Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bəhram Gurun şir ovu - I Şah Təhmasibin sifarişi ilə 1539-1543-cü illərdə hazırlanmış və Təbriz miniatür məktəbinin sənətkarları tərəfindən çəkilmiş rəsmlərlə bəzədilmiş Nizami Gəncəvinin "Xəmsə" əlyazmasına daxil olan, Sultan Məhəmməd tərəfindən çəkilmiş rəsm əsəridir. Miniatürün daxil olduğu əlyazma hazırda Britaniya Milli Kitabxanasında (MS Or. 2265) saxlanılır.
| Bəhram Gurun şir ovu | ||
|---|---|---|
| ||
| Rəssam | Sultan Məhəmməd | |
| Tarixi | 1539-1543 | |
| Üslubu | Təbriz miniatür məktəbi | |
| Sifarişçi | I Şah Təhmasib | |
| Saxlanıldığı yer | Britaniya Milli Kitabxanası | |
Mövzu
Nizaminin "Yeddi gözəl" poemasında, Bəhram Gurun vəhşi heyvan ovunu çox sevməsi, atdığı oxların boşa çıxmaması tərif olunur. Şair yazır ki, hətta Bəhram bir dəfə guru pəncələri altına almış şiri oxla hədəfə alıb, onu öz qurbanı ilə bir-birinə tikmişdir.
Təsvir
Nizaminin təsvir etdiyi bu qəhrəmanlıq epizodu bir çox rəssamlar kimi Sultan Məhəmmədi də maraqlandırmışdır. Miniatürün mərkəzində atlı Bəhram, onu müşayiət edən saray əyanları və şahın sevimli kənizi Fitnə təsvir olunmuşdur.
XVI əsr Təbriz miniatür məktəbinin üslubuna uyğun olaraq Sultan Məhəmməd öz kompozisiyasında əsl süjetlə əlaqəsi olmayan çoxlu heyvan və başqa personajlara geniş yer vermişdir. Bütün bunlarla yanaşı, o, əsas süjet fonunda heyvanat aləminə xas olan kiçik bir epizod da təsvir etmişdir. Bu epizod təbiətən bir-birinə düşmən olan xallı pələnglə aynın əhvalatıdır; sıldırım qaya üzərində dayanan ayı özündən aşağıda ona tərəf dırmanan pələngə atmaq üçün iri bir qaya parçasını havaya qaldırmışdır. Ayının sui-qəsdini təsvir edən bu epizod nə qədər maraqlı olsa da, tamaşaçının diqqətini əsas süjetdən yayındırmır.
Miniatürün aşağı hissəsində imza olaraq "Ustad Sultan Məhəmmədin əməli" sözləri yazılmış, ətrafdakı kitabələrə isə poemanın müvafiq mətnindən yeddi beyt göçürülmüşdür.
Tədqiqi
Dekorativ planda işlənmiş kompozisiyanın monumentallığı və lakonikliyi, Bəhram surətinin tutarlı həlli, sayca az, lakin intensiv rənglərin ahəngdar çalarlarından doğan zəngin kolorit uyarlığı, poemanın qəhrəmanlıq ruhu və oynaq bəhri ilə səsləşir. Bütün bunlar Nizami hekayətini rəsm dilində canlandırmaq naminə rəssamın kəşf etdiyi uğurlu təsvir vasitələri və orijinal ifadə tərzi sayəsində mümkün olmuşdur. Rəssam əsas süjet xəttinin (şirlə gurun oxla bir-birinə tikilməsi) nəqlini, habelə epizodu tamamlayan digər köməkçi personajları məhdud miniatür səthində müxtəlif pozalarda paylaşdırmaqla komozisiyada gərgin dinamika yarada bilmişdir.
İllüstrasiyada qəhrəmanlığı və cəsurluğu tərənnüm edən amillər inandırııcı şəkildə əks etdirilmişdir. Personajlar arasındakı ümumi iğtişaş, təəccüb və həyəcan bildirən əlamətlət - əl-qol jestləri rəssamın izlədiyi gərgin dinamikanın daha da güclənməsinə səbəb olmuşdur.
Miniatürdə personajların azlığı, hekayənin konkret və lakonik nəqli üçün zəmin yaratmışdır. Bunlardan başqa ov şəraiti üçün seçilən təbiət mənzərəsi də süjetin miniatür həllində xüsusi mövqe kəsm etmişdir.
İstinadlar
- "Khamsah of Nizami". bl.uk. Britaniya Milli Kitabxanası. 2016-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 5 avqust 2017.
