Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi iora (Aegithina tiphia) – Tropik Hindistan yarımqitəsi və Cənub-Şərqi Asiyada yayılmış sərçəkimilər dəstəsinə aid kiçik bir quş növü. Populyasiyalar arasında lələk rənglərinə görə fərqlər mövcuddur və bəzi fərqlər yarımnövlər kimi təsnif edilmişdir. Bu növ kolluqlarda və meşələrdə yaşayır və yüksək səsləri və parlaq rəngləri ilə asanlıqla tanınır.
| Adi iora | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Adi iora | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Taksonomiya
1747-ci ildə ingilis təbiətşünası "A Natural History of Uncommon Birds" əsərinin ikinci cildinə adi ioranın təsvirini və şəklini daxil etdi. O, bu quşu "Yaşıl Hindistan milçəkqapanı" adlandırdı. Edvards rəngli oyma şəklini Londona göndərilən bir nümunə əsasında hazırlamışdı. 1758-ci ildə İsveçli təbiətşünas Karl Linney "Systema Naturae" əsərinin onuncu nəşrini yeniləyərkən, adi ioranı "Motacilla" cinsinə aid etdi və "Motacilla tiphia" verdi. Hazırda bu növ 1816-cı ildə fransız ornitoloq tərəfindən təqdim edilmiş "" cinsinə daxildir. Cins adı olan "Aegithina" qədim yunan mifologiyasında Aristotelin və digər klassik müəlliflərin qeyd etdiyi mifik bir quşa istinad edir. "Tiphia epiteti"nin mənşəyi isə qeyri-müəyyəndir.
Yarımnövləri
- A. t. multicolor: Cənub-qərbi Hindistan və Şri-Lanka.
- A. t. deignani: Cənub və şərqi Hindistan, şimal və mərkəzi Myanma.
- A. t. humei: Mərkəzi Hindistan yarımadası.
- A. t. tiphia: Şimali Hindistan və qərbi Myanma.
- A. t. septentrionalis: Şimal-qərbi Himalaylar.
- A. t. philipi: Cənub-şərqi Çin, şərqi Myanma, şimal Tailand və şimal Mərkəzi Hind-Çin.
- A. t. cambodiana: Cənub-şərqi Tailand, Kamboca və cənub Vyetnam.
- A. t. horizoptera: Cənub-şərqi Myanma, cənub-qərbi Tailand, Malay yarımadası, Sumatra və yaxın adalar.
- A. t. scapularis: Yava və Bali.
- A. t. viridis: Mərkəzi və cənub Borneo.
- A. t. aequanimis: Şimal Borneo və qərbi Filippin.
Təsvir
İoraların ucu kəsilmiş və düz bir dimdiyi var. Adi iora cinsi dimorfizm göstərir. Erkəklərin çoxalma mövsümündə qara başlıq və bel lələkləri olur, qanadları və quyruğu hər zaman qaradır. Dişilərin qanadları yaşıl, quyruğu isə zeytun rənglidir. Hər iki cinsin alt hissəsi sarıdır və erkəklərin qanadlarında iki ağ zolaq var. Çoxalma mövsümündə erkəklərin üst hissəsində qara rəngin paylanması dəyişkəndir və bəzən Marşal iorası ilə qarışdırıla bilər. Lakin quyruğunda həmişə ağ ləkələr olur.
Davranış
İoralar kiçik qruplar halında ağaclarda qidalanır və budaqlar arasında həşərat axtarır. Bəzən qarışıq növlərdən ibarət qidalanma sürülərinə qoşulur. Səsləri "çır-çır" və fit kimi səslərdən ibarətdir və mahnıları "viiii-tii" kimi trillərdir. Bəzən digər quşların, məsələn, dronqoların səslərini təqlid edə bilərlər.
Çoxalma
Çoxalma mövsümündə, əsasən mussonlardan sonra, erkək akrobatik bir cütləşmə nümayişi edir. Bütün lələklərini, xüsusilə açıq yaşıl bel lələklərini kabarıq edərək havaya qalxır, sonra spiral şəkildə enərək yenidən yerinə qayıdır. Enərkən quyruğunu yayır və qanadlarını aşağı salır.< ref name=fbi2>Baker, ECS. Fauna of British India. Birds. Volume 1 (2nd). Taylor and Francis, London. 1922. 339–343.</ref> 2–4 yaşıl-ağ yumurta qoyulur və yuvası ot və hörümçək torları ilə bağlanmış kiçik bir fincan şəklində olur. Hər iki valideyn yumurtaları qızdırır və yumurtalar təxminən 14 gün sonra çatlayır. Yuva yırtıcıları arasında ilanlar, kərtənkələlər, quzğunlar və qarğalar var. Yuvalar bəzən tərəfindən parazitləşdirilə bilər.
