DNT replikasiya : İkiqat zəncir paketdən ayrılır və açılır, sonra ayrılan hər bir ip (firuzə) yeni bir tərəfdaş ipini (yaşıl) çoxaltmaq üçün şablon rolunu oynayır. Nükleotidlər (əsaslar) yeni ortaq zəncirlərinin iki yeni cüt spiralın sintezi üçün seçilir.
Molekulyar biologiyada DNT replikasiyası, bir orijinal DNT molekulundan iki eyni DNT nüsxəsini çıxarmaq üçün bioloji bir prosesdir. DNT replikasiyası bioloji mirasın ən vacib hissəsi olan bütün canlı orqanizmlərdə baş verir. Bu, zədələnmiş toxumaların böyüməsi və düzəldilməsi zamanı hüceyrələrin bölünməsi üçün vacibdir və eyni zamanda hər yeni hüceyrənin öz DNT nüsxəsini almasını təmin edir. Hüceyrə, DNT təkrarlanmasını zəruri edən bölünmənin fərqli xüsusiyyətinə malikdir . DNT replikasiyası — Orqanizmin əksər hüceyrələrində irsi məlumatların daşıyıcısı dezoksiribonuklein (DNT) turşusudur. Eukariot orqanizmlərdə DNT nüvədə və bəzi orqanoidlərdə – mitoxondri və plastidlərdə olur. Prokariotlarda formalaşmış nüvə olmadığı üçün bu orqanizmlərin DNT-si bilavasitə sitoplazmada yerləşir. DNT, bir-birini tamamlayan iki ipdən ibarət cüt zəncirdən ibarətdir. İkili zəncir, bir-birinə zidd olan və bir-birinə bükülmüş əmələ gələn iki xətti zolaqdan ibarət olan cüt zəncirli DNT-nin görünüşünü təsvir edir. Replikasiya zamanı bu iplər bölünür. Orijinal DNA molekulunun hər bir hissəsi daha sonra həmkarının istehsalı üçün bir şablon kimi xidmət edir, bu prosesə yarı mühafizəkar təkrarlanma deyilir. Yarı konservativ çoxalma nəticəsində yeni zəncir, orijinal DNT zolağından və yeni sintez olunmuş zəncirdən ibarət olacaqdır. Hüceyrə korreksiyası və səhv yoxlama mexanizmləri, demək olar ki, mükəmməl DNT replikasiya dəqiqliyini təmin edir. Bir hüceyrədə DNT replikasiyası, orqanizmin genetik materialını ehtiva edən genomdakı xüsusi yerlərdən və ya replikasiya mənbələrindən başlayır. DNT-nin başlanğıc nöqtəsində açılması və helikaz kimi tanınan bir ferment tərəfindən yeni tellərin sintezi, replikasiya çəngəllərinin mənbədən iki istiqamətə böyüməsinə səbəb olur. Bir sıra zülallar, DNT sintezinin başlanğıcında və davamında kömək üçün çoxalma çəngəlinə bağlıdır. Ən əhəmiyyətlisi, DNA polimerazı hər ipi tamamlayan nükleotidlər əlavə edərək yeni ipləri sintez edir. DNT-nin replikasiyası interfazanın S mərhələsində baş verir. DNT replikasiyası süni şəkildə hüceyrənin xaricində həyata keçirilə bilər. Hüceyrələrdən və süni DNT primerlərindən təcrid olunmuş DNT polimerazları, DNT molekulundakı bilinən ardıcıllıqla DNT sintezini qıcıqlandırmaq üçün istifadə edilə bilər. Nümunələr polimeraz zəncirvari reaksiya (PCR), ligaz zəncirvari reaksiya (LCR) və transkripsiyaya əsaslanan gücləndirmə (TMA).