- Zamanov, 1981. səh. 47
- Zamanov, 1981. səh. 49
- Zamanov, 1981. səh. 48
Ədəbiyyat
- Zamanov, Nadir. Nizami poeziyası və təsviri sənət (Azərbaycan SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutu). Bakı: Elm. 1981. səh. 190.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Behram Gurun sir ovu I Sah Tehmasibin sifarisi ile 1539 1543 cu illerde hazirlanmis ve Tebriz miniatur mektebinin senetkarlari terefinden cekilmis resmlerle bezedilmis Nizami Gencevinin Xemse elyazmasina daxil olan Sultan Mehemmed terefinden cekilmis resm eseridir Miniaturun daxil oldugu elyazma hazirda Britaniya Milli Kitabxanasinda MS Or 2265 saxlanilir Behram Gurun sir ovuRessam Sultan MehemmedTarixi 1539 1543Uslubu Tebriz miniatur mektebiSifarisci I Sah TehmasibSaxlanildigi yer Britaniya Milli KitabxanasiMovzuNizaminin Yeddi gozel poemasinda Behram Gurun vehsi heyvan ovunu cox sevmesi atdigi oxlarin bosa cixmamasi terif olunur Sair yazir ki hetta Behram bir defe guru penceleri altina almis siri oxla hedefe alib onu oz qurbani ile bir birine tikmisdir TesvirMiniaturun asagi hissesinde Sultan Mehemmedin muellif imzasi Nizaminin tesvir etdiyi bu qehremanliq epizodu bir cox ressamlar kimi Sultan Mehemmedi de maraqlandirmisdir Miniaturun merkezinde atli Behram onu musayiet eden saray eyanlari ve sahin sevimli kenizi Fitne tesvir olunmusdur XVI esr Tebriz miniatur mektebinin uslubuna uygun olaraq Sultan Mehemmed oz kompozisiyasinda esl sujetle elaqesi olmayan coxlu heyvan ve basqa personajlara genis yer vermisdir Butun bunlarla yanasi o esas sujet fonunda heyvanat alemine xas olan kicik bir epizod da tesvir etmisdir Bu epizod tebieten bir birine dusmen olan xalli pelengle aynin ehvalatidir sildirim qaya uzerinde dayanan ayi ozunden asagida ona teref dirmanan pelenge atmaq ucun iri bir qaya parcasini havaya qaldirmisdir Ayinin sui qesdini tesvir eden bu epizod ne qeder maraqli olsa da tamasacinin diqqetini esas sujetden yayindirmir Miniaturun asagi hissesinde imza olaraq Ustad Sultan Mehemmedin emeli sozleri yazilmis etrafdaki kitabelere ise poemanin muvafiq metninden yeddi beyt gocurulmusdur TedqiqiDekorativ planda islenmis kompozisiyanin monumentalligi ve lakonikliyi Behram suretinin tutarli helli sayca az lakin intensiv renglerin ahengdar calarlarindan dogan zengin kolorit uyarligi poemanin qehremanliq ruhu ve oynaq behri ile seslesir Butun bunlar Nizami hekayetini resm dilinde canlandirmaq namine ressamin kesf etdiyi ugurlu tesvir vasiteleri ve orijinal ifade terzi sayesinde mumkun olmusdur Ressam esas sujet xettinin sirle gurun oxla bir birine tikilmesi neqlini habele epizodu tamamlayan diger komekci personajlari mehdud miniatur sethinde muxtelif pozalarda paylasdirmaqla komozisiyada gergin dinamika yarada bilmisdir Illustrasiyada qehremanligi ve cesurlugu terennum eden amiller inandiriici sekilde eks etdirilmisdir Personajlar arasindaki umumi igtisas teeccub ve heyecan bildiren elametlet el qol jestleri ressamin izlediyi gergin dinamikanin daha da guclenmesine sebeb olmusdur Miniaturde personajlarin azligi hekayenin konkret ve lakonik neqli ucun zemin yaratmisdir Bunlardan basqa ov seraiti ucun secilen tebiet menzeresi de sujetin miniatur hellinde xususi movqe kesm etmisdir Istinadlar Khamsah of Nizami bl uk Britaniya Milli Kitabxanasi 2016 10 29 tarixinde Istifade tarixi 5 avqust 2017 Zamanov 1981 seh 47 Zamanov 1981 seh 49 Zamanov 1981 seh 48EdebiyyatZamanov Nadir Nizami poeziyasi ve tesviri senet Azerbaycan SSR EA Memarliq ve Incesenet Institutu Baki Elm 1981 seh 190