İoralar ildə iki dəfə lələk dəyişir və lələk rənglərinin dəyişkənliyi populyasiyaların ayrılmasını çətinləşdirir.
Parazitlər
Adi iorada "" növü parazit kimi qeydə alınmışdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- . A Natural History of Uncommon Birds. Part II. London: Printed for the author at the College of Physicians. 1747. səh. 79, Plate 79. 2021-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- Linnaeus, Carl. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latin). 1 (10th). Holmiae (Stockholm): Laurentii Salvii. 1758. səh. 186. 2025-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- . Analyse d'une Nouvelle Ornithologie Élémentaire (French). Paris: Deterville/self. 1816. səh. 44. 2024-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- ; Donsker, David; , redaktorlar "Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. July 2021. 28 April 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 October 2021.
- Jobling, James A. The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. 2010. 33, 386. ISBN .
- Rasmussen PC; JC Anderton. Birds of South Asia: The Ripley Guide. Volume 2. Smithsonian Institution & Lynx Edicions. 2005. 344–346.
- Bharos, A. M. K. "Mimicry by common Iora Aegithina tiphia". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 95 (1). 1998: 116. 2022-01-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- Wesley, H Daniel. "Frequency and duration of incubation of the eggs for Aegithina tiphia". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 81 (1). 1984: 193–195. 2024-11-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- Ali, S. "Casualties among the eggs and young of small birds". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 34 (4). 1931: 1062–1067. 2022-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-11.
- Ali, S; SD Ripley. Handbook of the Birds of India and Pakistan. Volume 6 (2nd). Oxford University Press. 1996. 47–54.
- de Mello, I. "New hæmoproteids of some Indian birds". Proceedings of the Indian Academy of Sciences, Section B. 2 (5). 1935: 469–475. doi:10.1007/BF03053034.
Xarici keçidlər
- BirdLife Species Factsheet
- Common Iora videos, photos & sounds — Internet Bird Collection
- F. N. Chasen; C. Boden Kloss. "Five New Malaysian Birds" (PDF). Bulletin of the Raffles Museum. 5. 1931: 82–86.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi iora Aegithina tiphia Tropik Hindistan yarimqitesi ve Cenub Serqi Asiyada yayilmis sercekimiler destesine aid kicik bir qus novu Populyasiyalar arasinda lelek renglerine gore ferqler movcuddur ve bezi ferqler yarimnovler kimi tesnif edilmisdir Bu nov kolluqlarda ve meselerde yasayir ve yuksek sesleri ve parlaq rengleri ile asanliqla taninir Adi iora Elmi tesnifat XETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Adi iora Beynelxalq elmi adi Aegithina tiphia L 1758 1 2 Sekil axtarisiITIS 558449NCBI 175021EOL 915647 Mundericat 1 Taksonomiya 2 Yarimnovleri 3 Tesvir 4 Davranis 5 Coxalma 6 Parazitler 7 Hemcinin bax 8 Istinadlar 9 Xarici kecidlerTaksonomiyaredakte1747 ci ilde ingilis tebietsunasi Corc Edvards A Natural History of Uncommon Birds eserinin ikinci cildine adi ioranin tesvirini ve seklini daxil etdi O bu qusu Yasil Hindistan milcekqapani adlandirdi Edvards rengli oyma seklini Londona gonderilen bir numune esasinda hazirlamisdi 3 1758 ci ilde Isvecli tebietsunas Karl Linney Systema Naturae eserinin onuncu nesrini yenileyerken adi iorani Motacilla cinsine aid etdi ve Motacilla tiphia binominal adini verdi 4 Hazirda bu nov 1816 ci ilde fransiz ornitoloq Lui Pyer Viyo terefinden teqdim edilmis Aegithina cinsine daxildir 5 6 Cins adi olan Aegithina qedim yunan mifologiyasinda Aristotelin ve diger klassik muelliflerin qeyd etdiyi mifik bir qusa istinad edir Tiphia epiteti nin menseyi ise qeyri mueyyendir 7 YarimnovleriredakteA t multicolor Cenub qerbi Hindistan ve Sri Lanka A t deignani Cenub ve serqi Hindistan simal ve merkezi Myanma A t humei Merkezi Hindistan yarimadasi A t tiphia Simali Hindistan ve qerbi Myanma A t septentrionalis Simal qerbi Himalaylar A t philipi Cenub serqi Cin serqi Myanma simal Tailand ve simal Merkezi Hind Cin A t cambodiana Cenub serqi Tailand Kamboca ve cenub Vyetnam A t horizoptera Cenub serqi Myanma cenub qerbi Tailand Malay yarimadasi Sumatra ve yaxin