikasi erazisindeki ilk rus meskeni 1588 1589 cu illerde Terek cayinin mensebinde qurulmus Terski qalasi Tersk seheri idi 1813 cu ilde butun bolgenin Rusiya Imperiyasina daxil edilmesinden sonra ruslar Terekden cenubda da yayilmaga basladilar O dovrden etibaren rus dili milletlerarasi unsiyyet dili olaraq butun Dagistan ve Cenubi Qafqazda yayilmaga basladi 3 Kendli rus ehalisi uzun muddet respublikanin bir hissesi olmayan Terek deltasinda cemlesmeye davam dirdi Sovet hakimiyyetinin ilk onilliklerinde Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin diger bolgelerinden cox sayda rus mutexessisi Terekin cenubundaki seherlere koc edir Respublikadfaki ruslarin maksimum payi 1950 ci ilde Dagistan ehalisinin 20 1 ni 213 8 min nefer ruslar teskil etdiyi zaman qeyde alinir Bu zaman Mahacqalada ruslarin payi 60 e Kaspiyskde 65 5 e catir Bununla birlikde isci ve tehsil bazarlarinda reqabetin guclenmesine paralel olaraq asagi tebii artim elece de dag xalqlarinin artan seherlesmesi 1960 ci illerin sonlarindan etibaren rus ehalisinin miqrasiya axininin artmasina ve hem payinin hem de sayinin suretle azalmasina sebeb olur 21 ci esrin evvellerinde 2002 ci il siyahiyaalmasina gore yalniz Qizilyar seherinde 54 ve ona tabe olan Komsomolski qesebesinde 81 ruslar ehalinin yarisindan coxunu teskil etmeye davam edirler Mahacqala ve Kaspiysk seherlerinde onlarin payi 17 18 e dusur Dubki 16 ve Sulak 12 kendlerinde onlarin saylari nezere carpan qeder idi Lakin sonradan saylarinda tedricen azalma bas verdi Rus ve Terek kazaklarinin Kizlyar seherindeki payi 1959 cu ildeki 83 0 den 37 786 vetendasdan 31 350 nefeir 2010 cu ilde 40 49 e 48 984 vetendasdan 19 835 neferi qeder azalir 2010 cu il ehalinin siyahiya alinmasina gore tekce Komsomolskide ruslar ehalinin yarisindan coxunu 50 9 teskil edirdi Sayi ve yailmasi RedakteRayonlara gore Redakte Ehalinin siyahiya alinmasina gore 2010 cu il ucun ruslarin rayonlara gore payi 4 Rayon adlari ruslarQizilyar 41 0 Tarumovka rayonu 19 5 Qizilyar rayonu 12 3 Kaspiysk 9 0 Buynaksk 7 0 Mahacqala 5 4 Yujno Suxokumsk 4 1 Izberbas 3 7 Derbend 3 7 Botlix rayonu 3 1 Qizilyurd 3 5 Xasavyurd 2 2 Dagestanskiye Oqni 1 0 Noqay rayonu 1 0 Illere gore Redakte Qiymetlendirme ili siyahiya alinma rus ehalisi nef Dagistan ehalisine olan nisbeti1886 5 5 421 0 9 1897 6 13 111 2 3 1926 7 87 176 11 3 1939 8 195 321 19 1 1959 9 213 754 20 1 1970 10 209 570 14 7 1979 11 189 474 11 6 1989 12 165 940 9 2 2002 13 120 875 4 8 2010 14 104 020 3 6 Istinadlar Redakte Dagistan ruslari BBC 2010 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 g Naselenie po nacionalnosti polu i subektam Rossijskoj Federacii Russkie org Russkoe naselenie Dagestana Russkoe zarubezhe rossijskie sootechestvenniki russkie za granicej russkie za rubezhom sootechestvenniki russkoyazychnoe naselenie Russkie v Dagestane 2016 03 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 10 16 DAGESTANSKAYa OBLAST 1886 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 DAGESTANSKAYa OBLAST 1897 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 DAGESTANSKAYa ASSR 1926 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 TERRITORIYa SOVREMENNOGO DAGESTANA 1939 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 DAGESTANSKAYa ASSR 1959 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 DAGESTANSKAYa ASSR 1970 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 DAGESTANSKAYa ASSR 1979 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 DAGESTANSKAYa ASSR 1989 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 RESPUBLIKA DAGESTAN 2002 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 RESPUBLIKA DAGESTAN 2010 g www ethno kavkaz narod ru Istifade tarixi 2020 03 18 Menbe https az wikipedia org w index php title Dagistan ruslari amp oldid 5725466, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.