Coser (e. ə. XXVIII əsr – e. ə. XXVII əsr) — Misirin Qədim padşahlığa aid III sülalənin e.ə. 2720–2700 ci illərdə hökmranlıq etmiş fironu Coser zəmanəsinə aid Horus adı Netyeri-xet kimi də identifikasiya olunur. Qədim padşahlığa aid ilk tikilmiş qatlı ya pilləli Coser ehramı məhz ona məxsusdur.
Qədim Misir fironu | |
Coser | |
---|---|
Sülalə | Üçüncü sülalə |
Tarixi dövr | Qədim padşahlıq, Üçüncü sülalə |
Atası | Xasexemui |
Uşaqları | |
Dəfn yeri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coser adının mənşəyi
Arxeoloji məlumatlar təsdiqləyir ki, Coser Hor adı Netyeri-xet ilə bərabər və ya yanaşı göstərilə bilər. Belə ki, XII sülalə firon heykəlinin altında şahin adı "Hor-Netyeri-xet-coser" kimi göstərilmişdir.
Coser adı əsasən Sakkaradakı Coser ehram kompleksindəki yazılardan üzə çıxmışdır. Ehram kompleksində aşkarlanmış yazılarda fironun arvadı və qızının adı "Xenti-ta-ceser-nisut" (əlahəzrət hökmdarın ölkəsinin xeyir-duası ilə) kəlməsi ilə başlanır. "Ceser-nisut" səhv olaraq sonralar Coser kartuş adı kimi işlənilmişdir.
Buna misal olaraq Abidos siyahısındakı 16 nömrəli I Setiyə məxsus kartuş adını göstərmək olar. İlkin variantda başqa ad olmuş, "Coser" isə sonradan əlavə olmadır. Bu adın nə məna daşıması və məqsəd güdməsi məlum olmadığından müxtəlif interpritasiyalara məruz qalmışdır..
Mənşəyi və ailəsi
Coser Xasexemuinin arvadı, II sülalə çariçası oğlu, güman edilir ki, oğulluğudur. Coserin yeganə məlum olan arvadının adı və tək qızının adı olmuşdur. Bu qızın olması haqqında dəqiq məlumat yoxdur. Ailəsi haqqında təsəvvürlər əsasən Turin muzeyində inv.-Nr. 2671/211 altında saxlanılan Heliopolun relyef fraqmentindəki təsvirə əsaslanır. Burada iri planda hökmdar taxta oturmuş Coser, kiçik planda isə qızı və arvadı təsvir edilmişdir. Hökmdarın ayağında bir əks də vardır ki, aid şiriftlər çox pis saxlanılmışdır. Ann Macy Roth bu yazını Nianx-Hathor kimi oxuyaraq, bunun Coserin digər bir qızı olduğunu iddia edir. Bu oxunuş çox şübhəli olduğundan Misir tədqiqatlarında yerini tuta bilməmişdir.
XX əsrin əvvəllərində ehram sahəsi Ceyms Advard Kvibelli tərəfindən müayinə və tədqiq edilərkən gənc qadına aid çoxlu sümüklər aşkarlanır və bunların şahzadəyə aid olması güman edilir. Coserin xələfi fironun generalı Sexemxet olmuşdur.
Hökmranlığı
Turin çar papirusunda Coserin hökmranlığı 19 il 1 ay göstərilmişdir. Bir yazıda isə onun Misir təqvimi ilə Nilin daşdığı il 26 III Axetdə hakimiyyətə gəlmiş olması göstərillir. Palermo daşında Coserin ilk beş hökmranlıq ili qeyd edilmişdir. Digər illər haqqında bir o qədərdə məlumat yoxdur.
İllər | Hadisələr |
---|---|
I il | Yuxarı və Aşağı Misirin hökmdarı; Yuxarı və Aşağı Misirin birləşdirilməsi; Qala divarları ətrafına cıxış |
II il | Yuxarı və Aşağı Misirin hökmdarı; Sentj-sütununun Yuxarı Misir hökmdarına verilməsi |
III il | Tanrı ; Minnin heykəlinin qoyulması |
IV il | Yuxarı və Aşağı Misirin hökmdarı; |
V il | Tanrı , Ced bayramı…. |
Palermo daşının zədəli olduğundan V hücrədəki yazı tam açılmamışdır. Hansı mərasimdən söz getdiyi qeyri müəyyəndir. İmhotep, Hesire, Anch-en-iti, Nedyem-Anxı və Xai-neferu Coserin inanılmış əyanlarında da olmuşlar.
