Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bərk xəlitə - tərkibində volfram, titan, tantal və kobalt qarışığından ibarət metal-keramik tərkibli alət materialıdır. Tərkibində olan bu karbidlər yüksək kəsicilik xassələrini təmin edirlər. Bu xassələr nisbətən qat-qat yüksəkdir. Bərk xəlitənin özlülüyü aşağıdır. Kobalt bərk xəlitədə özlülüyə və möhkəmliyə təsir edərək sementləşdirici rolunu oiynayır. Onun miqdarı artdıqca xəlitənin əyilməyə və zərbəyə qarşı möhkəmliyi də artır. Ümumilikdə bərk xəlitələr əyilmədə və kəsilmədə aşağı, sıxılmada isə yüksək möhkəmlik göstərirlər. Bu effektdən istifadə edərək kəsici alətlərin qabaq bucağı mənfi qiymətdə hazırlanır ki, kəsmədə sıxılma deformasiyası yaransın.
Bərk xəlitədən hazırlanmış alətlər 800÷900 °C temperaturda öz kəsicilik xassələrini saxlayırlar. Metal-keramik bərk xəlitələr tərkibindəki karbidlərin sayına görə: bir (BK), iki (TK) və ya üç karbidli (TTK) olurlar. Bərk xəlitənin tezkəsən alət poladına nisbətən yüksək sürətlərdə (2÷10 dəfə çox) tətbiq olunmasına qarşı, onun malik olduğu aşağı kövrəkliyi, zərbələrə az davamlı olması durur. Bu çatışmayan cəhətlər xəlitənin hazırlama texnologiyası ilə bağlı olub, bir başa onun daxili strukturundan asılıdır. Bərk xəlitənin strukturunu müəyyən edən dənəciklərin ölçüsü onun xassələrinə güclü təsir edir. Böyük dənəcik yüksək möhkəmlik, aşağı yeyilməyə davamlılıq yaradır. On görə də, tətbiq sahəsindən asılı olaraq iki qrup bərk xəlitə hazırlanır. Dənəciyin ölçüsü 3÷10 mm-3 olanlar B ilə, və ölçüsü 0,5÷1,5 mm-3 olanlar isə M ilə işarə olunurlar. İri və orta dənəcikli xəlitələr lövhə şəklində hazırlanaraq tətbiq olunurlar. Xırda dənəcikli xəlitələrdən isə bütöv alətlər hazırlanır. BK qrupuna aid olan bərk xəlitələr kövrək materialların emalında (çuqun, tunc, polad, plastik, şüşə, sümük, çini və s.), TK qrupuna aid olanlar isə onstruksiya poladlarının emalında tətbiq tapırlar.
Bərk xəlitələr yolu ilə hazırlanırlar. Proses zamanı 1600÷1900 K temperaturda karbidləri əhatə edərək, onların arasına tor əmələ gətirən Co-W-C legirindən ibarət maye məhlul alınır. Bu zaman bərk xəlitə öz son möhkəmliyini və sıxlığını alır.
Istinad
- Rezo Əliyev. Maşınqayırma leksikonu. I hissə, Bakı: Appostrof nəşriyyatı, 2012, 430 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Berk xelite terkibinde volfram titan tantal ve kobalt qarisigindan ibaret metal keramik terkibli alet materialidir Terkibinde olan bu karbidler yuksek kesicilik xasselerini temin edirler Bu xasseler nisbeten qat qat yuksekdir Berk xelitenin ozluluyu asagidir Kobalt berk xelitede ozluluye ve mohkemliye tesir ederek sementlesdirici rolunu oiynayir Onun miqdari artdiqca xelitenin eyilmeye ve zerbeye qarsi mohkemliyi de artir Umumilikde berk xeliteler eyilmede ve kesilmede asagi sixilmada ise yuksek mohkemlik gosterirler Bu effektden istifade ederek kesici aletlerin qabaq bucagi menfi qiymetde hazirlanir ki kesmede sixilma deformasiyasi yaransin Berk xeliteden hazirlanmis frezi Berk xeliteden hazirlanmis aletler 800 900 C temperaturda oz kesicilik xasselerini saxlayirlar Metal keramik berk xeliteler terkibindeki karbidlerin sayina gore bir BK iki TK ve ya uc karbidli TTK olurlar Berk xelitenin tezkesen alet poladina nisbeten yuksek suretlerde 2 10 defe cox tetbiq olunmasina qarsi onun malik oldugu asagi kovrekliyi zerbelere az davamli olmasi durur Bu catismayan cehetler xelitenin hazirlama texnologiyasi ile bagli olub bir basa onun daxili strukturundan asilidir Berk xelitenin strukturunu mueyyen eden deneciklerin olcusu onun xasselerine guclu tesir edir Boyuk denecik yuksek mohkemlik asagi yeyilmeye davamliliq yaradir On gore de tetbiq sahesinden asili olaraq iki qrup berk xelite hazirlanir Deneciyin olcusu 3 10 mm 3 olanlar B ile ve olcusu 0 5 1 5 mm 3 olanlar ise M ile isare olunurlar Iri ve orta denecikli xeliteler lovhe seklinde hazirlanaraq tetbiq olunurlar Xirda denecikli xelitelerden ise butov aletler hazirlanir BK qrupuna aid olan berk xeliteler kovrek materiallarin emalinda cuqun tunc polad plastik suse sumuk cini ve s TK qrupuna aid olanlar ise onstruksiya poladlarinin emalinda tetbiq tapirlar Berk xeliteler yolu ile hazirlanirlar Proses zamani 1600 1900 K temperaturda karbidleri ehate ederek onlarin arasina tor emele getiren Co W C legirinden ibaret maye mehlul alinir Bu zaman berk xelite oz son mohkemliyini ve sixligini alir IstinadRezo Eliyev Masinqayirma leksikonu I hisse Baki Appostrof nesriyyati 2012 430 s