Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bumın xaqan (490 – 552, Göytürk xaqanlığı) — Aşina sülaləsindən olan ilk göytürk xaqanı.
| Bumın xaqan | |
|---|---|
| q.türk 𐰉𐰆𐰢𐰣𐰴𐰍𐰣 | |
 | |
Xaqan | |
| 552 – 553 | |
| Sonrakı | Qara İssıq xaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | Türk |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
| Atası | Aşina Tuvu |
| Həyat yoldaşı | Şahzadə Çanqle |
| Uşaqları | Qara İssıq xaqan Muğan xaqan Taspar xaqan |
| Ailəsi | Aşina |
| Dini | Tenqriçilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Aşina Tuvunun ən böyük oğlu idi. Jujan xaqanlığı dövründə tümən komandiri olmuşdur. 545-ci ildə Bumın hələ xaqan deyildi amma Qərbi Vey imperiyasının sərhədlərini pozmağa başlamışdı. Qərbi Vey imperiyasının qəyyumu Yuven Tay An Nuopanto adlı bir soğd tacir ilə Türklərə hədiyyə göndərdi. 546-cı ildə Bumın xan Oğuzların əcdadları olan Tiele qəbilələrini məğlub edərək özünə tabe etdi.
Xaqanlığa gəlişi
551-ci ildə Jujan xaqanı Anaxuanın qızı ilə evlənmək istədiyini bildirmişdi, xaqan isə öz növbəsində Bumını təhqir edərək ona qızını verməyəcəyini deyir. Bundan istifadə edən Bumın, əvəzində Vey imperatorunun qızını özünə istədi. Anaxuanın qızı Dao Vey imperatoru Ven ilə evli idi. Qəyyum Yuven Tay Bumın xana şahzadə Çanqleni gəlin kimi göndərdi. Bumın xanın övladları bu evlilikdən olmuşdu. Sonrakı il 552-ci ildə Jujan xaqanlığının hökmdarı Anaxuanı devirərək özünü xaqan etmişdi. İndiki Hebei vilayətinin Çjanbei şəhərində baş verən döyüşdə Anaxuan öldürüldü. Bumın xan özü bir neçə aydan sonra vəfat etdi.
Ailəsi
İstinadlar
- Bauer, Susan Wise (2010). The History of the Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade. W. W. Norton & Company. pp. 238. .
- Christopher I. Beckwith — Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present, səh. 387
- Shing Müller, "Sogdian in China um 600 n. Chr. Archäologische Zeugnisse eines Lebens zwischen Assimilation und Identitätsbewahrung", NOAG, Vol. 183–184, 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bumin xaqan 490 552 Goyturk xaqanligi Asina sulalesinden olan ilk goyturk xaqani Bumin xaqanq turk 𐰉𐰆𐰢𐰣𐰴𐰍𐰣Xaqan552 553SonrakiQara Issiq xaqanSexsi melumatlarDogum tarixi 490Vefat tarixi 552Vefat yeri Goyturk xaqanligiMilliyyeti TurkFealiyyeti herbi lider d Atasi Asina TuvuHeyat yoldasi Sahzade CanqleUsaqlari Qara Issiq xaqan Mugan xaqan Taspar xaqanAilesi AsinaDini Tenqricilik Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAsina Tuvunun en boyuk oglu idi Jujan xaqanligi dovrunde tumen komandiri olmusdur 545 ci ilde Bumin hele xaqan deyildi amma Qerbi Vey imperiyasinin serhedlerini pozmaga baslamisdi Qerbi Vey imperiyasinin qeyyumu Yuven Tay An Nuopanto adli bir sogd tacir ile Turklere hediyye gonderdi 546 ci ilde Bumin xan Oguzlarin ecdadlari olan Tiele qebilelerini meglub ederek ozune tabe etdi Xaqanliga gelisi551 ci ilde Jujan xaqani Anaxuanin qizi ile evlenmek istediyini bildirmisdi xaqan ise oz novbesinde Bumini tehqir ederek ona qizini vermeyeceyini deyir Bundan istifade eden Bumin evezinde Vey imperatorunun qizini ozune istedi Anaxuanin qizi Dao Vey imperatoru Ven ile evli idi Qeyyum Yuven Tay Bumin xana sahzade Canqleni gelin kimi gonderdi Bumin xanin ovladlari bu evlilikden olmusdu Sonraki il 552 ci ilde Jujan xaqanliginin hokmdari Anaxuani devirerek ozunu xaqan etmisdi Indiki Hebei vilayetinin Cjanbei seherinde bas veren doyusde Anaxuan olduruldu Bumin xan ozu bir nece aydan sonra vefat etdi AilesiOngi abidesinde Bumin xaqana hesr olunan hisse Qerbi Vey sahzadesi Canqle ile evlenmisdir Ovladlari Qara Issiq xaqan Mugan xaqan Taspar xaqan Qutluq xaqanIstinadlarBauer Susan Wise 2010 The History of the Medieval World From the Conversion of Constantine to the First Crusade W W Norton amp Company pp 238 ISBN 978 0 393 05975 5 Christopher I Beckwith Empires of the Silk Road A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present seh 387 Shing Muller Sogdian in China um 600 n Chr Archaologische Zeugnisse eines Lebens zwischen Assimilation und Identitatsbewahrung NOAG Vol 183 184 2008