Qızıl adın verilməsi
Coser hökmdar ilə günəş arasında sıx bağlılıq yaradaraq bu kultu inkişaf etdirmişdir. I sülalə zamanından hökmdar canlı Horusla müqayisə olunurdu. İlk dəfə Coser hökmdarı yer üzünün günəş bərabəri olan göylər tanrısı Horusla eyniləşdirmişdir. Bununla da Coser yeni hökmdar fəlsəfəsinin əsasını qoymuş olur. Bu paralellik özünü qatlı ehramın tikintisində də göstərməkdədir. Qədim inaclara görə hökumdar həyatının sonuna qədər göylər allahı şahinin (Horus) yerdəki təmsilçisidir. Qədim Misir mifalogiyasında tanrı-şahin hökmdar (firon) evinin və şəxsən çarın (fironun) mühafizəçisi sayılır. Buna görə də Horus adı çar və ya firon tituluna aid edilmişdir. Horus sözü adönü "hökmdar" ("firon"), işarəsi isə "tanrı" mənasını verir.
Tikililər
→ Baş məqalə: Coser ehramı
Coser ehramı − pilləli ehram olub, günümüzədək gəlib çatan ən qədim daş tikilidir. Doqquz ən hündür ehramdan biri sayılır. E. ə. təqribən 2650-ci ildə firon İmhotep tərəfindən Sakkarada məqbərə məqsədilə firon Coserin şərəfinə tikdirilmişdir. Ehram Coserin şərəfinə tikilsə də burada onun bütün ailə üzvləri – arvadları və uşaqları dəfn edilmişdir. Ehram beş qata malik olub, əlavə malik olduğu tikililərlə, məzarlıq labirinti ilə birlikdə kompleks təşkil edir. Coser pilləli ehramı ilə bərabər yeni ehram dövrü başlanmış olur.
Abidosdan şimalda Bait Xallafda yerləşən Mastaba K2 hökmdar tərəfindən anası Nimaat-hapiyə həsr edilmişdir.
Sinai yarımadasında, Vadi Maqharada aşkarlanmış onun aparmış olduğu yürüşü xatırladan (yaxınlıqda firuzə yatağının olması bu yürüşün məqsədindən xəbər verir.) bir yazılı təsvirdə yanında tanrı dayanmış Coserin bir əsiri cəzalandırması göstərilmişdir. Təsvirin yazısında bunlar: "Anx-en-iti" – Səhranın sahibi həkk edilmişdir.
Qeyri adi tapıntı
Coserə aid olan abidələrdən ən böyük maraq kəsb edəni onun oturmuş halda kirəc daşından yonulmuş özü boyda Coser ehram komplexsinin sərdabəsində taxta qoyulmuş vəziyyətdə olan heykəlidir. Sərdabənin şimal tərəfində iki dəlik gözlük vardır ki onların vasitəsilə heykəli görmək mümkündür. Heykəlin əsli hal hazırda Qahirədəki Misir muzeyində saxlanılır. Sərdabədəki isə onun surətidir. Sərdabənin yan daşı bərpa zamanı içərisini ziyarət edənlərə nümayiş etdirmək məqsədilə vitrinlə əvəz edilmişdir. Heykəlin əlləri və üzü ilkin formasında tünd qırmızı rənglə boyanmış, gözləri isə qara cizgilənmiş, göz almasının yerində sonradan talan edilmiş billur daş yerləşmiş olmuşdur. Heykələ məxsus bir fraqment ölü məbədində aşkarlanmışdır.
Sonrakı dövrlərdə Coser
Coser və İmhotep hər ikisi sonrakı dövrlərdə kultlaşdırılaraq ilahiləşdirilmişdir. Coser adı bir çox tikililər və əfsanələrlə bağlıdır. , , Xeops kimi Coser haqqında da sonuncu cümlədə söhbət açılır.
