Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Birəli — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Vedi (Ararat) rayonunda kənd.
| Kənd | |
| Birəli | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Ermənistan |
| Region | Vedibasar mahalı |
| Rayon | Vedi rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1873 |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.800 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Kəndin başqa adı Pirli olmuşdur. Rayon mərkəzindən 32 km məsafədə, Xaçdağının ətəyində yerləşir. 1590-cı il tarixli "İrəvan əyalətinin müfessəl dəftəri"ndə Pirilər formasında, 1728-ci ildə tərtib edilmiş "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri" ndə Yuxarı Pirli, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Birəli kimi qeyd edilmişdir.
Toponimi
Birəli toponimi Pirilər toponiminin dəyişdirilmiş formasıdır. Kəndin qədim, ilkin adlarına (Pirilər, Pirli) istinad edib bu qənaətə gəlirik ki, toponim pirilər//pirli etnonimi əsasında forlmalaşmışdır. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 3. VII.1968-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Lancar qoyulmuşdur. XIX əsrdə Batum əyalətinin Artvin dairəsində Brili, həmin əyalətin Batum dairəsində Brili, Tiflis quberniyasının Qori qəzasında Brili, Kutais quberniyasının Raçin qəzasında Brili, Şimali Qafqazda Vladiqafqaz əyalətində Bira-Jenq, Baki quberniyasının Cavad qəzasında Bir-Alambek, Ter əyalətində Bir Ağqan, Zəngəzur qəzasında Birulu toponimləri ilə mənşəcə eynidir. Bu toponimlərin bə'ziləri Altay-türk dilərində birə "kiçik çay" sözündəndir. Məsələn, Amur çayının Böyük Birə və Kiçik Birə qolları vardır (yenə orada). Naxçıvanda (Şərur rayonunda) bir çay Birəliçay adlanır, lakin XIX əsrdə İrəvan quberniyasında Aşağı Pirili və Yuxarı Pirili, hazırda Azərbaycanda Böyük Pirəli və Kiçik Pirəli (Qəbələ rayonu) kənd adları, ehtimal ki, tayfa adından ibarətdir. 1593-cü ilə aid mənbədə "Gəncə sancağının Ahiştabad aranında" (yə'ni qışlağında) Peyrəlu tayfasının yaşaması qeyd olunmuşdur
Əhalisi
1948-ci ildə kəndin əhalisi Azərbaycana köçürülmüş və ermənilər yerləşdirilmişdir.
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" 2015-07-21 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm", 2002.
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913. .
- erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.84
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z. Bünyatov və H. Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.173
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z. Bünyatov və H. Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.107
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913. s.39
- Hüsеynzadə M. Qaramanlı tayfasının Anadoluya gəldiyi yollar. “Azərbaycan SSR ЕA Xəbərləri”, 1968, № 3. .
- Абаев В.И. Историко-этимологический словарь осетинского языка. Том I-IV. .
- Мурзаев Э.М. Словарь народных географических терминов. М., 1984. .
- Гурко-Кряжин В. Армянский вопрос. Баку, 1990. .
- Kirzioqlu F. 1593 ylde Osmanli vilaget tahrir defterlerende Gence-Karabag sancak lari; “ulus” ve “oymakleri”. Sevic matbaasi. Ankara, 1979. .
- Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Бирәли // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bireli Irevan quberniyasinin Irevan qezasinda indiki Vedi Ararat rayonunda kend KendBireli39 49 30 sm e 44 59 00 s u Olke ErmenistanRegion Vedibasar mahaliRayon Vedi rayonuTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1873Sahesi 17 67 km Merkezin hundurluyu 1 800 mSaat qursagi UTC 4EhalisiEhalisi 204 nef 2011 Resmi dili ermeni diliXeriteni goster gizle Bireli Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiKendin basqa adi Pirli olmusdur Rayon merkezinden 32 km mesafede Xacdaginin eteyinde yerlesir 1590 ci il tarixli Irevan eyaletinin mufessel defteri nde Piriler formasinda 1728 ci ilde tertib edilmis Irevan eyaletinin icmal defteri nde Yuxari Pirli Qafqazin 5 verstlik xeritesinde Bireli kimi qeyd edilmisdir ToponimiBireli toponimi Piriler toponiminin deyisdirilmis formasidir Kendin qedim ilkin adlarina Piriler Pirli istinad edib bu qenaete gelirik ki toponim piriler pirli etnonimi esasinda forlmalasmisdir Etnotoponimdir Qurulusca sade toponimdir Ermenistan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 3 VII 1968 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Lancar qoyulmusdur XIX esrde Batum eyaletinin Artvin dairesinde Brili hemin eyaletin Batum dairesinde Brili Tiflis quberniyasinin Qori qezasinda Brili Kutais quberniyasinin Racin qezasinda Brili Simali Qafqazda Vladiqafqaz eyaletinde Bira Jenq Baki quberniyasinin Cavad qezasinda Bir Alambek Ter eyaletinde Bir Agqan Zengezur qezasinda Birulu toponimleri ile mensece eynidir Bu toponimlerin be zileri Altay turk dilerinde bire kicik cay sozundendir Meselen Amur cayinin Boyuk Bire ve Kicik Bire qollari vardir yene orada Naxcivanda Serur rayonunda bir cay Birelicay adlanir lakin XIX esrde Irevan quberniyasinda Asagi Pirili ve Yuxari Pirili hazirda Azerbaycanda Boyuk Pireli ve Kicik Pireli Qebele rayonu kend adlari ehtimal ki tayfa adindan ibaretdir 1593 cu ile aid menbede Gence sancaginin Ahistabad araninda ye ni qislaginda Peyrelu tayfasinin yasamasi qeyd olunmusdurEhalisi1948 ci ilde kendin ehalisi Azerbaycana kocurulmus ve ermeniler yerlesdirilmisdir IstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm Ibrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri 2015 07 21 at the Wayback Machine Baki Elm 2002 ISBN 5 8066 1452 2 Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj karte Kavkaza Tiflis 1913 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 2020 09 24 at the Wayback Machine Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 84 Irevan eyaletinin icmal defteri arasdirma tercume qeyd ve elavelerin muellifleri Z Bunyatov ve H Memmedov Qaramanli Baki Elm 1996 s 173 Irevan eyaletinin icmal defteri arasdirma tercume qeyd ve elavelerin muellifleri Z Bunyatov ve H Memmedov Qaramanli Baki Elm 1996 s 107 Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Kavkazskogo kraya Tiflis Tipografiya K P Kazlovskogo 1913 s 39 Huseynzade M Qaramanli tayfasinin Anadoluya geldiyi yollar Azerbaycan SSR EA Xeberleri 1968 3 Abaev V I Istoriko etimologicheskij slovar osetinskogo yazyka Tom I IV Murzaev E M Slovar narodnyh geograficheskih terminov M 1984 Gurko Kryazhin V Armyanskij vopros Baku 1990 Kirzioqlu F 1593 ylde Osmanli vilaget tahrir defterlerende Gence Karabag sancak lari ulus ve oymakleri Sevic matbaasi Ankara 1979 Budagov B Ә Geјbullaјev G Ә Birәli Ermәnistanda Azәrbaјҹan mәnshәli toponimlәrin izaһly lүgәti Baky Oguz eli 1998 452 s