DNT- nin quruluşu
DNT, hər iki zolağın bir-birinə bükülərək xarakterik bir cüt zəncir meydana gətirdiyi cüt zəncirli bir quruluş olaraq mövcuddur. Hər bir fərdi DNT zənciri dörd növ nukleotiddən ibarətdir. DNT-dəki nukleotidlər deoksiriboz şəkər, fosfat və azotlu baza ehtiva edir. Dörd nukleotid növü adenin, sitozin, quanin və timin adenin, sitozin və timin pirimidindir, adətən A, Q, S və T olaraq adlandırılan dörd nukleotid bazasına uyğundur. Bu nukleotidlər fosfodiester bağları əmələ gətirərək, DNT ikiqat zəncirinin fosfat-deoksiriboz onurğasını içəriyə (yəni əks zolağa doğru) nükleotid bazaları ilə yaradır. Nükleobazlar zəncirlər arasında hidrogen bağları arasında düzəldilir və baz cütləri əmələ gəlir. Adenin timinlə (iki hidrogen istiqaməti), guanin cütləri sitozinlə (üç hidrogen bağ) birləşir. DNT zolaqları istiqamətlidir və bir zolağın fərqli uclarına "3 '(üç sadə) uç" və "5' (beş sadə) uc" deyilir. Konvensiyaya görə, bir DNT zəncirinin baza ardıcıllığı verildiyi təqdirdə, ardıcıllığın sol ucu 5 'uc, ardıcıllığın sağ ucu isə 3' ucudur. İkiqat sarmalın ipləri antiparalleldir, biri 5 'dən 3' ə, əks ipi isə 3 '- 5' arasındadır. Bu terminlər zəncirdəki növbəti fosfatın bağlandığı deoksiribozdakı karbon atomuna işarə edir. İstiqamətlilik DNT sintezi üçün təsir göstərir, çünki DNT polimerazı DNT zəncirinin 3 'ucuna nukleotidlər əlavə edərək DNT-ni yalnız bir istiqamətdə sintez edə bilər. DNT-dəki tamamlayıcı əsasların cütləşməsi (hidrogen əlaqəsi yolu ilə) hər zolaqdakı məlumatların artıq olması deməkdir. Fosfodiester (teldaxili) bağlar hidrogen (iplərarası) bağlardan daha güclüdür. Fosfodiester bağlarının əsl işi, DNT polimerlərində bir nükleotidin 5 'karbonunu başqa bir nükleotidin 3' karbonuna bağladığı yerdir, hidrogen bağları isə zəncir oxu boyunca DNT cüt zəncirlərini sabitləşdirir, lakin ox 1 istiqamətində deyil . [9] Bu, iplərin bir-birindən ayrılmasına imkan verir. Bu səbəbdən tək bir zolaqdakı nükleotidlər yeni sintez edilmiş ortaq zolaqdakı nükleotidləri yenidən qurmaq üçün istifadə edilə bilər.
DNT polimeraza
DNT polimerazları, hər növ DNT replikasiyasını həyata keçirən bir ferment ailəsidir. DNT polimerazları, bir qayda olaraq, yeni tellərin sintezini başlada bilməz, ancaq yalnız bir şablon iplə qoşulmuş mövcud bir DNT və ya RNT ipliyini uzada bilər. Sintezə başlamaq üçün astar adlanan qısa bir RNT parçası yaratmalı və DNT şablon zəncirinə bağlanmalıdır. DNT polimeraz, mövcud nükleotid zolağının ucunu uzadaraq yeni bir DNA zolağı əlavə edir, fosfodiester bağları yaradaraq matris zəncirinə bir-bir uyğun gələn yeni nükleotidlər əlavə edir. Bu DNT polimerləşmə prosesi üçün enerji, birləşdirilməmiş hər bazaya bağlanmış üç fosfat arasındakı yüksək enerjili fosfat bağlarının hidrolizindən gəlir. Onlara əlavə olunmuş fosfat qrupları olan sərbəst bazalara nukleotidlər deyilir; xüsusən üç əlavə fosfat qrupu olan əsaslara nukleodit trifosfatlar deyilir. Ümumiyyətlə, DNT polimerazları çox dəqiqdir, daxili səhv nisbəti hər 107 nükleotid üçün bir səhvdən azdır . Bundan əlavə, bəzi DNT polimerazlarının düzəltmə qabiliyyəti var; uyğun olmayan bazaları düzəltmək üçün böyüyən ipin ucundan nükleotidləri çıxara bilərlər. Nəhayət, replikasiya sonrası uyğunsuzluq təmir mexanizmləri, yeni sintez olunmuş DNT zəncirindəki uyğunsuzluqları orijinal zəncir ardıcıllığından ayırd edə bilməklə DNT-ni səhvlərə görə izləyir. Birlikdə, bu üç ayrı-seçkilik addımı, əlavə olunan hər 109 nükleotid üçün birdən az səhvin replikasiya dəqiqliyini təmin edir .