Mənbələr
- Alan Gardiner: Geschichte des Alten Ägypten. Kröner, Stuttgart 1965, ISBN 3–89350-723-X.
- Pierre Montet: Das alte Ägypten. Magnus Verlag, Essen 1975.
- Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, .
- Toby A. H. Wilkinson: Early Dynastic Egypt. Routledge, London u. a. 1999, .
- Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen. Deutscher Kunstverlag, München u. a. 1984, .
- John Garstang: Mahâsna and Bêt Khallâf. Quaritch, London 1902, (British School of Archaeology in Egypt Publications 7), Tafel 8 (1).
- Jacques de Morgan: Catalogue des monuments et inscriptions de l'Egypte antique. Première Série: Haute Egypte. Tome 1: De la frontière de Nubie à Kom Ombos. Holzhausen, Wien 1894, S. 80–82.
- Jürgen von Beckerath: Chronologie des pharaonischen Ägypten. von Zabern, Mainz 1997, .
- Wolfgang Helck: Die Datierung der Gefäßaufschriften aus der Djoserpyramide. In: Zeitschrift für ägyptische Sprache und Altertumskunde 106, 1979, ISSN 0044–216X, S. 120–132.
- Wolfgang Helck: Untersuchungen zur Thinitenzeit. Harrassowitz, Wiesbaden 1987, , (Ägyptologische Abhandlungen 45).
- Nabil M. A. Swelim: Some Problems on the History of the Third Dynasty. Archaeological Society, Alexandria 1983, (Archaeological and historical studies 7).
- Dietrich Wildung: Die Rolle ägyptischer Könige im Bewußtsein ihrer Nachwelt. Teil 1: Posthume Quellen über die Könige der ersten vier Dynastien. Hessling, Berlin 1969, (Münchener Ägyptologische Studien 17), (Zugleich: München, Univ., Diss., 1967).
- Steven Quirke: Ancient Egyptian Religions. Dover Publishing, London 1992, .
- Wolfgang Helck: Geschichte des alten Ägypten. Brill, Leiden 1981, .
- Rainer Stadelmann: Die ägyptischen Pyramiden. Vom Ziegelbau zum Weltwunder. 3. Auflage. von Zabern, Mainz 1997, .
- Horst Beinlich (Hrsg.): 5. Ägyptologische Tempeltagung: Würzburg, 23. – 26. September 1999. Harrassowitz, Wiesbaden 2002, , (Ägypten und Altes Testament 33, 3), (Akten der ägyptologischen Tempeltagungen 3).
- Adolf Erman: Die Märchen des Papyrus Westcar. 2 Bände. W. Spemann, Stuttgart 1890.
İstinadlar
- Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. S. 315.
- : Die Rolle ägyptischer Könige im Bewußtsein ihrer Nachwelt. Teil I. Posthume Quellen über die Könige der ersten vier Dynastien. Seite 59 & 60ff.
- Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen. S. 50 & 176.
- Ann Macy Roth: Social Change in the Fourth Dynasty. The Spatial Organization of Pyramids, Tombs, and Cemeteries. Journal of the American Research Center in Egypt, Bd. 30, 1993, S. 54
- Renate Germer: Überreste von Königsmumien aus den Pyramiden des Alten Reiches – Gibt es sie wirklich? In: Sokar, Nr. 7, 2003, S. 37
- "Turin kinglist". 2010-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-20. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- Siegfried Schott: Altägyptische Festdaten. S. 54.
- Wolfgang Helck: Geschichte des alten Ägypten. S.47.
- Rainer Stadelmann: Die ägyptischen Pyramiden.
- John Garstang: Mahasna and Bet Khallaf, London 1903, Taf. VII
- "digitalegypt.ucl.ac.uk". 2014-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-20. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- A. H. Gardiner, T. E. Peet: The inscriptions of Sinai, London 1953, S. 54, Nr. 1, Tafel 1
- Miroslav Verner: Die Pyramiden, Rowohlt, Hamburg 1998, S.159 f Der Serdab und der nördliche Teil des Djoser-Komplexes
- Adolf Erman: Die Märchen des Papyrus Westcar. S.77.
