Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Dalaq (lat. Lien, yun. Splen) qanyaradıcı üzvlərin ən böyüyüdür; uzunluğu 10–12 sm, eni sm, qalınlığı 4 sm, çəkisi 150–200 q-dır. Zahiri şəkli qəhvə toxumuna bənzəyir, özü yumşaq və rəngi tünd qırmızıdır.
| Dalaq | |
|---|---|
 Dalaq | |
 Dalağın (atda) endoskopik görnüşü | |
| Latınca | Lien |
| Yunanca | Splen |
| Qrey | subyekt 278 1282 |
| Sistem | Qan, |
| Üzv | Daxili |
| Arteriya | Dalaq arteriyası |
| Vena | Dalaq venası |
| Sinir | Dalaq kələfi |
| Embrional | lat. Mesogastrium dorsale |
| MeSH | Spleen |
| Dorlands/Elsevier | Spleen |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dalağın əhəmiyyəti olduqca çoxdur, burada törəyir və qırmızı qan cisimcikləri pozulur. Bundan başqa dalaq artıq dərəcədə şişərək qanın təzyiqini azaldır və onu nizama salır. İti sürətlə axan çay gölə töküldükdə öz sürətini azaltdığı kimi, dalaqda qan 8–10 mikron diametrli arterial kapillyarlardan 80–150 mikron diametrli venoz kapillyarlara keçdikdə yavaş axır; nəticədə ağ qan cisimciklərinin fəaliyyəti artır və onlar faqositoz vəzifəsini ifa edirlər.
Dalağın inkişafı və anomaliyaları
Dalaq mezenximdən inkişaf edir; bunun mayası mədənin arxa müsariqəsinin (lat. mesogastrium dorsale) səfhələrin arasında orta xəttə yerləşir. Sonradan mədənin hərlənməsilə əlaqədar olaraq yerini sol qabırğaaltı nahiyəyə dəyişir və intraperitoneal vəziyyətdə qalır. 4% hallarda əlavə dalağa (lat. lien accessorius) təsadüf edilir. Bu zaman həmin əlavə dalaq çox kiçik olur. Splenektomiyadan (dalaq kənar edildikdən ) sonra əlavə olaraq böyüyüb kənar edilmiş dalağı əvəz edə bilir. Nadir hallarda anadangəlmə dalağın yoxluğuna (lat. alienia) təsadüf edilir.
Yaş və fərdi xüsusiyyətləri
Yenidoğulmuşlarda dalağın kənarı sivri olur. İlk uşaqlıq dövründə dalaq paylı olur; yaşa dolduqca bu xüsusiyyət az-az təsadüf edir. Yenidoğulmuşlarda dalaq nisbətən yuxarıda yerləşir, hərəkətli və boylama oxu üfqi səthə yaxın olur. Tədricən dalaq şaquli vəziyyət alır. 7–12 yaşında dalaq yetişmiş şəxslərdəki nisbətə çatır. 40 yaşından sonra dalağın həcmi kiçilməyə başlayır və qocaldıqda aşağı enir.
Vaskulyarizasiyası və innervasiyası
Dalaq lat. arteria lienalis ilə vaskulyarizasiya olunur. və venoz qan eyni adlı venaya (lat. vena lienalis) toplanır, bu da qapı venasına açılır. Dalağın limfa damarları səthdə seroz qişanın altında yerləşərək bir-birilə anastomozlaşır. Dalağın özəyində limfa damarları yoxdur. Dalaq sinirləri çox vaxt özəksiz qişalı olub, (lat. plexus celiacus) başlayır. Bunlar arteriyalar ilə birlikdə dalağa daxil olur və onların üzərində nazik kələflər əmələ gətirir.
Mənbə
- Prof. K.Ə. Balakişiyev, İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı — 1979
İstinadlar
 | Anatomiya ilə əlaqədar bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dalaq lat Lien yun Splen qanyaradici uzvlerin en boyuyudur uzunlugu 10 12 sm eni sm qalinligi 4 sm cekisi 150 200 q dir Zahiri sekli qehve toxumuna benzeyir ozu yumsaq ve rengi tund qirmizidir DalaqDalaqDalagin atda endoskopik gornusuLatinca LienYunanca SplenQrey subyekt 278 1282Sistem Qan Uzv DaxiliArteriya Dalaq arteriyasiVena Dalaq venasiSinir Dalaq kelefiEmbrional lat Mesogastrium dorsaleMeSH SpleenDorlands Elsevier Spleen Vikianbarda elaqeli mediafayllar Dalagin ehemiyyeti olduqca coxdur burada toreyir ve qirmizi qan cisimcikleri pozulur Bundan basqa dalaq artiq derecede siserek qanin tezyiqini azaldir ve onu nizama salir Iti suretle axan cay gole tokuldukde oz suretini azaltdigi kimi dalaqda qan 8 10 mikron diametrli arterial kapillyarlardan 80 150 mikron diametrli venoz kapillyarlara kecdikde yavas axir neticede ag qan cisimciklerinin fealiyyeti artir ve onlar faqositoz vezifesini ifa edirler Dalagin inkisafi ve anomaliyalariDalaq mezenximden inkisaf edir bunun mayasi medenin arxa musariqesinin lat mesogastrium dorsale sefhelerin arasinda orta xette yerlesir Sonradan medenin herlenmesile elaqedar olaraq yerini sol qabirgaalti nahiyeye deyisir ve intraperitoneal veziyyetde qalir 4 hallarda elave dalaga lat lien accessorius tesaduf edilir Bu zaman hemin elave dalaq cox kicik olur Splenektomiyadan dalaq kenar edildikden sonra elave olaraq boyuyub kenar edilmis dalagi evez ede bilir Nadir hallarda anadangelme dalagin yoxluguna lat alienia tesaduf edilir Yas ve ferdi xususiyyetleriYenidogulmuslarda dalagin kenari sivri olur Ilk usaqliq dovrunde dalaq payli olur yasa dolduqca bu xususiyyet az az tesaduf edir Yenidogulmuslarda dalaq nisbeten yuxarida yerlesir hereketli ve boylama oxu ufqi sethe yaxin olur Tedricen dalaq saquli veziyyet alir 7 12 yasinda dalaq yetismis sexslerdeki nisbete catir 40 yasindan sonra dalagin hecmi kicilmeye baslayir ve qocaldiqda asagi enir Vaskulyarizasiyasi ve innervasiyasiDalaq lat arteria lienalis ile vaskulyarizasiya olunur ve venoz qan eyni adli venaya lat vena lienalis toplanir bu da qapi venasina acilir Dalagin limfa damarlari sethde seroz qisanin altinda yerleserek bir birile anastomozlasir Dalagin ozeyinde limfa damarlari yoxdur Dalaq sinirleri cox vaxt ozeksiz qisali olub lat plexus celiacus baslayir Bunlar arteriyalar ile birlikde dalaga daxil olur ve onlarin uzerinde nazik kelefler emele getirir MenbeProf K E Balakisiyev Insanin Normal Anatomiyasi II cild MAARIF Nesriyyati Baki 1979Istinadlar Anatomiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin