
Molekulyar biologiyada CD4 T-hüceyrə reseptoru (TCR) üçün birgə reseptor kimi xidmət edən bir qlikoproteindir. CD4 köməkçi T hüceyrələri, monositlər, makrofaqlar və dendritik hüceyrələr kimi immun hüceyrələrin səthində yerləşir. O, 1970-ci illərin sonlarında kəşf edilib və 1984-cü ildə CD4 adlandırılmadan əvvəl ilkin olaraq ley-3 və T4 (onunla reaksiya verən OKT4 monoklonal antikorundan sonra) kimi tanınıb. İnsanlarda CD4 proteini CD4 geni ilə şifrələnir.
CD4+ T köməkçi hüceyrələri insan immun sisteminin vacib hissəsi olan ağ qan hüceyrələridir . Onlara tez-tez CD4 hüceyrələri, T köməkçi hüceyrələr və ya T4 hüceyrələri deyilir. Onlar köməkçi hüceyrələr adlanır, çünki onların əsas rollarından biri CD8 öldürücü hüceyrələr də daxil olmaqla, digər növ immun hüceyrələrinə siqnal göndərmək və daha sonra yoluxucu hissəciyi məhv etməkdir. CD4 hüceyrələri tükənirsə, məsələn, müalicə olunmamış HİV infeksiyası zamanı və ya transplantasiyadan əvvəl immun supressiyadan sonra, orqanizm əks halda mübarizə apara biləcəyi geniş spektrli infeksiyalara qarşı həssas qalır.
Strukturu
| ]
Bir çox hüceyrə səthi reseptorları/markerləri kimi, CD4 də immunoqlobulinlər ailəsinin üzvüdür.
Hüceyrənin hüceyrədənkənar səthi dörd immunoqlobulin sahəsinə (D1 - D4 ) malikdir:
- D1 və D3immunoqlobulin dəyişən (IgV) domenlərinə uyğun
- D2 və D4immunoqlobulin sabit (IgC) domenlərinə uyğun
D1immunoqlobulin dəyişən (IgV) sahəsi yunan açar motivində iki β vərəqdə yeddi β-teldən ibarət immunoqlobulinə bənzər β-sendviç qatını qəbul edir.
CD4, D1 domeni vasitəsilə ƏHK II sinif molekullarının β2 -domeni ilə qarşılıqlı əlaqədə olur. Səthində CD4 molekullarını əks etdirən T hüceyrələri ƏHK birinci sinif tərəfindən deyil, ƏHK II tərəfindən təqdim olunan antigenlər üçün spesifikdir. ƏHK birinci sinif Beta-2 mikroqlobulini ehtiva edir.
Funksiyası
| ]CD4 T hüceyrə reseptorunun (TCR) müştərək reseptorudur və sonuncuya antigen təqdim edən hüceyrələrlə əlaqəni təmin edir. TCR kompleksi və CD4 antigen təqdim edən ƏHK 2-ci sinif molekulunun fərqli bölgələrinə bağlanır. CD4-ün hüceyrədənkənar D1 sahəsi ƏHK II sinifinin β2 bölgəsinə bağlanır. Bu siqnallar T hüceyrələrinin aktivləşdirilməsini təşviq etmək üçün transkripsiya faktorlarının aktivləşməsinə səbəb olur.
CD4 LAG-3 ilə sıx bağlıdır, və onlar birlikdə sitoplazmik quyruqlarında qorunmuş motivlərlə Lck-ni (ing. Lymphocyte kinase (Lck)) bağlamaq üçün təkamüllə qorunan sistem təşkil edirlər: CD4 Cys-X-Cys/His motivi və LAG-3 (imunit-əsaslı IM-in inhibitoru kimi) vasitəsilə motiv.
Digər qarşılıqlı əlaqələr
| ]CD4-ün SPG21, və Koordinasiya olunmamış-119 (Unc-119) ilə qarşılıqlı əlaqədə olduğu göstərilmişdir.
Xəstəlik
| ]İİV infeksiyası
| ]İİV-1 host T-hüceyrələrinə daxil olmaq üçün CD4-dən istifadə edir və buna gp120 kimi tanınan zülal vasitəsilə nail olur. CD4-ə bağlanma, İİV-1-in ana hüceyrədə ifadə olunan ko-reseptora bağlanmasına imkan verən gp120 konformasiyasında dəyişiklik yaradır. Bu ko-reseptorlar kemokin reseptorları CCR5 və ya CXCR4- dür. Başqa bir viral zülalda ( gp41 ) struktur dəyişikliyindən sonra İİV virusun xarici membranının hüceyrə membranı ilə birləşməsinə imkan verən ana hüceyrəyə füzyon peptidi daxil edir.