Xarici keçidlər
- Biografie Djosers
- Francesco Raffaele: Netjerykhet/Djoser (ing.)
- Djoser auf Digital Egypt (ing.)
- Informationen über Djoser und seine Pyramide (ing.)
- Die Stufenpyramide des Djoser in Sakkara 2011-12-09 at the Wayback Machine
SƏLƏF | Coser III sülalə | XƏLƏF Sexemxet |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Coser e e XXVIII esr e e XXVII esr Misirin Qedim padsahliga aid III sulalenin e e 2720 2700 ci illerde hokmranliq etmis fironu Coser zemanesine aid Horus adi Netyeri xet kimi de identifikasiya olunur Qedim padsahliga aid ilk tikilmis qatli ya pilleli Coser ehrami mehz ona mexsusdur Qedim Misir fironuCoserSulale Ucuncu sulaleTarixi dovr Qedim padsahliq Ucuncu sulaleAtasi XasexemuiUsaqlari SexemxetDefn yeri Coser ehrami Vikianbarda elaqeli mediafayllarCoser adinin menseyiArxeoloji melumatlar tesdiqleyir ki Coser Hor adi Netyeri xet ile beraber ve ya yanasi gosterile biler Bele ki XII sulale firon heykelinin altinda sahin adi Hor Netyeri xet coser kimi gosterilmisdir Coser adi esasen Sakkaradaki Coser ehram kompleksindeki yazilardan uze cixmisdir Ehram kompleksinde askarlanmis yazilarda fironun arvadi ve qizinin adi Xenti ta ceser nisut elahezret hokmdarin olkesinin xeyir duasi ile kelmesi ile baslanir Ceser nisut sehv olaraq sonralar Coser kartus adi kimi islenilmisdir Buna misal olaraq Abidos siyahisindaki 16 nomreli I Setiye mexsus kartus adini gostermek olar Ilkin variantda basqa ad olmus Coser ise sonradan elave olmadir Bu adin ne mena dasimasi ve meqsed gudmesi melum olmadigindan muxtelif interpritasiyalara meruz qalmisdir Menseyi ve ailesiCoser Xasexemuinin arvadi II sulale caricasi oglu guman edilir ki ogullugudur Coserin yegane melum olan arvadinin adi ve tek qizinin adi olmusdur Bu qizin olmasi haqqinda deqiq melumat yoxdur Ailesi haqqinda tesevvurler esasen Turin muzeyinde inv Nr 2671 211 altinda saxlanilan Heliopolun relyef fraqmentindeki tesvire esaslanir Burada iri planda hokmdar taxta oturmus Coser kicik planda ise qizi ve arvadi tesvir edilmisdir Hokmdarin ayaginda bir eks de vardir ki aid siriftler cox pis saxlanilmisdir Ann Macy Roth bu yazini Nianx Hathor kimi oxuyaraq bunun Coserin diger bir qizi oldugunu iddia edir Bu oxunus cox subheli oldugundan Misir tedqiqatlarinda yerini tuta bilmemisdir XX esrin evvellerinde ehram sahesi Ceyms Advard Kvibelli terefinden muayine ve tedqiq edilerken genc qadina aid coxlu sumukler askarlanir ve bunlarin sahzadeye aid olmasi guman edilir Coserin xelefi fironun generali Sexemxet olmusdur HokmranligiTurin car papirusunda Coserin hokmranligi 19 il 1 ay gosterilmisdir Bir yazida ise onun Misir teqvimi ile Nilin dasdigi il 26 III Axetde hakimiyyete gelmis olmasi gosterillir Palermo dasinda Coserin ilk bes hokmranliq ili qeyd edilmisdir Diger iller haqqinda bir o qederde melumat yoxdur Iller HadiselerI il Yuxari ve Asagi Misirin hokmdari Yuxari ve Asagi Misirin birlesdirilmesi Qala divarlari etrafina cixisII il Yuxari ve Asagi Misirin hokmdari Sentj sutununun Yuxari Misir hokmdarina verilmesiIII il Tanri Minnin heykelinin qoyulmasiIV il Yuxari ve Asagi Misirin hokmdari V il Tanri Ced bayrami Palermo dasinin zedeli oldugundan V hucredeki yazi tam acilmamisdir Hansi merasimden soz getdiyi qeyri mueyyendir