Böyük Rift Dərəsi — Keniyada şimaldan cənuba doğru uzanan qitələrarası silsilə sisteminin bir hissəsidir. Tanzaniyada cənubdan başlayan və şimaldan Efiopiyaya doğru davam edən Şərqi Afrika riftinin şərq qolu olan Qreqori riftinin bir hissəsidir. Üç böyük tektonik plitənin, Ərəb, Nubiya və Somali plitələrinin qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində yaranan coğrafi bir inkişafla əmələ gəlmişdir. Keçmişdə, MadaqaskardanSuriyaya qədər uzanan Böyük Rift Dərəsininin bir hissəsi olduğu düşünülürdü.
Vadidə Çeranqani təpələri və bir hissəsi hələ də aktiv olan vulkan silsiləsi var. İqlimi mülayimdir, temperaturu ümumilikdə 28 °C (82 °F)-dən aşağı olur. Ən çox yağıntı mart-iyun və oktyabr-noyabr aylarında yağır. Barinqo gölünün qərbindəki Tuqen təpələrində 14 ilə 4 milyon il əvvəl yarananan lava axınlarında qorunan fosillər var. Ərazi insanların əcdadları olan bir çox hominidlərin qalıqları da tapılmışdır.
Xüsusiyyətləri
Vadi şərqdən və qərbdən digər dərələrlə həmsərhəddir. Ərazidəki vulkanların bəziləri hələ də aktivdir və bir sıra göllər var.
Turkana gölü Keniyadakı Böyük Rift Dərəsinin şimal ucunda yerləşir. Turkana gölündə də bir sıra vulkanlar yerləşir. Menenqai təxminən 8000 il əvvəl meydana gələn bir qalxan vulkanıdır.
Cəhənnəm Qapısı Milli Parkı Naivaşa gölünün cənubunda yerləşir. Lonqonot dağı Naivaşa gölünün cənub-şərqində yerləşən bir hərəkətsiz stratovulkandır. Dağ 1900-cü illərin əvvəllərində partlamışdı və kül hələ Cəhənnəm darvazası ətrafında hiss oluna bilər. Ən son püskürmələrdən gələn lava axınları hələ də bitki qatı ilə örtülməyib və buna görə də yaşlarının yüz ildən yuxarı olmadığı düşünülür.
Göllər
Keniyada Afrika qitəsində tapılan ümumi göllərin 64-ü (9.50%) yerləşir. Bunlardan səkkizi Keniya Rift Dərəsindəki əsas göllərdir. Şimaldan cənuba bu göllərin adları Turkana gölü, Loqipi gölü, Barinqo gölü, Boqoriya gölü, Nakuru gölü, Elmenteita gölü, Naivaşa gölü və Maqadi gölüdür. Bu səkkiz göldən yalnız Barinqo və Naivaşa gölləri şirinsuludur.
Riftin şimal ucundakı Turkana gölü 250 kilometr (160 mil) uzunluğunda, 15 kilometr (9.3 mil) və 30 kilometr (19 mil) arası genişlikdədir və 125 metr (410 ft) dərinliyi ilə göllər arasında ən dərinidir. Digər göllərin çoxu dayazdır və bir qədər qurudulmuşdur. Buna görə də bu göllərdə qələvilik yaranmışdır.
Göllərin suyu həşərat sürfələri, kiçik xərçəngkimilər və kiçik qızılqazları bəsləyən mavi-yaşıl yosunlarla zəngindir. Sürfələr və xərçəngkimilər isə balıqların və böyük qızılqazların qidasını təşkil edir. Bu quşların kütləvi sürülərinin göl kənarındakı çöküntülərə də təsiri olduğu aşkar edilmişdir. Onların sayı, müəyyən ərazilərdə sükanların tapdalanmasına səbəb olur, qidalanma yerləri palçıqdakı çubuqların olması səbəbindən oksigenlənir. Onların yuva kurqanları da gölün suyun səviyyəsinin dəyişməsi ilə qorunub saxlanıla bilər. Bunlar göl kənarındakı topoqrafiyada pozuntular əmələ gətirir.
Natrium karbonat istehsalı üçün istifadə olunan və buxarlandırıcı bir mineral olan Trona təxminən 100 ildir ki Maqadi gölündən çıxarılır. Bura il təxminən 250.000 metrik ton Trona istehsal edir. Barinqo gölünün ətrafındakı ərazilərdən yaqut və çəhrayı sapfir kimi digər qiymətli minerallar tapılmışdır. 2004-cü ildə ərazidən 2 kiloqramdan artıq korund yığılmışdır.