Replikasiya prosesi
DNT replikasiyası, bütün bioloji polimerləşmə prosesləri kimi, fermentativ olaraq kataliz edilmiş və koordinasiyalı üç mərhələdə baş verir: başlanğıc, uzanma və tamamlanma.
Başlanğıc
Bir hüceyrənin bölünməsi üçün əvvəlcə DNT-sini çoxaltmalıdır. DNT replikasiyası tamamən ya da olmayan bir prosesdir; təkrarlama başladıqdan sonra tamamlanmağa davam edir. Replikasiya tamamlandıqdan sonra, eyni hüceyrə dövründə yenidən baş vermir. Bu, təkrarlama kompleksinin başlanğıc bölgüsü sayəsində mümkün olur .
Uzanma
DNT polimerazının 5 '- 3' aktivliyi vardır. Sintez başlamazdan əvvəl bilinən bütün DNA replikasiya sistemləri üçün sərbəst 3'-hidroksil qrupu lazımdır. DNT sintezi üçün dörd fərqli mexanizm vardır :
Bütün hüceyrə həyatı formaları və bir çox DNT virusu, fajları və plazmidləri, daha sonra DNA polimerazı ilə genişləndirilən sərbəst 3'-OH qrupu ilə qısa bir RNT astarını sintez etmək üçün primazdan istifadə edirlər.
Retroelementlər (retroviruslar da daxil olmaqla), əks transkriptaz ilə genişləndirmə üçün istifadə edilən sərbəst 3'-OH təmin edən DNT replikasiyasını qıcıqlandıran bir nəqliyyat RNT-indən istifadə edirlər .
Tamamlanma
Replikasiya zənciri, DNT-nin replikasiyası zamanı uzun, qıvrılmış bir DNT içində meydana gələn bir quruluşdur. İki spiral DNT-ni bir zənciri birləşdirən hidrogen bağlarını qıran helikazlar tərəfindən yaradılmışdır . Yaranan quruluşun hər biri bir DNT zəncirindən ibarət olan iki "diş" var. Bu iki iplik, DNT polimerazının tamamlayıcı nükleotidləri şablonlarla uyğunlaşdırdığı zaman yaradılacaq aparıcı və geridə qalan iplər üçün bir şablon rolunu oynayır.
İstinadlar
Life, Microb. "DNA replication | why we have to study DNA replication?". Microb Life (ingilis). 2020-05-25. İstifadə tarixi: 2020-05-29.
Lodish H, Berk A, Zipursky SL, və b. DNA Replication, Repair, and Recombination // Molecular Cell Biology (4th). WH Freeman. 2000. ISBN0-7167-3136-3.
McCarthy D, Minner C, Bernstein H, Bernstein C. "DNA elongation rates and growing point distributions of wild-type phage T4 and a DNA-delay amber mutant". Journal of Molecular Biology. 106 (4). October 1976: 963–81. doi:10.1016/0022-2836(76)90346-6. PMID 789903.
Alberts B, və b. Molecular Biology of the Cell (4th). Garland Science. 2002. 238–240. ISBN0-8153-3218-1.
↑ McCulloch SD, Kunkel TA. "The fidelity of DNA synthesis by eukaryotic replicative and translesion synthesis polymerases". Cell Research. 18 (1). January 2008: 148–61. doi:10.1038/cr.2008.4. PMC3639319. PMID 18166979.
McCarthy D, Minner C, Bernstein H, Bernstein C. "DNA elongation rates and growing point distributions of wild-type phage T4 and a DNA-delay amber mutant". Journal of Molecular Biology. 106 (4). October 1976: 963–81. doi:10.1016/0022-2836(76)90346-6. PMID 789903.