Imhotep Hesire Anch en iti Nedyem Anxi ve Xai neferu Coserin inanilmis eyanlarinda da olmuslar Qizil adin verilmesi Coser ehrami Coser hokmdar ile gunes arasinda six bagliliq yaradaraq bu kultu inkisaf etdirmisdir I sulale zamanindan hokmdar canli Horusla muqayise olunurdu Ilk defe Coser hokmdari yer uzunun gunes beraberi olan goyler tanrisi Horusla eynilesdirmisdir Bununla da Coser yeni hokmdar felsefesinin esasini qoymus olur Bu paralellik ozunu qatli ehramin tikintisinde de gostermekdedir Qedim inaclara gore hokumdar heyatinin sonuna qeder goyler allahi sahinin Horus yerdeki temsilcisidir Qedim Misir mifalogiyasinda tanri sahin hokmdar firon evinin ve sexsen carin fironun muhafizecisi sayilir Buna gore de Horus adi car ve ya firon tituluna aid edilmisdir Horus sozu adonu hokmdar firon isaresi ise tanri menasini verir Cenub mezarligin movqeyiTikililer Bas meqale Coser ehrami Coser ehrami pilleli ehram olub gunumuzedek gelib catan en qedim das tikilidir Doqquz en hundur ehramdan biri sayilir E e teqriben 2650 ci ilde firon Imhotep terefinden Sakkarada meqbere meqsedile firon Coserin serefine tikdirilmisdir Ehram Coserin serefine tikilse de burada onun butun aile uzvleri arvadlari ve usaqlari defn edilmisdir Ehram bes qata malik olub elave malik oldugu tikililerle mezarliq labirinti ile birlikde kompleks teskil edir Coser pilleli ehrami ile beraber yeni ehram dovru baslanmis olur Abidosdan simalda Bait Xallafda yerlesen Mastaba K2 hokmdar terefinden anasi Nimaat hapiye hesr edilmisdir Sinai yarimadasinda Vadi Maqharada askarlanmis onun aparmis oldugu yurusu xatirladan yaxinliqda firuze yataginin olmasi bu yurusun meqsedinden xeber verir bir yazili tesvirde yaninda tanri dayanmis Coserin bir esiri cezalandirmasi gosterilmisdir Tesvirin yazisinda bunlar Anx en iti Sehranin sahibi hekk edilmisdir Qeyri adi tapintiSerdabedeki Coserin heykeli Cosere aid olan abidelerden en boyuk maraq kesb edeni onun oturmus halda kirec dasindan yonulmus ozu boyda Coser ehram komplexsinin serdabesinde taxta qoyulmus veziyyetde olan heykelidir Serdabenin simal terefinde iki delik gozluk vardir ki onlarin vasitesile heykeli gormek mumkundur Heykelin esli hal hazirda Qahiredeki Misir muzeyinde saxlanilir Serdabedeki ise onun suretidir Serdabenin yan dasi berpa zamani icerisini ziyaret edenlere numayis etdirmek meqsedile vitrinle evez edilmisdir Heykelin elleri ve uzu ilkin formasinda tund qirmizi rengle boyanmis gozleri ise qara cizgilenmis goz almasinin yerinde sonradan talan edilmis billur das yerlesmis olmusdur Heykele mexsus bir fraqment olu mebedinde askarlanmisdir Sonraki dovrlerde CoserCoser ve Imhotep her ikisi sonraki dovrlerde kultlasdirilaraq ilahilesdirilmisdir Coser adi bir cox tikililer ve efsanelerle baglidir Xeops kimi Coser haqqinda da sonuncu cumlede sohbet acilir MenbelerAlan Gardiner Geschichte des Alten Agypten Kroner Stuttgart 1965 ISBN 3 89350 723 X Pierre Montet Das alte Agypten Magnus Verlag Essen 1975 Thomas Schneider Lexikon der Pharaonen Albatros Dusseldorf 2002 ISBN 3 491 96053 3 Toby A H Wilkinson Early Dynastic Egypt Routledge London u a 1999 ISBN 0 415 18633 1 Jurgen von Beckerath Handbuch der agyptischen Konigsnamen Deutscher Kunstverlag Munchen u a 1984 ISBN 3 422 00832 