Buradakı üç dayaz qələvi göl: Boqoriya, Nakuru, Elementiata gölləri və ətraf torpaqlar Keniya göl sistemini təşkil edir. Bu sistem dünyanın ən müxtəlif quş populyasiyalarından birinə malikdir və qlobal təhlükə altında olan on üç quş növünün evidir. Çəhrayı qutan üçün vacib bir yuva və yetişdirmə yeridir və Kiçik qızıl qaz üçün dünyadakı ən vacib qidalanma sahəsidir. Sistem qlobal əhəmiyyətli populyasiyaların qaraboyun maygülü, Afrika ərsindindiyi, bizdimdik, kiçik maygülü, sarı dimdikli leylək, caydaqcüllüt, boz-başlı qağayı və Gelochelidon niloticanın evidir.
Keniya göl sistemi Qərbi Asiya-Şərqi Afrika köç yolundakı əsas yerdir. Bu yolu şimaldakı yuva yerlərindən Afrikadakı qışlama yerlərinə illik miqrasiya zamanı çox sayda quş izləyir. Göllərin ətrafındakı torpaqlara qara kərgədan, Rotşildin zürafəsi, böyük kudu, aslan, çita və vəhşi itlərin geniş populyasiyası daxildir. Keniya göl sistemi möhtəşəm bir mənzərə təqdim edən Rift Dərəsinin dik eskarpmenti ilə əhatə olunmuşdur.
Digər göllərə şimal-şərqdə uzanan Bahir gölünü misal göstərmək olar. Bu göl əsasən Efiopiyada yerləşsə də yağışlı mövsümdə Keniyaya qədər uzanır. Kamnarok gölü başqa bir kiçik göldür.
Qalereya
Barinqo gölü, 1999-cu ilin avqustu
1892-1983-cü illərdə Şərqi Afrikaya ekspedisiyasından Con Volter Qreqori tərəfindən çəkilmiş eskiz. "Dağ Kenya Makakosun qərbindəki Kapte düzənliklərindən"
Böyük Rift Vadisi 2006-cı ilin payızında
Barinqo gölündəki bir yuvada balaları olan bir kürən vağ
Afrikalı bir balıq qartalı Naivaşa gölündə balıq tutmağa hazırlaşır
İstinadlar
Chorowicz, Jean. "The East African Rift System". Journal of African Earth Sciences. 43 (1–3). 10 November 2005: 379–410. Bibcode:2005JAfES..43..379C. doi:10.1016/j.jafrearsci.2005.07.019.
Corti, Giacomo. "Evolution and characteristics of continental rifting: Analog modeling-inspired view and comparison with examples from the East African Rift System". Tectonophysics. 522. February 2012: 1–33. Bibcode:2012Tectp.522....1C. doi:10.1016/j.tecto.2011.06.010.
Scoon, Roger N. Geology of National Parks of Central/Southern Kenya and Northern Tanzania: Geotourism of the Gregory Rift Valley, Active Volcanism and Regional Plateaus. Springer. 2018. 186. ISBN9783319737850.
Scott, Jennifer J.; Robin W. Renaut; R. Bernhart Owen. "Impacts of flamingos on saline lake margin and shallow lacustrine sediments in the Kenya Rift Valley". Sedimentary Geology. 277. 15 November 2012: 32–51. Bibcode:2012SedG..277...32S. doi:10.1016/j.sedgeo.2012.07.007.
Warren, John K. Evaporites:Sediments, Resources and Hydrocarbons. New York: Springer Berlin Heidelberg. 2006. səh. 861. ISBN978-3-540-26011-0. 2020-06-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-04.