İİV patologiyası
| ]İİV infeksiyası CD4 ifadə edən T hüceyrələrinin sayının tədricən azalmasına gətirib çıxarır. Tibb mütəxəssisləri HİV infeksiyası zamanı müalicəyə nə vaxt başlanacağına qərar vermək üçün CD4 sayına istinad edirlər. Lakin son tibbi təlimatlar İİV diaqnozu qoyulan kimi CD4 hüceyrələrinin sayından asılı olmadan müalicəni tövsiyə edirlər. CD4 sayı CD4 ifadə edən T hüceyrələrinin sayını ölçür. CD4 göstəriciləri birbaşa İİV testi olmasa da, (məsələn, onlar viral DNT-nin və ya İİV-ə qarşı spesifik anticisimlərin mövcudluğunu yoxlamırlar) onlar xəstənin immun sistemini qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.
ABŞ-nin Səhiyyə və Sosial Xidmətlər Departamentinin biotibb və ictimai sağlamlıq sahələrində əsas tədqiqatlar aparan agentliyi olan Milli Sağlamlıq İnstitutları CD4 sayından asılı olmayaraq hər hansı HİV-müsbət şəxslərin müalicəsini tövsiyə edir. CD4 hüceyrələri üçün normal dəyərlər 500-1200 hüceyrə/ mm3 təşkil edir. Xəstələr tez-tez CD4 sayı Avropada mikrolitrdə 350 hüceyrə səviyyəsinə çatdıqda, lakin ABŞ-da adətən təxminən 500/μL olduqda müalicə olunur; mikrolitrdə 200-dən az hüceyrəsi olan insanlar QİÇS ilə müəyyən edilmiş xəstəliklərə yoluxma riski ilə xarakterizə olunurlar. Tibb mütəxəssisləri müalicənin effektivliyini müəyyən etmək üçün CD4 testlərinə də müraciət edirlər.
Viral yük testi CD4 sayından daha çox terapiyanın effektivliyi haqqında məlumat verir. İİV müalicəsinin ilk 2 ili ərzində CD4 sayı hər 3-6 aydan bir aparıla bilər. Əgər xəstənin virus yükü 2 ildən sonra aşkar edilmirsə, o zaman CD4 sayları ardıcıl olaraq 500/ mm3- dən yuxarı olarsa, müalicə lazım olmaya bilər. Əgər say 300-500/ mm3 səviyyəsində qalırsa, o zaman testlər hər il edilə bilər.

Digər xəstəliklər
| ]CD4 köməkçi T hüceyrələrindən əmələ gələn əksər neoplazmalarda ifadə olunmağa davam edir. Buna görə də periferik T hüceyrə limfomasının əksər formalarını və əlaqəli bədxassəli şərtləri müəyyən etmək üçün toxuma biopsiyası nümunələrində CD4 immunohistokimyasından istifadə etmək mümkündür. Antigen həmçinin vitiliqo və I tip diabet kimi bir sıra autoimmün xəstəliklərlə də əlaqələndirilmişdir.
T-hüceyrələri otoinflamatuar xəstəliklərdə böyük rol oynayır. Dərmanın effektivliyini yoxlayarkən və ya xəstəlikləri öyrənərkən T-hüceyrələrinin miqdarını ölçmək faydalıdır. CD4+, CD8+ və CD3+ T-hüceyrə markerləri ilə təzə dondurulmuş toxuma üzərində (T-hüceyrəsində müxtəlif markerləri ləkələyir – fərqli nəticələr verir).
İstinadlar
| ]- Bernard A, Boumsell L, Hill C. Joint Report of the First International Workshop on Human Leucocyte Differentiation Antigens by the Investigators of the Participating Laboratories // Leucocyte typing: human leucocyte differentiation antigens detected by monoclonal antibodies: specification, classification, nomenclature. Berlin: Springer. 1984. 45–48. doi:10.1007/978-3-642-68857-7_3. ISBN .
Report on the first international references workshop sponsored by INSERM, WHO and IUIS
- Owens JA, Punt J, Stranford SA, Jones PP. Kuby Immunology (7th). New York: W.H. Freeman. 2013. 100–101. ISBN .
- "S Mobile selsləri (CD3 + hüceyrə, CD8 + hüceyrə və CD8 mobil) və immunoloji tədqiqat üçün gərginlik mülahizələri - İbar". IPHASE Biosciences Inc. (az.). İstifadə tarixi: 9 iyul 2025.
- "Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in HIV-1-Infected Adults and Adolescents" (PDF). AIDSinfo. U.S. Department of Health & Human Services. 13 fevral 2013. 29 oktyabr 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 oktyabr 2013.
- Cooper K, Leong AS. Manual of diagnostic antibodies for immunohistology. London: Greenwich Medical Media. 2003. 65. ISBN .
