Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Funksiya" — Riyaziyyatın əsas anlayışlarından biri. Onun verilməsində sabit və ya dəyişən kəmiyyətlərdən istifadə edilir.
Müxtəlif ədədi qiymət ala bilən kəmiyyətə dəyişən kəmiyyət, yalnız bir ədədi qiymət ala bilən kəmiyyətə isə sabit kəmiyyət deyilir. Məsələn, havanın temperaturu, avtomobilin sürəti, dəniz suyunun səviyyəsi və s. dəyişən kəmiyyətlərdir. İlin fəsillərinin sayı, çevrənin uzunluğunun diametrinə olan nisbəti və s. sabit kəmiyyətdir. Çox zaman hər hansı kəmiyyətin bir qiyməti digər kəmiyyətin də, müəyyən qayda ilə ona uyğun hər hansı qiymət almasına səbəb olur. Onda ikinci dəyişən kəmiyyət birincidən asılı olur. Birinci dəyişənə sərbəst (asılı olmayan), ikinci dəyişənə isə asılı dəyişən deyilir. Sərbəst dəyişənə arqument, asılı dəyişənə isə onun funksiyası deyilir.
Arqumentin ala biləcəyi qiymətlər çoxluğuna funksiyanın təyin oblastı deyilir. Arqumentdən asılı olaraq funksiyanın aldığı qiymətlər çoxluğuna isə onun qiymətlər çoxluğu deyilir.
Funksiya ümumi şəkildə y = f(x) kimi işarə olunur. Burada x – arqument, f(x) isə funksiyadır.
Növləri
Cüt funksiya
Funksiya f(-x)=f(x) şərtini ödəyərsə belə funksiyaya çüt funksiya deyilir. Məsələn y=x², y=x4, y=x6, f(x)=cosx funksiyaları cüt funksiyalardır. Cüt funksiyanın qrafiki ordinat oxuna nəzərən simmetrikdir.
Tək funksiya
Funksiya f(-x)=-f(x) şərtini ödəyərsə belə funksiyaya tək funksiya deyilir. Məsələn y=x³, y=x5, y=x7, f(x)=sinx, f(x)=tgx funksiyaları tək funksiyalardır. Tək funksiyanın qrafiki koordinat başlanğıcına nəzərən simmetrikdir.
Nə cüt, nə tək funksiyalar
Funksiyanın təyin oblastı 0 nöqtəsinə nəzərən simmetrik olmazsa və ya f(-x)=f(x) , f(-x)=-f(x) şərtlərini ödəməzsə onda belə funksiya nə tək, nə də cüt funksiya adlanır.
Məsələn, y=x+1 funksiyasını nümunə göstərmək olar.
Mənbə
İstinad
Riyaziyyat VII sinif dərslik
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Funksiya Riyaziyyatin esas anlayislarindan biri Onun verilmesinde sabit ve ya deyisen kemiyyetlerden istifade edilir Muxtelif ededi qiymet ala bilen kemiyyete deyisen kemiyyet yalniz bir ededi qiymet ala bilen kemiyyete ise sabit kemiyyet deyilir Meselen havanin temperaturu avtomobilin sureti deniz suyunun seviyyesi ve s deyisen kemiyyetlerdir Ilin fesillerinin sayi cevrenin uzunlugunun diametrine olan nisbeti ve s sabit kemiyyetdir Cox zaman her hansi kemiyyetin bir qiymeti diger kemiyyetin de mueyyen qayda ile ona uygun her hansi qiymet almasina sebeb olur Onda ikinci deyisen kemiyyet birinciden asili olur Birinci deyisene serbest asili olmayan ikinci deyisene ise asili deyisen deyilir Serbest deyisene arqument asili deyisene ise onun funksiyasi deyilir Arqumentin ala bileceyi qiymetler coxluguna funksiyanin teyin oblasti deyilir Arqumentden asili olaraq funksiyanin aldigi qiymetler coxluguna ise onun qiymetler coxlugu deyilir Funksiya umumi sekilde y f x kimi isare olunur Burada x arqument f x ise funksiyadir NovleriCut funksiya Cut funksiya Funksiya f x f x sertini odeyerse bele funksiyaya cut funksiya deyilir Meselen y x y x4 y x6 f x cosx funksiyalari cut funksiyalardir Cut funksiyanin qrafiki ordinat oxuna nezeren simmetrikdir Tek funksiya Tek funksiya Funksiya f x f x sertini odeyerse bele funksiyaya tek funksiya deyilir Meselen y x y x5 y x7 f x sinx f x tgx funksiyalari tek funksiyalardir Tek funksiyanin qrafiki koordinat baslangicina nezeren simmetrikdir Ne cut ne tek funksiyalar Ne tek ne cut funksiya Funksiyanin teyin oblasti 0 noqtesine nezeren simmetrik olmazsa ve ya f x f x f x f x sertlerini odemezse onda bele funksiya ne tek ne de cut funksiya adlanir Meselen y x 1 funksiyasini numune gostermek olar MenbeIstinadRiyaziyyat VII sinif derslik