Alberts B, Johnson A, Lewis J, Raff M, Roberts K, Walter P. Molecular Biology of the Cell. Garland Science. 2002. ISBN0-8153-3218-1. Chapter 5: DNA Replication Mechanisms
replikasiyası, replicatio, yenilənmə, molekulunun, yenilənməsi, prosesi, replikasiya, ikiqat, zəncir, paketdən, ayrılır, açılır, sonra, ayrılan, hər, firuzə, yeni, tərəfdaş, ipini, yaşıl, çoxaltmaq, üçün, şablon, rolunu, oynayır, nükleotidlər, əsaslar, yeni, o. DNT replikasiyasi lat replicatio yenilenme DNT molekulunun yenilenmesi prosesi DNT replikasiya Ikiqat zencir paketden ayrilir ve acilir sonra ayrilan her bir ip firuze yeni bir terefdas ipini yasil coxaltmaq ucun sablon rolunu oynayir Nukleotidler esaslar yeni ortaq zencirlerinin iki yeni cut spiralin sintezi ucun secilir Molekulyar biologiyada DNT replikasiyasi bir orijinal DNT molekulundan iki eyni DNT nusxesini cixarmaq ucun bioloji bir prosesdir DNT replikasiyasi bioloji mirasin en vacib hissesi olan butun canli orqanizmlerde bas verir Bu zedelenmis toxumalarin boyumesi ve duzeldilmesi zamani huceyrelerin bolunmesi ucun vacibdir ve eyni zamanda her yeni huceyrenin oz DNT nusxesini almasini temin edir Huceyre DNT tekrarlanmasini zeruri eden bolunmenin ferqli xususiyyetine malikdir 1 DNT replikasiyasi Orqanizmin ekser huceyrelerinde irsi melumatlarin dasiyicisi dezoksiribonuklein DNT tursusudur Eukariot orqanizmlerde DNT nuvede ve bezi orqanoidlerde mitoxondri ve plastidlerde olur Prokariotlarda formalasmis nuve olmadigi ucun bu orqanizmlerin DNT si bilavasite sitoplazmada yerlesir 2 DNT bir birini tamamlayan iki ipden ibaret cut zencirden ibaretdir Ikili zencir bir birine zidd olan ve bir birine bukulmus emele gelen iki xetti zolaqdan ibaret olan cut zencirli DNT nin gorunusunu tesvir edir Replikasiya zamani bu ipler bolunur Orijinal DNA molekulunun her bir hissesi daha sonra hemkarinin istehsali ucun bir sablon kimi xidmet edir bu prosese yari muhafizekar tekrarlanma deyilir Yari konservativ coxalma neticesinde yeni zencir orijinal DNT zolagindan ve yeni sintez olunmus zencirden ibaret olacaqdir Huceyre korreksiyasi ve sehv yoxlama mexanizmleri demek olar ki mukemmel DNT replikasiya deqiqliyini temin edir 3 Bir huceyrede DNT replikasiyasi orqanizmin genetik materialini ehtiva eden genomdaki xususi yerlerden ve ya replikasiya menbelerinden baslayir DNT nin baslangic noqtesinde acilmasi ve helikaz kimi taninan bir ferment terefinden yeni tellerin sintezi replikasiya cengellerinin menbeden iki istiqamete boyumesine sebeb olur Bir sira zulallar DNT sintezinin baslangicinda ve davaminda komek ucun coxalma cengeline baglidir En ehemiyyetlisi DNA polimerazi her ipi tamamlayan nukleotidler elave ederek yeni ipleri sintez edir 4 DNT nin replikasiyasi interfazanin S merhelesinde bas verir DNT replikasiyasi suni sekilde huceyrenin xaricinde heyata kecirile biler Huceyrelerden ve suni DNT primerlerinden tecrid olunmus DNT polimerazlari DNT molekulundaki bilinen ardicilliqla DNT sintezini qiciqlandirmaq ucun istifade edile biler Numuneler polimeraz zencirvari reaksiya PCR ligaz zencirvari reaksiya LCR ve transkripsiyaya esaslanan guclendirme TMA Mundericat 1 DNT nin qurulusu 2 DNT polimeraza 3 Replikasiya prosesi 3 1 Baslangic 3 2 Uzanma 3 3 Tamamlanma 4 IstinadlarDNT nin qurulusu RedakteDNT her iki zolagin bir birine bukulerek xarakterik bir cut zencir meydana getirdiyi cut zencirli bir qurulus olaraq movcuddur Her bir ferdi DNT zenciri dord nov nukleotidden