- "550280 – BD Biosciences". BD Biosciences. Becton Dickinson. 10 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 iyul 2025.
Xarici keçidlər
| ]- Mouse CD Antigen Chart
- Human CD Antigen Chart
- Human Immunodeficiency Virus Glycoprotein 120
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya EHK Esas Histouygunluq Kompleksi qeyri polimorfik bolgeye baglanan CD4 koreseptorunun sekli Molekulyar biologiyada CD4 T huceyre reseptoru TCR ucun birge reseptor kimi xidmet eden bir qlikoproteindir CD4 komekci T huceyreleri monositler makrofaqlar ve dendritik huceyreler kimi immun huceyrelerin sethinde yerlesir O 1970 ci illerin sonlarinda kesf edilib ve 1984 cu ilde CD4 adlandirilmadan evvel ilkin olaraq ley 3 ve T4 onunla reaksiya veren OKT4 monoklonal antikorundan sonra kimi taninib Insanlarda CD4 proteini CD4 geni ile sifrelenir CD4 T komekci huceyreleri insan immun sisteminin vacib hissesi olan ag qan huceyreleridir Onlara tez tez CD4 huceyreleri T komekci huceyreler ve ya T4 huceyreleri deyilir Onlar komekci huceyreler adlanir cunki onlarin esas rollarindan biri CD8 oldurucu huceyreler de daxil olmaqla diger nov immun huceyrelerine siqnal gondermek ve daha sonra yoluxucu hisseciyi mehv etmekdir CD4 huceyreleri tukenirse meselen mualice olunmamis HIV infeksiyasi zamani ve ya transplantasiyadan evvel immun supressiyadan sonra orqanizm eks halda mubarize apara bileceyi genis spektrli infeksiyalara qarsi hessas qalir Strukturu span CD4 reseptorunun sxematik tesviri Bir cox huceyre sethi reseptorlari markerleri kimi CD4 de immunoqlobulinler ailesinin uzvudur Huceyrenin huceyredenkenar sethi dord immunoqlobulin sahesine D1 D4 malikdir D1 ve D3immunoqlobulin deyisen IgV domenlerine uygun D2 ve D4immunoqlobulin sabit IgC domenlerine uygun D1immunoqlobulin deyisen IgV sahesi yunan acar motivinde iki b vereqde yeddi b telden ibaret immunoqlobuline benzer b sendvic qatini qebul edir CD4 D1 domeni vasitesile EHK II sinif molekullarinin b2 domeni ile qarsiliqli elaqede olur Sethinde CD4 molekullarini eks etdiren T huceyreleri EHK birinci sinif terefinden deyil EHK II terefinden teqdim olunan antigenler ucun spesifikdir EHK birinci sinif Beta 2 mikroqlobulini ehtiva edir Funksiyasi span CD4 T huceyre reseptorunun TCR musterek reseptorudur ve sonuncuya antigen teqdim eden huceyrelerle elaqeni temin edir TCR kompleksi ve CD4 antigen teqdim eden EHK 2 ci sinif molekulunun ferqli bolgelerine baglanir CD4 un huceyredenkenar D1 sahesi EHK II sinifinin b2 bolgesine baglanir Bu siqnallar T huceyrelerinin aktivlesdirilmesini tesviq etmek ucun transkripsiya faktorlarinin aktivlesmesine sebeb olur CD4 LAG 3 ile six baglidir ve onlar birlikde sitoplazmik quyruqlarinda qorunmus motivlerle Lck ni ing Lymphocyte kinase Lck baglamaq ucun tekamulle qorunan sistem teskil edirler CD4 Cys X Cys His motivi ve LAG 3 imunit esasli IM in inhibitoru kimi vasitesile motiv Diger qarsiliqli elaqeler span CD4 un SPG21 ve Koordinasiya olunmamis 119 Unc 119 ile qarsiliqli elaqede oldugu gosterilmisdir Xestelik span IIV infeksiyasi span IIV 1 host T huceyrelerine daxil olmaq ucun CD4 den istifade edir ve buna gp120 kimi taninan zulal vasitesile nail olur CD4 e baglanma IIV 1 in ana huceyrede ifade olunan ko reseptora baglanmasina imkan veren gp120 konformasiyasinda deyisiklik yaradir Bu ko reseptorlar kemokin reseptorlari CCR5 ve ya CXCR4 dur Basqa bir viral zulalda gp41 struktur deyisikliyinden sonra IIV virusun xarici membraninin huceyre membrani ile birlesmesine imkan veren ana huceyreye fuzyon peptidi daxil edir IIV patologiyasi span IIV infeksiyasi CD4 ifade eden T huceyrelerinin sayinin tedricen azalmasina getirib cixarir Tibb mutexessisleri HIV infeksiyasi zamani mualiceye ne vaxt baslanacagina qerar vermek ucun CD4 sayina istinad