Blauwet, Dudley; B. M. L. "New ruby and pink sapphire deposit in the Lake Baringo area, Kenya". Gems & Gemology. 41 (2). 1 June 2005: 177–178.
böyük, rift, dərəsi, keniya, böyük, rift, dərəsi, keniyada, şimaldan, cənuba, doğru, uzanan, qitələrarası, silsilə, sisteminin, hissəsidir, tanzaniyada, cənubdan, başlayan, şimaldan, efiopiyaya, doğru, davam, edən, şərqi, afrika, riftinin, şərq, qolu, olan, qr. Boyuk Rift Deresi Keniyada simaldan cenuba dogru uzanan qitelerarasi silsile sisteminin bir hissesidir Tanzaniyada cenubdan baslayan ve simaldan Efiopiyaya dogru davam eden Serqi Afrika riftinin serq qolu olan Qreqori riftinin bir hissesidir 1 Uc boyuk tektonik plitenin Ereb Nubiya ve Somali plitelerinin qarsiliqli elaqesi neticesinde yaranan cografi bir inkisafla emele gelmisdir 2 Kecmisde Madaqaskardan Suriyaya qeder uzanan Boyuk Rift Deresininin bir hissesi oldugu dusunulurdu Boyuk Rift Deresindeki Keniya goller sistemiOlke KeniyaTip TebiiKriteriya vii ix x Kecid rev 1060 revRegion Afrika 1 Daxil edilmesi 2011 35 ci sessiya Boyuk Rift Deresi UNESCO nun tesnifatina gore bolgeBoqoriya golu Lonqonot dagi Serqi Afrika Rift Deresi Keniya ISS 2012 Vadide Ceranqani tepeleri ve bir hissesi hele de aktiv olan vulkan silsilesi var Iqlimi mulayimdir temperaturu umumilikde 28 C 82 F den asagi olur En cox yaginti mart iyun ve oktyabr noyabr aylarinda yagir 3 Barinqo golunun qerbindeki Tuqen tepelerinde 14 ile 4 milyon il evvel yarananan lava axinlarinda qorunan fosiller var Erazi insanlarin ecdadlari olan bir cox hominidlerin qaliqlari da tapilmisdir 4 Mundericat 1 Xususiyyetleri 2 Goller 3 Qalereya 4 Istinadlar 5 Hemcinin baxXususiyyetleri RedakteVadi serqden ve qerbden diger derelerle hemserheddir Erazideki vulkanlarin bezileri hele de aktivdir ve bir sira goller var Turkana golu Keniyadaki Boyuk Rift Deresinin simal ucunda yerlesir Turkana golunde de bir sira vulkanlar yerlesir Menenqai texminen 8000 il evvel meydana gelen bir qalxan vulkanidir 5 Cehennem Qapisi Milli Parki Naivasa golunun cenubunda yerlesir 6 Lonqonot dagi Naivasa golunun cenub serqinde yerlesen bir hereketsiz stratovulkandir Dag 1900 cu illerin evvellerinde partlamisdi ve kul hele Cehennem darvazasi etrafinda hiss oluna biler 7 En son puskurmelerden gelen lava axinlari hele de bitki qati ile ortulmeyib ve buna gore de yaslarinin yuz ilden yuxari olmadigi dusunulur 8 Goller RedakteKeniyada Afrika qitesinde tapilan umumi gollerin 64 u 9 50 yerlesir 9 Bunlardan sekkizi Keniya Rift Deresindeki esas gollerdir Simaldan cenuba bu gollerin adlari Turkana golu Loqipi golu Barinqo golu Boqoriya golu Nakuru golu Elmenteita golu Naivasa golu ve Maqadi goludur 10 Bu sekkiz golden yalniz Barinqo ve Naivasa golleri sirinsuludur 11 Riftin simal ucundaki Turkana golu 250 kilometr 160 mil uzunlugunda 15 kilometr 9 3 mil ve 30 kilometr 19 mil arasi genislikdedir ve 125 metr 410 ft derinliyi ile goller arasinda en derinidir 12 Diger gollerin coxu dayazdir ve bir qeder qurudulmusdur Buna gore de bu gollerde qelevilik yaranmisdir Gollerin suyu heserat surfeleri kicik xercengkimiler ve kicik qizilqazlari besleyen mavi yasil yosunlarla zengindir Surfeler ve xercengkimiler ise baliqlarin ve boyuk qizilqazlarin qidasini teskil edir 3 Bu quslarin kutlevi surulerinin gol kenarindaki cokuntulere de tesiri oldugu askar edilmisdir Onlarin sayi mueyyen erazilerde sukanlarin tapdalanmasina sebeb olur qidalanma yerleri palciqdaki cubuqlarin olmasi sebebinden oksigenlenir Onlarin yuva kurqanlari da golun suyun seviyyesinin deyismesi ile qorunub saxlanila biler