Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Cıdır düzü — Şuşa şəhəri yaxınlığında yerləşən, tarixən cıdır yarışlarının keçirildiyi və Qarabağ xanlığı dövründən yerli türk əhalinin Novruz bayramını, bir çox yarışları keçirdiyi ərazi.
Cıdır düzündə keçirilən yarışlar və ədəbi məclislər
Cıdır düzü ("yarış meydanı") qədim Şuşanın əsas aktiv istirahət yeri idi. Xanın həyətinin ayrıca zorxanası olmasına baxmayaraq, şuşalıların əksəriyyəti, xüsusən də gənclər hava yaxşı olanda Cıdır düzündə görüşməyə üstünlük verirdilər. Meydançanın adının özü ona işarə edir ki, burada insanlar əvvəllər yarış və covqan oyunları, eləcə də qaçış oyunları keçirirdilər. Yeri gəlmişkən, yarışlar təkcə atlarda deyil, dəvələrdə də təşkil olunurdu. At həvəskarı olan İbrahimxəlil xanın hakimiyyəti dövründə yarışlar onun malikanəsində və Cıdır düzündə keçirilirdi. Qaliblərə qarşı comərdcəsinə davranış sərgiləyib, dəyərli hədiyyələr verilirdi. Gənclər at belində yarışmaya daha böyük maraq göstərirdilər. "Baharbəndi" adlı oyunu ən məşhur oyunlardan idi. Atlı, atını sürərkən calpağını, silahını, xəncərini, qılıncını, çuxasını götürüb xüsusi yerə qoyurdu. Sonra isə, ardıcıl olaraq, sürəti azaltmadan onları yığıb taxmalı idilər. "Papaq oyunu" və "Yaylıq oyunu" kimi məşhur oyunlar da Cıdır düzündə keçirilir.
Tarixi salnamələrə və yerli Şuşalıların xatirələrinə görə Cıdır düzü həm də pəhləvanların görüşdüyü və yarışdığı yer olmuşdur. Xüsusən də yerli güləşçilərin tanınmış əcnəbi pəhləvanlarla görüşlərinə çoxlu tamaşaçı toplaşırdı. Cıdır düzündə insanlar həmçinin qoç və dəvə döyüşüləri də keçirirdilər.
Bundan başqa, Cıdır düzü ədəbi-musiqili məclislərinin, musiqi şənliklərinin də keçirildiyi yer idi. Mir Möhsün Nəvvab Cıdır düzündə "Məclisi-Fəramuşan" cəmiyyətinin məclislərini keçirir, bu məqsədlə xalq arasında sonralar "Ağzıyastı kaha" adlandırılan qonşu mağaralardan birini də bir çox şeylə təchiz etmişdi.
Cıdır düzündə insanlar nəinki bayramlarda toplanır, o cümlədən xarici nümayəndə heyətlərinin nümayəndələrini də qəbul edirdilər. Burada təşkil olunan bayram şənlikləri musiqi ilə yanaşı, kəndirbazların, klounların çıxışları ilə müşayiət olunurdu. Şübhəsiz ki, Cıdır düzündən eyni zamanda hipodrom, stadion, konsert meydançası və şəhər meydanı kimi də istifadə olunurdu.
Yeri
Şuşanın qərb hissəsi 1800 metr, şərq hissəsi dəniz səviyyəsindən 1400 metr qalxır. Cıdır düzü Şuşanın cənub nisbətən düz, lakin daha yüksək hissəsindədir. Bu çəmənlik dərəyə və Daşaltı çayının 200 metr aşağıdan axan Daşaltı dərəsinə baxır. Cıdır düzünün kənarındakı cığır qırx pilləkana, Daşaltı dərəsinə və Xan mağarasına aparır. Xan mağarası 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən dağıdılıb.
Qalereya
-
![image]()
Cıdır düzü 2021-ci -
![image]()
-
![image]()
Cıdır düzündən Daşaltı Kanyonuna açılan mənzərə -
![image]()
İstinadlar
- Chingiz Qajar. Old Shusha. Baku: Şərq-Qərb. 2014. səh. 169. ISBN .
- "Regret for Shusha". 27 September 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 5 August 2010. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- . 12 May 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 August 2010.