edirler Lakin son tibbi telimatlar IIV diaqnozu qoyulan kimi CD4 huceyrelerinin sayindan asili olmadan mualiceni tovsiye edirler CD4 sayi CD4 ifade eden T huceyrelerinin sayini olcur CD4 gostericileri birbasa IIV testi olmasa da meselen onlar viral DNT nin ve ya IIV e qarsi spesifik anticisimlerin movcudlugunu yoxlamirlar onlar xestenin immun sistemini qiymetlendirmek ucun istifade olunur ABS nin Sehiyye ve Sosial Xidmetler Departamentinin biotibb ve ictimai saglamliq sahelerinde esas tedqiqatlar aparan agentliyi olan Milli Saglamliq Institutlari CD4 sayindan asili olmayaraq her hansi HIV musbet sexslerin mualicesini tovsiye edir CD4 huceyreleri ucun normal deyerler 500 1200 huceyre mm3 teskil edir Xesteler tez tez CD4 sayi Avropada mikrolitrde 350 huceyre seviyyesine catdiqda lakin ABS da adeten texminen 500 mL olduqda mualice olunur mikrolitrde 200 den az huceyresi olan insanlar QICS ile mueyyen edilmis xesteliklere yoluxma riski ile xarakterize olunurlar Tibb mutexessisleri mualicenin effektivliyini mueyyen etmek ucun CD4 testlerine de muraciet edirler Viral yuk testi CD4 sayindan daha cox terapiyanin effektivliyi haqqinda melumat verir IIV mualicesinin ilk 2 ili erzinde CD4 sayi her 3 6 aydan bir aparila biler Eger xestenin virus yuku 2 ilden sonra askar edilmirse o zaman CD4 saylari ardicil olaraq 500 mm3 den yuxari olarsa mualice lazim olmaya biler Eger say 300 500 mm3 seviyyesinde qalirsa o zaman testler her il edile biler CD4 huceyre miqdarini yasil sari rengde gosterilir diger huceyrelerle muqayise eden ag qan huceyrelerinin qan testleri ucun istinad diapazonlari Diger xestelikler span CD4 komekci T huceyrelerinden emele gelen ekser neoplazmalarda ifade olunmaga davam edir Buna gore de periferik T huceyre limfomasinin ekser formalarini ve elaqeli bedxasseli sertleri mueyyen etmek ucun toxuma biopsiyasi numunelerinde CD4 immunohistokimyasindan istifade etmek mumkundur Antigen hemcinin vitiliqo ve I tip diabet kimi bir sira autoimmun xesteliklerle de elaqelendirilmisdir T huceyreleri otoinflamatuar xesteliklerde boyuk rol oynayir Dermanin effektivliyini yoxlayarken ve ya xestelikleri oyrenerken T huceyrelerinin miqdarini olcmek faydalidir CD4 CD8 ve CD3 T huceyre markerleri ile teze dondurulmus toxuma uzerinde T huceyresinde muxtelif markerleri lekeleyir ferqli neticeler verir Istinadlar span Bernard A Boumsell L Hill C Joint Report of the First International Workshop on Human Leucocyte Differentiation Antigens by the Investigators of the Participating Laboratories Leucocyte typing human leucocyte differentiation antigens detected by monoclonal antibodies specification classification nomenclature Berlin Springer 1984 45 48 doi 10 1007 978 3 642 68857 7 3 ISBN 0 387 12056 4 Report on the first international references workshop sponsored by INSERM WHO and IUIS Owens JA Punt J Stranford SA Jones PP Kuby Immunology 7th New York W H Freeman 2013 100 101 ISBN 978 14641 3784 6 S Mobile selsleri CD3 huceyre CD8 huceyre ve CD8 mobil ve immunoloji tedqiqat ucun gerginlik mulahizeleri Ibar IPHASE Biosciences Inc az Istifade tarixi 9 iyul 2025 Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in HIV 1 Infected Adults and Adolescents PDF AIDSinfo U S Department of Health amp Human Services 13 fevral 2013 29 oktyabr 2013 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 oktyabr 2013 Cooper K Leong AS Manual of diagnostic antibodies for immunohistology London Greenwich Medical Media 2003 65 ISBN 1 84110 100 1 550280 BD Biosciences BD Biosciences Becton Dickinson 10 sentyabr 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 iyul 2025 Xarici kecidler span Mouse CD Antigen Chart Human CD Antigen Chart Human Immunodeficiency Virus Glycoprotein 120 Kateqoriyalar ImmunologiyaHuceyrelerHuceyre anatomiyasi