Bunlar gol kenarindaki topoqrafiyada pozuntular emele getirir 13 Natrium karbonat istehsali ucun istifade olunan ve buxarlandirici bir mineral olan Trona texminen 100 ildir ki Maqadi golunden cixarilir Bura il texminen 250 000 metrik ton Trona istehsal edir 14 Barinqo golunun etrafindaki erazilerden yaqut ve cehrayi sapfir kimi diger qiymetli minerallar tapilmisdir 2004 cu ilde eraziden 2 kiloqramdan artiq korund yigilmisdir 15 Buradaki uc dayaz qelevi gol Boqoriya Nakuru Elementiata golleri ve etraf torpaqlar Keniya gol sistemini teskil edir Bu sistem dunyanin en muxtelif qus populyasiyalarindan birine malikdir ve qlobal tehluke altinda olan on uc qus novunun evidir Cehrayi qutan ucun vacib bir yuva ve yetisdirme yeridir ve Kicik qizil qaz ucun dunyadaki en vacib qidalanma sahesidir Sistem qlobal ehemiyyetli populyasiyalarin qaraboyun maygulu Afrika ersindindiyi bizdimdik kicik maygulu sari dimdikli leylek caydaqcullut boz basli qagayi ve Gelochelidon niloticanin evidir 16 Keniya gol sistemi Qerbi Asiya Serqi Afrika koc yolundaki esas yerdir Bu yolu simaldaki yuva yerlerinden Afrikadaki qislama yerlerine illik miqrasiya zamani cox sayda qus izleyir Gollerin etrafindaki torpaqlara qara kergedan Rotsildin zurafesi boyuk kudu aslan cita ve vehsi itlerin genis populyasiyasi daxildir Keniya gol sistemi mohtesem bir menzere teqdim eden Rift Deresinin dik eskarpmenti ile ehate olunmusdur 16 Diger gollere simal serqde uzanan Bahir golunu misal gostermek olar Bu gol esasen Efiopiyada yerlesse de yagisli movsumde Keniyaya qeder uzanir Kamnarok golu basqa bir kicik goldur Qalereya Redakte Barinqo golu 1999 cu ilin avqustu 1892 1983 cu illerde Serqi Afrikaya ekspedisiyasindan Con Volter Qreqori terefinden cekilmis eskiz Dag Kenya Makakosun qerbindeki Kapte duzenliklerinden Boyuk Rift Vadisi 2006 ci ilin payizinda Barinqo golundeki bir yuvada balalari olan bir kuren vag Afrikali bir baliq qartali Naivasa golunde baliq tutmaga hazirlasirIstinadlar Redakte Chorowicz Jean The East African Rift System Journal of African Earth Sciences 43 1 3 10 November 2005 379 410 Bibcode 2005JAfES 43 379C doi 10 1016 j jafrearsci 2005 07 019 Corti Giacomo Evolution and characteristics of continental rifting Analog modeling inspired view and comparison with examples from the East African Rift System Tectonophysics 522 February 2012 1 33 Bibcode 2012Tectp 522 1C doi 10 1016 j tecto 2011 06 010 1 2 Firestone 2009 seh 151 Firestone 2009 seh 23 Menengai Scoon Roger N Geology of National Parks of Central Southern Kenya and Northern Tanzania Geotourism of the Gregory Rift Valley Active Volcanism and Regional Plateaus Springer 2018 186 ISBN 9783319737850 Hell s Gate Suswa Singh 2006 Firestone 2009 Britton Harper 2006 Anadon Cabrera ve Kelts 1991 Scott Jennifer J Robin W Renaut R Bernhart Owen Impacts of flamingos on saline lake margin and shallow lacustrine sediments in the Kenya Rift Valley Sedimentary Geology 277 15 November 2012 32 51 Bibcode 2012SedG 277 32S doi 10 1016 j sedgeo 2012 07 007 Warren John K Evaporites Sediments Resources and Hydrocarbons New York Springer Berlin Heidelberg 2006 seh 861 ISBN 978 3 540 26011 0 2020 06 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 06 04 Blauwet Dudley B M L New ruby and pink sapphire deposit in the Lake Baringo area Kenya Gems amp Gemology 41 2 1 June 2005 177 178 1 2 UNESCOHemcinin bax RedakteMasailer Boyuk Rift Deresi Menbe https az wikipedia org w index php title Boyuk Rift Deresi Keniya amp oldid 6900687, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
