Dəniz kirpiləri ofiurlardan və dəniz ulduzlarından mərkəzi diskin və qol çıxıntılarının olmamasına görə fərqlənir. Dəniz kirpiləri bir qədər sıxılmış şarşəkilli bədən formasına malikdir. Bədənin üzəri çoxlu miqdarda iynələrlə örtülmüşdür. Dəniz kirpilərində ağız oral hissənin mərkəzində yerləşir. Ağızın ətrafında yumşaq dəri ilə örtülmüş peristom hissə yerləşir. Anal dəliyi aboral hissədə, demək olar ki, mərkəzdə yerləşir . Dəniz kirpiləri skeletinin quruluşuna görə səciyyələnir . Onların skeletinin quruluşunda şüalı simmetriya kəskin nəzərə çarpır. Dənizkirpilərinin bədəni bütövlükdə kirəcli zirehə malikdir. Zireh bir-birilə hərəkətsiz birləşən müxtəlif ölçülü lövhələrdən təşkil olunmuşdur. Ancaq ağızın ətrafındakı peristom hissə və anal dəliyinin ətrafındakı sahə yumşaqdır. Dərisitikanlıların qədim qrupu olan Echinothriidae fəsiləsinin nümayəndələrində bu lövhələr hərəkətliliyini saxlamışdır. Bütün müasir dəniz kirpilərinin bədəni 10 cüt sırada qruplaşan 20 cərgə meridian lövhədən ibarətdir. Cərgələrin 5 cütündə yerləşən lövhələr kiçik dəliklərə malikdir ki, buradan ambulakral ayaqcıqlar xaricə çıxa bilir. Bu cərgələr ambulakral ayaqcıqlar xaricə çıxa bilir. Skeletin kirəcli lövhələri xaricdən törəmələrə malikdir ki, Dəniz kirpilərinin iynələri müdafiədə , əksər nümayəndələrində isə hərəkətdə rol oynayır. İynələr hamar, qabırğaşəkilli, tikanşəkilli, çıxıntılı və digər formalarda ola bilər. Bəzən onların ölçüsü dəniz kirpisinin diametrindən uzun olur. Dəniz kirpilərinin bu cür güclü müdafiə olunmalarına baxmayaraq , onlar bir çox heyvaların – yengəclərin , dəniz ulduzlarının, iri balıqların , quşların və məməlilərin qidasını təşkil edir. Dəniz kirpilərinin yumurtaları insanlar tərəfindən qida kimi istifadə olunur. Dəniz kirpilərinin həzm sistemi xüsusi quruluşa malikdir. Əksəriyyəti bitkilərlə, bəziləri müxtəlif heyvani qida ilə qidalanırlar. Dəniz kirpiləri güclü nəsilvermə qabiliyyətinə malikdir. Dişi fərd 20 milyona yaxın yumurta qoyur. Dəniz kirpilərinin qazıntı halında tapılan qalıqları möhkəm zirehin olmasına görə yaxşı saxlanılmışdır. Müasir dəniz kirpilərinin 800-dən çox növü məlumdur. Mortensenin təsnifatına əsasən , dəniz kirpiləri sinfi 2 yarımsinfə ayrılır. 1.Düzgün quruluşlu dəniz kirpiləri ; 2.Qeyri-düzgün quruluşlu dəniz kirpiləri.
Əyri dəniz kirpiləri
Əyri dəniz kirpiləri (Irregularia) - ikitərəfli simmetriyalı dəniz kirpiləri. Bunlar üçün anal dəliyinin mərkəzi (zirvə) vəziyyətindən, zirehin alt hissəsinə doğru yerdəyişməsi səciyyəvidir. Bununla əlaqədar ağız dəliyi də bir qədər irəliyə çəkilir. İynələri nisbətən nazik olur. Yura - müasir.