adalar A t scapularis Yava ve Bali A t viridis Merkezi ve cenub Borneo A t aequanimis Simal Borneo ve qerbi Filippin TesvirredakteIoralarin ucu kesilmis ve duz bir dimdiyi var Adi iora cinsi dimorfizm gosterir Erkeklerin coxalma movsumunde qara basliq ve bel lelekleri olur qanadlari ve quyrugu her zaman qaradir Disilerin qanadlari yasil quyrugu ise zeytun renglidir Her iki cinsin alt hissesi saridir ve erkeklerin qanadlarinda iki ag zolaq var Coxalma movsumunde erkeklerin ust hissesinde qara rengin paylanmasi deyiskendir ve bezen Marsal iorasi ile qarisdirila biler Lakin Marsal iorasinin quyrugunda hemise ag lekeler olur 8 DavranisredakteIoralar kicik qruplar halinda agaclarda qidalanir ve budaqlar arasinda heserat axtarir Bezen qarisiq novlerden ibaret qidalanma surulerine qosulur Sesleri cir cir ve fit kimi seslerden ibaretdir ve mahnilari viiii tii kimi trillerdir Bezen diger quslarin meselen dronqolarin seslerini teqlid ede bilerler 9 nbsp A t Rengareng Heyderabad Hindistan CoxalmaredakteCoxalma movsumunde esasen mussonlardan sonra erkek akrobatik bir cutlesme numayisi edir Butun leleklerini xususile aciq yasil bel leleklerini kabariq ederek havaya qalxir sonra spiral sekilde enerek yeniden yerine qayidir Enerken quyrugunu yayir ve qanadlarini asagi salir lt ref name fbi2 gt Baker ECS Fauna of British India Birds Volume 1 2nd Taylor and Francis London 1922 339 343 lt ref gt 2 4 yasil ag yumurta qoyulur ve yuvasi ot ve horumcek torlari ile baglanmis kicik bir fincan seklinde olur Her iki valideyn yumurtalari qizdirir 10 ve yumurtalar texminen 14 gun sonra catlayir Yuva yirticilari arasinda ilanlar kertenkeleler quzgunlar ve qargalar var 11 Yuvalar bezen zolaqli kuku terefinden parazitlesdirile biler 12 Ioralar ilde iki defe lelek deyisir ve lelek renglerinin deyiskenliyi populyasiyalarin ayrilmasini cetinlesdirir 12 ParazitlerredakteAdi iorada Haemoproteus aethiginae novu parazit kimi qeyde alinmisdir 13 Hemcinin baxredakteIstinadlarredakte Integrated Taxonomic Information System ing 1999 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3 Edwards George A Natural History of Uncommon Birds Part II London Printed for the author at the College of Physicians 1747 seh 79 Plate 79 2021 10 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 11 Linnaeus Carl Systema Naturae per regna tria naturae secundum classes ordines genera species cum characteribus differentiis synonymis locis Latin 1 10th Holmiae Stockholm Laurentii Salvii 1758 seh 186 2025 01 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 11 Vieillot Louis Pierre Analyse d une Nouvelle Ornithologie Elementaire French Paris Deterville self 1816 seh 44 2024 12 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 11 Gill Frank Donsker David Rasmussen Pamela redaktorlar Waxbills parrotfinches munias whydahs Olive Warbler accentors pipits IOC World Bird List Version 11 2 International Ornithologists Union July 2021 28 April 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 October 2021 Jobling James A The Helm Dictionary of Scientific Bird Names London Christopher Helm 2010 33 386 ISBN 978 1 4081 2501 4 Rasmussen PC JC Anderton Birds of South Asia The Ripley Guide Volume 2 Smithsonian Institution amp Lynx Edicions 2005 344 346 Bharos A M K Mimicry by common Iora Aegithina tiphia J Bombay Nat Hist Soc 95 1 1998 116 2022 01 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 11 Wesley H Daniel Frequency and duration of incubation of the eggs for Aegithina tiphia J Bombay Nat Hist Soc 81 1 1984 193 195 2024 11 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 11 Ali S Casualties among the eggs and young of small birds J Bombay Nat Hist Soc 34 4 1931 1062 1067 2022 12 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 02 11 1 2 Ali S SD Ripley Handbook of the Birds of India and Pakistan Volume 6 2nd Oxford University Press 1996 47 54 de Mello I New haemoproteids of some Indian birds Proceedings of the Indian Academy of Sciences Section B 2 5 1935 469 475 doi 10 1007 BF03053034 Xarici kecidlerredakteBirdLife Species Factsheet Common Iora videos photos amp sounds Internet Bird Collection F N Chasen C Boden Kloss Five New Malaysian Birds PDF Bulletin of the Raffles Museum 5 1931 82 86 Menbe https az wikipedia org w index php title Adi iora amp oldid 8068963