ibaretdir DNT deki nukleotidler deoksiriboz seker fosfat ve azotlu baza ehtiva edir Dord nukleotid novu adenin sitozin quanin ve timin adenin sitozin ve timin pirimidindir adeten A Q S ve T olaraq adlandirilan dord nukleotid bazasina uygundur Bu nukleotidler fosfodiester baglari emele getirerek DNT ikiqat zencirinin fosfat deoksiriboz onurgasini iceriye yeni eks zolaga dogru nukleotid bazalari ile yaradir Nukleobazlar zencirler arasinda hidrogen baglari arasinda duzeldilir ve baz cutleri emele gelir Adenin timinle iki hidrogen istiqameti guanin cutleri sitozinle uc hidrogen bag birlesir 5 DNT zolaqlari istiqametlidir ve bir zolagin ferqli uclarina 3 uc sade uc ve 5 bes sade uc deyilir Konvensiyaya gore bir DNT zencirinin baza ardicilligi verildiyi teqdirde ardicilligin sol ucu 5 uc ardicilligin sag ucu ise 3 ucudur Ikiqat sarmalin ipleri antiparalleldir biri 5 den 3 e eks ipi ise 3 5 arasindadir Bu terminler zencirdeki novbeti fosfatin baglandigi deoksiribozdaki karbon atomuna isare edir Istiqametlilik DNT sintezi ucun tesir gosterir cunki DNT polimerazi DNT zencirinin 3 ucuna nukleotidler elave ederek DNT ni yalniz bir istiqametde sintez ede biler 6 DNT deki tamamlayici esaslarin cutlesmesi hidrogen elaqesi yolu ile her zolaqdaki melumatlarin artiq olmasi demekdir Fosfodiester teldaxili baglar hidrogen iplerarasi baglardan daha gucludur Fosfodiester baglarinin esl isi DNT polimerlerinde bir nukleotidin 5 karbonunu basqa bir nukleotidin 3 karbonuna bagladigi yerdir hidrogen baglari ise zencir oxu boyunca DNT cut zencirlerini sabitlesdirir lakin ox 1 istiqametinde deyil 9 Bu iplerin bir birinden ayrilmasina imkan verir Bu sebebden tek bir zolaqdaki nukleotidler yeni sintez edilmis ortaq zolaqdaki nukleotidleri yeniden qurmaq ucun istifade edile biler DNT polimeraza RedakteDNT polimerazlari her nov DNT replikasiyasini heyata keciren bir ferment ailesidir DNT polimerazlari bir qayda olaraq yeni tellerin sintezini baslada bilmez ancaq yalniz bir sablon iple qosulmus movcud bir DNT ve ya RNT ipliyini uzada biler Sinteze baslamaq ucun astar adlanan qisa bir RNT parcasi yaratmali ve DNT sablon zencirine baglanmalidir 7 DNT polimeraz movcud nukleotid zolaginin ucunu uzadaraq yeni bir DNA zolagi elave edir fosfodiester baglari yaradaraq matris zencirine bir bir uygun gelen yeni nukleotidler elave edir Bu DNT polimerlesme prosesi ucun enerji birlesdirilmemis her bazaya baglanmis uc fosfat arasindaki yuksek enerjili fosfat baglarinin hidrolizinden gelir Onlara elave olunmus fosfat qruplari olan serbest bazalara nukleotidler deyilir xususen uc elave fosfat qrupu olan esaslara nukleodit trifosfatlar deyilir Umumiyyetle DNT polimerazlari cox deqiqdir daxili sehv nisbeti her 107 nukleotid ucun bir sehvden azdir Bundan elave bezi DNT polimerazlarinin duzeltme qabiliyyeti var uygun olmayan bazalari duzeltmek ucun boyuyen ipin ucundan nukleotidleri cixara bilerler Nehayet replikasiya sonrasi uygunsuzluq temir mexanizmleri yeni sintez olunmus DNT zencirindeki uygunsuzluqlari orijinal zencir ardicilligindan ayird ede bilmekle DNT ni sehvlere gore izleyir Birlikde bu uc ayri seckilik addimi elave olunan her 109 nukleotid ucun birden az sehvin replikasiya deqiqliyini temin edir 8 Replikasiya prosesi RedakteDNT replikasiyasi butun bioloji polimerlesme prosesleri kimi fermentativ olaraq kataliz edilmis ve koordinasiyali uc merhelede bas verir baslangic uzanma ve tamamlanma 9 Baslangic Redakte