- "Heartbeat of Karabakh". Azerbaijan International. 1998. 25 September 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 5 August 2010. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- . www.faktxeber.com. 2020-11-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2017. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- . 6 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 August 2010. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- "Şuşa şəhəri". 25 November 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 5 August 2010. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cidir duzu Susa seheri yaxinliginda yerlesen tarixen cidir yarislarinin kecirildiyi ve Qarabag xanligi dovrunden yerli turk ehalinin Novruz bayramini bir cox yarislari kecirdiyi erazi Cidir duzu 2005 ci ilCidir duzunde kecirilen yarislar ve edebi meclislerCidir duzu yaris meydani qedim Susanin esas aktiv istirahet yeri idi Xanin heyetinin ayrica zorxanasi olmasina baxmayaraq susalilarin ekseriyyeti xususen de gencler hava yaxsi olanda Cidir duzunde gorusmeye ustunluk verirdiler Meydancanin adinin ozu ona isare edir ki burada insanlar evveller yaris ve covqan oyunlari elece de qacis oyunlari kecirirdiler Yeri gelmisken yarislar tekce atlarda deyil develerde de teskil olunurdu At heveskari olan Ibrahimxelil xanin hakimiyyeti dovrunde yarislar onun malikanesinde ve Cidir duzunde kecirilirdi Qaliblere qarsi comerdcesine davranis sergileyib deyerli hediyyeler verilirdi Gencler at belinde yarismaya daha boyuk maraq gosterirdiler Baharbendi adli oyunu en meshur oyunlardan idi Atli atini surerken calpagini silahini xencerini qilincini cuxasini goturub xususi yere qoyurdu Sonra ise ardicil olaraq sureti azaltmadan onlari yigib taxmali idiler Papaq oyunu ve Yayliq oyunu kimi meshur oyunlar da Cidir duzunde kecirilir Tarixi salnamelere ve yerli Susalilarin xatirelerine gore Cidir duzu hem de pehlevanlarin gorusduyu ve yarisdigi yer olmusdur Xususen de yerli gulescilerin taninmis ecnebi pehlevanlarla goruslerine coxlu tamasaci toplasirdi Cidir duzunde insanlar hemcinin qoc ve deve doyusuleri de kecirirdiler Bundan basqa Cidir duzu edebi musiqili meclislerinin musiqi senliklerinin de kecirildiyi yer idi Mir Mohsun Nevvab Cidir duzunde Meclisi Feramusan cemiyyetinin meclislerini kecirir bu meqsedle xalq arasinda sonralar Agziyasti kaha adlandirilan qonsu magaralardan birini de bir cox seyle techiz etmisdi Cidir duzunde insanlar neinki bayramlarda toplanir o cumleden xarici numayende heyetlerinin numayendelerini de qebul edirdiler Burada teskil olunan bayram senlikleri musiqi ile yanasi kendirbazlarin klounlarin cixislari ile musayiet olunurdu Subhesiz ki Cidir duzunden eyni zamanda hipodrom stadion konsert meydancasi ve seher meydani kimi de istifade olunurdu YeriSusanin qerb hissesi 1800 metr serq hissesi deniz seviyyesinden 1400 metr qalxir Cidir duzu Susanin cenub nisbeten duz lakin daha yuksek hissesindedir Bu cemenlik dereye ve Dasalti cayinin 200 metr asagidan axan Dasalti deresine baxir Cidir duzunun kenarindaki cigir qirx pillekana Dasalti deresine ve Xan magarasina aparir Xan magarasi 1992 ci ilde ermeniler terefinden dagidilib QalereyaCidir duzu 2021 ci Cidir duzunden Dasalti Kanyonuna acilan menzereIstinadlarChingiz Qajar Old Shusha Baku Serq Qerb 2014 seh 169 ISBN 978 9952 448 82 5 Regret for Shusha 27 September 2008 tarixinde Istifade tarixi 5 August 2010 redundant parameters redundant parameters 12 May 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 August 2010 Heartbeat of Karabakh Azerbaijan International 1998 25 September 2010 tarixinde Istifade tarixi 5 August 2010 redundant parameters redundant parameters redundant parameters www faktxeber com 2020 11 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 oktyabr 2017 redundant parameters redundant parameters redundant parameters 6 July 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 August 2010 redundant parameters redundant parameters Susa seheri 25 November 2010 tarixinde Istifade tarixi 5 August 2010 redundant parameters redundant parameters redundant parameters