2 John Garstang Mahasna and Bet Khallaf Quaritch London 1902 British School of Archaeology in Egypt Publications 7 Tafel 8 1 Jacques de Morgan Catalogue des monuments et inscriptions de l Egypte antique Premiere Serie Haute Egypte Tome 1 De la frontiere de Nubie a Kom Ombos Holzhausen Wien 1894 S 80 82 Jurgen von Beckerath Chronologie des pharaonischen Agypten von Zabern Mainz 1997 ISBN 3 8053 2310 7 Wolfgang Helck Die Datierung der Gefassaufschriften aus der Djoserpyramide In Zeitschrift fur agyptische Sprache und Altertumskunde 106 1979 ISSN 0044 216X S 120 132 Wolfgang Helck Untersuchungen zur Thinitenzeit Harrassowitz Wiesbaden 1987 ISBN 3 447 02677 4 Agyptologische Abhandlungen 45 Nabil M A Swelim Some Problems on the History of the Third Dynasty Archaeological Society Alexandria 1983 Archaeological and historical studies 7 Dietrich Wildung Die Rolle agyptischer Konige im Bewusstsein ihrer Nachwelt Teil 1 Posthume Quellen uber die Konige der ersten vier Dynastien Hessling Berlin 1969 Munchener Agyptologische Studien 17 Zugleich Munchen Univ Diss 1967 Steven Quirke Ancient Egyptian Religions Dover Publishing London 1992 ISBN 0 7141 0966 5 Wolfgang Helck Geschichte des alten Agypten Brill Leiden 1981 ISBN 90 04 06497 4 Rainer Stadelmann Die agyptischen Pyramiden Vom Ziegelbau zum Weltwunder 3 Auflage von Zabern Mainz 1997 ISBN 3 8053 1142 7 Horst Beinlich Hrsg 5 Agyptologische Tempeltagung Wurzburg 23 26 September 1999 Harrassowitz Wiesbaden 2002 ISBN 3 447 04544 2 Agypten und Altes Testament 33 3 Akten der agyptologischen Tempeltagungen 3 Adolf Erman Die Marchen des Papyrus Westcar 2 Bande W Spemann Stuttgart 1890 IstinadlarThomas Schneider Lexikon der Pharaonen S 315 Die Rolle agyptischer Konige im Bewusstsein ihrer Nachwelt Teil I Posthume Quellen uber die Konige der ersten vier Dynastien Seite 59 amp 60ff Jurgen von Beckerath Handbuch der agyptischen Konigsnamen S 50 amp 176 Ann Macy Roth Social Change in the Fourth Dynasty The Spatial Organization of Pyramids Tombs and Cemeteries Journal of the American Research Center in Egypt Bd 30 1993 S 54 Renate Germer Uberreste von Konigsmumien aus den Pyramiden des Alten Reiches Gibt es sie wirklich In Sokar Nr 7 2003 S 37 Turin kinglist 2010 06 13 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 20 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Siegfried Schott Altagyptische Festdaten S 54 Wolfgang Helck Geschichte des alten Agypten S 47 Rainer Stadelmann Die agyptischen Pyramiden John Garstang Mahasna and Bet Khallaf London 1903 Taf VII digitalegypt ucl ac uk 2014 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 20 redundant parameters redundant parameters redundant parameters A H Gardiner T E Peet The inscriptions of Sinai London 1953 S 54 Nr 1 Tafel 1 Miroslav Verner Die Pyramiden Rowohlt Hamburg 1998 S 159 f Der Serdab und der nordliche Teil des Djoser Komplexes Adolf Erman Die Marchen des Papyrus Westcar S 77 Xarici kecidlerVikianbarda Coser ile elaqeli mediafayllar var Biografie Djosers Francesco Raffaele Netjerykhet Djoser ing Djoser auf Digital Egypt ing Informationen uber Djoser und seine Pyramide ing Die Stufenpyramide des Djoser in Sakkara 2011 12 09 at the Wayback MachineSELEF Coser III sulale XELEF Sexemxet