fbpx
Wikipedia

Dalğa (su)

Dəniz dalğasısuyun səthi üzərindən əsən külək tərəfindən meydana gəlir. Bəzi bölgələrdə buna ləpə və ya şəpə deyilir.

Dalğa

Dalğanın əmələ gəlmə səbəbləri müxtəlifdir: zəlzələ, sualtı vulkan püskürməsi, atmosfer təzyiqinin ciddi dəyişməsi və küləklər. Küləyin sürəti 1 m/s-dən az olduqda sakit səthdə zəif dalğa və ya kapilyar dalğa yaranır. Küləyin sürəti artıqca daha iri və nəzərə çarpacaq qravitasiya dalğası əmələ gəlir. Küləyin sürəti 7–8 m/s-yə çatdıqdan sonra isə dalğanın zirvəsində köpüklü dalğa formalaşır. Güclü külək əsməsi nəticəsində davamlı güclü dalğaların yaranması baş verir.

Köpüklü dalğanın əmələ gəlməsində duzluluğun rolu çoxdur. Duzlu suda hava qabarcıqları uzun müddət qalır. Külək enerjisi suya bir tərəfdən küləkdöyən dalğa yalına basqı(normal təzyiq),digər tərəfdən su ilə sürtünmə(tangensial təzyiq)vastəsilə verilir. Enerjinin verilməsi o vaxtadək davam edir ki, küləyin sürəti dalğanın sürətindən böyük olsun.Küləyin sürət və istiqamətinin dəyişməsi böyük dalğadan başqa onun üzərində ikinci bir dalğa yaranır. Odur ki, dalğalar müxtəlif sürətə malik olur və bir-birinin üstünə qalaqlanır.Belə hadisə interferensiyadır və buna görə də baxılan anda bir sıra iri və xırda dalğalar müşahidə edilir.

Külək dalğalarının 7 fevral 1933-cü ildə Manila və San-Diyeqo arasında müşahidə olunmuş ən maksimum hündürlüyü 34 m. olmuşdur. 1958-ci ildə isə Antraktida sularında dalğanın hündürlüyü 24,5 m-ə çatmışdır. Okean dalğasının maksimum uzunluğu 400 m-ə çatır. Ən yüksək dalğa Atlantik və Sakit okeanlarının şimal, Atlantik və Hind okeanlarının cənub hissəsində müşahidə edilir. Dənizlərin dərinlikləri okean dərinliklərindən az olduğundan orada dalğaların hündürlüyü 9 m-dən,uzunluğu isə 150 m-dən çox olmur. Başqa dənizlərə nisbətən Qırmızı dəniz sakit, Barents dənizi isə bir qədər narahat və coşqun dənizdir.

Xəzər dənizində Şimal küləklərinin (Xəzri küləyi) əsməsi nəticəsində sahilə doğru güclü dalğalar yaranır. Cənub istiqamətində (Gilavar) külək əsdikdə dalğa dənizə doğru istiqamətdə yaranır. Bu zaman dənizin suyunun sahildən müvəqqəti çəkilməsi baş verir.

dalğa, dəniz, dalğası, suyun, səthi, üzərindən, əsən, külək, tərəfindən, meydana, gəlir, bəzi, bölgələrdə, buna, ləpə, şəpə, deyilir, dalğa, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, dalğa, dalğanın, əmələ, gəlmə, səbəbləri, müxtəlifdir, zəlzələ, sualtı, vulkan,. Deniz dalgasi suyun sethi uzerinden esen kulek terefinden meydana gelir Bezi bolgelerde buna lepe ve ya sepe deyilir Dalga Bu adin diger istifade formalari ucun bax Dalga Dalganin emele gelme sebebleri muxtelifdir zelzele sualti vulkan puskurmesi atmosfer tezyiqinin ciddi deyismesi ve kulekler Kuleyin sureti 1 m s den az olduqda sakit sethde zeif dalga ve ya kapilyar dalga yaranir Kuleyin sureti artiqca daha iri ve nezere carpacaq qravitasiya dalgasi emele gelir Kuleyin sureti 7 8 m s ye catdiqdan sonra ise dalganin zirvesinde kopuklu dalga formalasir Guclu kulek esmesi neticesinde davamli guclu dalgalarin yaranmasi bas verir Kopuklu dalganin emele gelmesinde duzlulugun rolu coxdur Duzlu suda hava qabarciqlari uzun muddet qalir Kulek enerjisi suya bir terefden kulekdoyen dalga yalina basqi normal tezyiq diger terefden su ile surtunme tangensial tezyiq vastesile verilir Enerjinin verilmesi o vaxtadek davam edir ki kuleyin sureti dalganin suretinden boyuk olsun Kuleyin suret ve istiqametinin deyismesi boyuk dalgadan basqa onun uzerinde ikinci bir dalga yaranir Odur ki dalgalar muxtelif surete malik olur ve bir birinin ustune qalaqlanir Bele hadise interferensiyadir ve buna gore de baxilan anda bir sira iri ve xirda dalgalar musahide edilir Kulek dalgalarinin 7 fevral 1933 cu ilde Manila ve San Diyeqo arasinda musahide olunmus en maksimum hundurluyu 34 m olmusdur 1958 ci ilde ise Antraktida sularinda dalganin hundurluyu 24 5 m e catmisdir Okean dalgasinin maksimum uzunlugu 400 m e catir En yuksek dalga Atlantik ve Sakit okeanlarinin simal Atlantik ve Hind okeanlarinin cenub hissesinde musahide edilir Denizlerin derinlikleri okean derinliklerinden az oldugundan orada dalgalarin hundurluyu 9 m den uzunlugu ise 150 m den cox olmur Basqa denizlere nisbeten Qirmizi deniz sakit Barents denizi ise bir qeder narahat ve cosqun denizdir Xezer denizinde Simal kuleklerinin Xezri kuleyi esmesi neticesinde sahile dogru guclu dalgalar yaranir Cenub istiqametinde Gilavar kulek esdikde dalga denize dogru istiqametde yaranir Bu zaman denizin suyunun sahilden muveqqeti cekilmesi bas verir Menbe https az wikipedia org w index php title Dalga su amp oldid 6076223, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.