Birillik, ot bitkisi olub, hündürlüyü 40 sm, kökü qısa, möhkəm budaqlı iyəbənzər gövdəyə malikdir. Yarpaqları qarşı-qarşıya xətti olmaqla, bütövkənarlıdır. Çiçəkləri burulmuş, yumurtavari-şarşəkilli olur. Uzun başcıqlı çiçəkləri gövdə üzərindəki yarpaqların arasında yerləşir. Tumurcuqları çəhrayı-qəhvəyi, qonur meyvələri isə elliptik kapsul içərisində yerləşir.
Bitkinin yerüstü hissələri şaxələnmiş, yarpaqları gövdə üzərində müxtəlif olmaqla yerləşir. Ölçüsü 0.6–4 sm-ə qədər olur. Yarpaqlarının uzunluğu 7 sm, xətti-bütövkənarlı və ya seyrəkdişlidir. Çiçəkləri kiçik, sıx, yumurtaşəkilli və uzunsov olmaqla, çoxsaylı başcıqlıdır. Çiçəkləri ən çox hallarda gövdənin zirvəsində yuxarı şaxələnmələrdə olur. Bitkinin rəngi çəhrayı-qonur çiçəklərinin rəngi isə qonur-yaşıldır. İyi yoxdur, dadı isə azacıq acıdır. Toxumları uzunsov-oval, qayıq formalı olmaqla, kənarlarının daxili hissəsi əyridir. Bir tərəfi qabarıq, digər tərəfi isə basıqdır. Mərkəzin çökük tərəfində zolaq, ağımtıl xal yerləşir. Toxumu parlaq, sürüşkən, tünd-qəhvəyi, demək olar ki, qara rənglidir. Uzunluğu 1,7–2,3 mm, eni 0,6–1,5 mm-ə bərabərdir. Suda selik əmələ gətirir, iyi və dadı yoxdur.
Quru yamaclarında, eyni zamanda rütublətli yerlərdə bitir.
Bitki çiçəkləyən dövrdə toplanılır. Toxumun toplanılması barvermə ərzində həyata keçirilməlidir. Xammal bir sutqadan gec olmayaraq sərilməlidir. Quruduqdan sonra təmizlənməlidir.
Xammalı hiqroskopik olduğundan rütublətli yerlərdən uzaq tutulmalıdır. Işıqdan qorunan quru, yerlərdə, parça kisələrə yığılmalmaqla saxlanılmalıdır. Saxlama müddəti 3 ildir.
Təsiri və tərkibi
Toxumu aukubin qlükozidi, selik, zülal və yağdan ibarətdir.
Tərkibində selik, karotinoidlər, flavonoidlər və tannin vardır. Təzə yığılmış bağayarpağı bitkisi şirə çəkmək üçün dərman xammalı kimi istifadə edilir. Bağayarpağının becərilən kulturası və yetkin toxumu keyfiyyətli dərman kimi istifadə edilir.
Təzə yarpaqlarından acıbağayarpağı soku alınır ki, bu da qastrit və xroniki kolitlərin müalicəsində istifadə olunur.
Nəmliyi ən azı 70%, təbii rəngini itirmiş yarpaqları 5%, üzvi maddələri 2%, mineral maddələri isə 1%-dən çox deyildir.
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
Xarici keçidlər
www.britannica.com
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 28, 2022
birə, bağayarpağı, plantago, psyllum, bağayarpağı, cinsinə, bitki, növü, plantago, psylliumelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, lamiidsıra, dalamazçiçəklilərfəsilə, bağayarpağıkimilərcins, bağayarpağınöv, elmi, adıp. Bire bagayarpagi lat Plantago psyllum 1 bagayarpagi cinsine aid bitki novu 2 Bire bagayarpagiPlantago psylliumElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif LamiidSira DalamazciceklilerFesile BagayarpagikimilerCins BagayarpagiNov Bire bagayarpagiElmi adiPlantago psylliumVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiEOL 579236IPNI TPL Mundericat 1 Botaniki xarakteristikasi 2 Tesiri ve terkibi 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerBotaniki xarakteristikasi RedakteBirillik ot bitkisi olub hundurluyu 40 sm koku qisa mohkem budaqli iyebenzer govdeye malikdir Yarpaqlari qarsi qarsiya xetti olmaqla butovkenarlidir Cicekleri burulmus yumurtavari sarsekilli olur Uzun basciqli cicekleri govde uzerindeki yarpaqlarin arasinda yerlesir Tumurcuqlari cehrayi qehveyi qonur meyveleri ise elliptik kapsul icerisinde yerlesir Bitkinin yerustu hisseleri saxelenmis yarpaqlari govde uzerinde muxtelif olmaqla yerlesir Olcusu 0 6 4 sm e qeder olur Yarpaqlarinin uzunlugu 7 sm xetti butovkenarli ve ya seyrekdislidir Cicekleri kicik six yumurtasekilli ve uzunsov olmaqla coxsayli basciqlidir Cicekleri en cox hallarda govdenin zirvesinde yuxari saxelenmelerde olur Bitkinin rengi cehrayi qonur ciceklerinin rengi ise qonur yasildir Iyi yoxdur dadi ise azaciq acidir Toxumlari uzunsov oval qayiq formali olmaqla kenarlarinin daxili hissesi eyridir Bir terefi qabariq diger terefi ise basiqdir Merkezin cokuk terefinde zolaq agimtil xal yerlesir Toxumu parlaq surusken tund qehveyi demek olar ki qara renglidir Uzunlugu 1 7 2 3 mm eni 0 6 1 5 mm e beraberdir Suda selik emele getirir iyi ve dadi yoxdur Quru yamaclarinda eyni zamanda rutubletli yerlerde bitir Bitki cicekleyen dovrde toplanilir Toxumun toplanilmasi barverme erzinde heyata kecirilmelidir Xammal bir sutqadan gec olmayaraq serilmelidir Quruduqdan sonra temizlenmelidir Xammali hiqroskopik oldugundan rutubletli yerlerden uzaq tutulmalidir Isiqdan qorunan quru yerlerde parca kiselere yigilmalmaqla saxlanilmalidir Saxlama muddeti 3 ildir 3 Tesiri ve terkibi RedakteToxumu aukubin qlukozidi selik zulal ve yagdan ibaretdir Terkibinde selik karotinoidler flavonoidler ve tannin vardir Teze yigilmis bagayarpagi bitkisi sire cekmek ucun derman xammali kimi istifade edilir Bagayarpaginin becerilen kulturasi ve yetkin toxumu keyfiyyetli derman kimi istifade edilir Teze yarpaqlarindan acibagayarpagi soku alinir ki bu da qastrit ve xroniki kolitlerin mualicesinde istifade olunur Nemliyi en azi 70 tebii rengini itirmis yarpaqlari 5 uzvi maddeleri 2 mineral maddeleri ise 1 den cox deyildir Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333Xarici kecidler Redaktewww britannica com Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Bire bagayarpagi amp oldid 6536553, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