Bir huceyrenin bolunmesi ucun evvelce DNT sini coxaltmalidir DNT replikasiyasi tamamen ya da olmayan bir prosesdir tekrarlama basladiqdan sonra tamamlanmaga davam edir Replikasiya tamamlandiqdan sonra eyni huceyre dovrunde yeniden bas vermir Bu tekrarlama kompleksinin baslangic bolgusu sayesinde mumkun olur 8 Uzanma Redakte DNT polimerazinin 5 3 aktivliyi vardir Sintez baslamazdan evvel bilinen butun DNA replikasiya sistemleri ucun serbest 3 hidroksil qrupu lazimdir DNT sintezi ucun dord ferqli mexanizm vardir 10 Butun huceyre heyati formalari ve bir cox DNT virusu fajlari ve plazmidleri daha sonra DNA polimerazi ile genislendirilen serbest 3 OH qrupu ile qisa bir RNT astarini sintez etmek ucun primazdan istifade edirler Retroelementler retroviruslar da daxil olmaqla eks transkriptaz ile genislendirme ucun istifade edilen serbest 3 OH temin eden DNT replikasiyasini qiciqlandiran bir neqliyyat RNT inden istifade edirler 11 Tamamlanma Redakte Replikasiya zenciri DNT nin replikasiyasi zamani uzun qivrilmis bir DNT icinde meydana gelen bir qurulusdur Iki spiral DNT ni bir zenciri birlesdiren hidrogen baglarini qiran helikazlar terefinden yaradilmisdir 12 Yaranan qurulusun her biri bir DNT zencirinden ibaret olan iki dis var Bu iki iplik DNT polimerazinin tamamlayici nukleotidleri sablonlarla uygunlasdirdigi zaman yaradilacaq aparici ve geride qalan ipler ucun bir sablon rolunu oynayir 13 Istinadlar Redakte Life Microb DNA replication why we have to study DNA replication Microb Life ingilis 2020 05 25 Istifade tarixi 2020 05 29 GENETICS DNA REPLICATION BASIC Pathwayz www pathwayz org Istifade tarixi 2020 12 10 double helix Learn Science at Scitable www nature com Istifade tarixi 2020 12 10 Lodish H Berk A Zipursky SL ve b DNA Replication Repair and Recombination Molecular Cell Biology 4th WH Freeman 2000 ISBN 0 7167 3136 3 McCarthy D Minner C Bernstein H Bernstein C DNA elongation rates and growing point distributions of wild type phage T4 and a DNA delay amber mutant Journal of Molecular Biology 106 4 October 1976 963 81 doi 10 1016 0022 2836 76 90346 6 PMID 789903 Alberts B ve b Molecular Biology of the Cell 4th Garland Science 2002 238 240 ISBN 0 8153 3218 1 Allison Lizabeth A Fundamental Molecular Biology Blackwell Publishing 2007 seh 112 ISBN 978 1 4051 0379 4 parameter ignored 1 2 McCulloch SD Kunkel TA The fidelity of DNA synthesis by eukaryotic replicative and translesion synthesis polymerases Cell Research 18 1 January 2008 148 61 doi 10 1038 cr 2008 4 PMC 3639319 PMID 18166979 Drake JW 1970 The Molecular Basis of Mutation Holden Day San Francisco ISBN 0816224501 ISBN 978 0816224500 McCarthy D Minner C Bernstein H Bernstein C DNA elongation rates and growing point distributions of wild type phage T4 and a DNA delay amber mutant Journal of Molecular Biology 106 4 October 1976 963 81 doi 10 1016 0022 2836 76 90346 6 PMID 789903 Alberts B Johnson A Lewis J Raff M Roberts K Walter P Molecular Biology of the Cell Garland Science 2002 ISBN 0 8153 3218 1 Chapter 5 DNA Replication Mechanisms Drake JW 1970 The Molecular Basis of Mutation Holden Day San Francisco ISBN 0816224501 ISBN 978 0816224500 Morgan David Owen The cell cycle principles of control London New Science Press 2007 64 75 ISBN 978 0 19 920610 0 OCLC 70173205 parameter ignored Menbe https az wikipedia org w index php title DNT replikasiyasi amp oldid 5931424, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