Təsnifatı
Perischoechinoidea yarımsinfi
Cidaroida dəstəsi
Euechinoidea yarımsinfi
Cassiduloida dəstəsi
Spatangoida dəstəsi
Diadematoida dəstəsi
Echinothurioida dəstəsi
Pedinoida dəstəsi
Arbacioida dəstəsi
Echinoida dəstəsi
Phymosomatoida dəstəsi
Salenioida dəstəsi
Temnopleuroida dəstəsi
Clypeasteroida dəstəsi
Holectypoida dəstəsi
Qalereya
September 19, 2021
dəniz, kirpiləri, echinoidea, dərisitikanlılara, daxil, olan, sinif, müasir, növlərindən, yaxını, təsnif, olunub, echinoideapurpur, dəniz, kirpisi, strongylocentrotus, purpuratus, elmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriya. Deniz kirpileri lat Echinoidea Derisitikanlilara daxil olan sinif Muasir novlerinden 940 a yaxini tesnif olunub Deniz kirpileriEchinoideaPurpur deniz kirpisi Strongylocentrotus purpuratus Elmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip DerisitikanlilarSinif Deniz kirpileriElmi adiEchinoidea Leske 1778YarimsininfleriPerischoechinoidea EuechinoideaVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 157821NCBI 7625EOL 1971PBDB 32733 Mundericat 1 Haqqinda 2 Eyri deniz kirpileri 3 Tesnifati 4 QalereyaHaqqinda RedakteDeniz kirpileri ofiurlardan ve deniz ulduzlarindan merkezi diskin ve qol cixintilarinin olmamasina gore ferqlenir Deniz kirpileri bir qeder sixilmis sarsekilli beden formasina malikdir Bedenin uzeri coxlu miqdarda iynelerle ortulmusdur Deniz kirpilerinde agiz oral hissenin merkezinde yerlesir Agizin etrafinda yumsaq deri ile ortulmus peristom hisse yerlesir Anal deliyi aboral hissede demek olar ki merkezde yerlesir Deniz kirpileri skeletinin qurulusuna gore seciyyelenir Onlarin skeletinin qurulusunda suali simmetriya keskin nezere carpir Deniz kirpilerinin bedeni butovlukde kirecli zirehe malikdir Zireh bir birile hereketsiz birlesen muxtelif olculu lovhelerden teskil olunmusdur Ancaq agizin etrafindaki peristom hisse ve anal deliyinin etrafindaki sahe yumsaqdir Derisitikanlilarin qedim qrupu olan Echinothriidae fesilesinin numayendelerinde bu lovheler hereketliliyini saxlamisdir Butun muasir deniz kirpilerinin bedeni 10 cut sirada qruplasan 20 cerge meridian lovheden ibaretdir Cergelerin 5 cutunde yerlesen lovheler kicik deliklere malikdir ki buradan ambulakral ayaqciqlar xarice cixa bilir Bu cergeler ambulakral ayaqciqlar xarice cixa bilir Skeletin kirecli lovheleri xaricden toremelere malikdir ki Deniz kirpilerinin iyneleri mudafiede ekser numayendelerinde ise hereketde rol oynayir Iyneler hamar qabirgasekilli tikansekilli cixintili ve diger formalarda ola biler Bezen onlarin olcusu deniz kirpisinin diametrinden uzun olur Deniz kirpilerinin bu cur guclu mudafie olunmalarina baxmayaraq onlar bir cox heyvalarin yengeclerin deniz ulduzlarinin iri baliqlarin quslarin ve memelilerin qidasini teskil edir Deniz kirpilerinin yumurtalari insanlar terefinden qida kimi istifade olunur Deniz kirpilerinin hezm sistemi xususi qurulusa malikdir Ekseriyyeti bitkilerle bezileri muxtelif heyvani qida ile qidalanirlar Deniz kirpileri guclu nesilverme qabiliyyetine malikdir Disi ferd 20 milyona yaxin yumurta qoyur Deniz kirpilerinin qazinti halinda tapilan qaliqlari mohkem zirehin olmasina gore yaxsi saxlanilmisdir Muasir deniz kirpilerinin 800 den cox novu melumdur Mortensenin tesnifatina esasen deniz kirpileri sinfi 2 yarimsinfe ayrilir 1 Duzgun quruluslu deniz kirpileri 2 Qeyri duzgun quruluslu deniz kirpileri Eyri deniz kirpileri RedakteEyri deniz kirpileri Irregula ria ikiterefli simmetriyali deniz kirpileri Bunlar ucun anal deliyinin merkezi zirve veziyyetinden zirehin alt hissesine dogru yerdeyismesi seciyyevidir Bununla elaqedar agiz deliyi de bir qeder ireliye cekilir Iyneleri nisbeten nazik olur Yura muasir Tesnifati RedaktePerischoechinoidea yarimsinfi Cidaroida destesi Euechinoidea yarimsinfi Cassiduloida destesi Spatangoida destesi Diadematoida destesi Echinothurioida destesi Pedinoida destesi Arbacioida destesi Echinoida destesi Phymosomatoida destesi Salenioida destesi Temnopleuroida destesi Clypeasteroida destesi Holectypoida destesiQalereya Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Deniz kirpileri amp oldid 6091827, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
_28Nov07.JPG.html){kind=link}
