Bayraktar Mini PUA

Bayraktar Mini PUA (türk. Bayraktar Mini ) — Türkiyənin Baykar Makina Inc. şirkəti tərəfindən hazırlanan çox məqsədli Pilotsuz uçuş aparatı (PUA).

Bayraktar Mini PUA
Tipi	Pilotsuz uçuş aparatı
Hazırlayan	Baykar Makina
İstehsalçı	Baykar Makina
İlk uçuş	2005
İstismara verilmə tarixi	oktyabr 2007
Status	operativ taktiki
İstismarçılar	Türk Hava Qüvvələri Qatar Hava Qüvvələri
Buraxılış sayı	500 ədəd
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bayraktar Mini PUA-nın uçuşu.

Kompozit materiallardan hazırlanır. Uçuşun idarəsi əl ilə həyata keçirilir. Sistem ilk dəfə 2007-ci ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələri tərəfindən istifadə edilmişdir. Türkiyə Quru Qoşunları, Milli Kəşfiyyat Təşkilatı, Jandarma Komandanlığı və Polis Aviasiya xidməti tərəfindən fəal şəkildə istifadə olunur. 2012-ci ildə Qətərə ixracı ilə, Cümhuriyyət tarixində xaricə satılan ilk milli təyyarə sistemi adını almışdır. olma unvanına da sahiptir Təhvil edilən sistemlərin 60.000-dən çox uçuş növü var. 300-dən çox ədəd istehsal olunub istismara verilib.

Tarixi

 

Paraşutla eniş.

PUA gecə və gündüz qısa məsafələrdə həyata keçirilən kəşfiyyat məqsədi üçün nəzərdə tutulmuşdur. İşlənilməsinə 2004-cü ildə başlanmışdır. 2005-ci ildə "Bayraktar A" adlanan ilk prototip yaradılmışdır. Bir sıra uğurlu testlərdən sonra kütləvi istehsalına başlanılmışdı. Daha sonra ciddi şəkildə təkmilləşdirilmiş və yeni versiyasına "Bayraktar B" adı verilmişdir.

Sistem konfiqurasiyasında 19 Mini PUA sisteminin layihəsinə aşağıdakılar daxildir:

• 4 ədəd Hava Nəqliyyat vasitələri
• 2 ədəd Yer Nəzarət Stansiyaları
• 2 ədəd Yer Məlumat Terminalları (Avtomatik Yönləndirilmiş Anten Sistemi)
• 4 ədəd Gündüz Kamera Sistemləri
• 2 ədəd Gecə (Termal) Kamera Sistemi
• Dəstək avadanlığı daxildir.

2 nəfər tərəfindən idarə edilən və portativ bir çantada daşınan sistem, bir illik sınaq və kütləvi istehsaldan sonra 2007-ci ilin dekabr ayında uğurla təhvil verildi. 2007-ci ildən bu yana "Bayraktar B" Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin arsenalına daxildir. Sonrakı iki tədarük 2008-ci ilin avqust ayında tamamlandı və müqaviləyə görə 19 sistem təhvil verildi.

Tamamilə orijinal təyyarə dizaynı, avtopilot rəhbərliyi idarəetmə sistemləri, Yer İdarəetmə Stansiyası Komandanlıq İdarəetmə elektronik avadanlığı və proqram sisteminə sahib olan Mini PUA, təhvil verildiyi gündən etibarən yüksək səviyyəsində sıx istifadə dövrünə qədəm qoydu. Sistemin əsas xüsusiyyətləri təhvil verildikdən sonra avtomatik qalxma, tam avtomatik uçuş xüsusiyyəti, paraşüt və ya gövdəyə avtomatik enmədir. Gecə və gündüz uça bilən Mini PUA, 2 min funt yüksəklikdə uçuş hündürlüyünə, 15 km-lik bir əlaqə məsafəsinə və dəqiq bir koordinat təyinatına sahibdir.

Yerli orijinal inkişaf modeli ilə dizayn edilmiş Mini PUA Sistemi, AR-GE-dən kütləvi istehsal, təlim və inteqrasiya edilmiş lojistik proseslərinə qədər məhsulun istifadəsi və sınaq mərhələlərini uğurla başa vurmuşdur. Hərbi aviasiya texnologiyası olaraq qəbul edilən pilotsuz uçuş aparatı texnologiya baxımından Türkiyə üçün əhəmiyyətli bir addım idi. Xüsusən də hərbi heyyət və firmalarla yaxın bir koordinasyonda Ar-Ge heyəti tədqiqat prosesini sürətli və təsirli bir şəkildə reallaşdırdı. Bu cür strateji və texnoloji baxımdan əhəmiyyətli bir məsələdə bu layihə ilə atılan addım, taktiki, əməliyyat sinifi PUA Sistemlərinin inkişafında bir nümunədir..

Müqayisə

Orijinal və milli olaraq düzəldilmiş Mini PUA sistemi, uçuş məsafəsi, uçuş hündürlüyü, eniş tipi və inkişaf etmiş uçuş funksiyaları ilə dünyada geniş istifadə olunan digər Mini PUA Sistemlərinə nisbətən fərqlənir. ABŞ Silahlı Qüvvələri arsenalında 13.000-dən çox Raven Mini PUA sistemi və İsrail Silahlı Qüvvələri arsenalında 1000-dən çox Skylark Mini PUA sistemi var.

 

Mini PUA-ların Müqayisə Tablosu

Texniki göstəriciləri

 

Bayraktar Mini PUA Portativ Yer İdarəetmə Qurğusu

 

Avtomatik İzlənmə Anten Sistemi

Xüsusiyyətləri	Bayraktar A	Bayraktar B
Uzunluğu	1.2 metrə	1.2 metrə
Qanadının aşılışı	1.6 metrə	1.9 metrə
Ağırlığı	3.5 kq	4.5 kq
Enerji / Mənbə	Elektrik / Batareya	Elektrik / Batareya
Uçması	Əllə uçurdulma	Əllə uçurdulma
Eniş	Gövdə Üzərinə	Gövdə Üzərinə / Paraşütlə eniş
Qət etdiyi məsafə	10 km	15 km (Avtomatik İzlənmə Anten Sistemi ile)
Havada qalma	60 Dəqiqə	60 Dəqiqə
Hündürlük	1000 funt	3000 funt
Maksimum hündürlük	12000 funt	12000 funt
Sürət	70 km / saat	55 km / saat
Yük 1	CCD Kamera (Tərpənməyən)	CCD Kamera (Dönən)
Yük 2	Termal Kamera (Tərpənməyən)	Termal Kamera (Dönən)
Material	Kompozit Materil	Kompozit Materil
İdarə heyəti	2 Nəfər	2 Nəfər

İstifadəsi

2007-ci ildən bəri istismara verilmişdir. Mini Pilotsuz Uçuş Aparatı Sisteminin istifadəsi və istismarını bacaraq mindən çox sertifikatlı mütəxəssis heyəti var.

• Türk ordusunun Hələbdəki Süleyman Şah türbəsini qoruyan "Baykar" və "Kale" qruplarının fəaliyyəti Bayraktar Mini PUA vasitəsi ilə havadan izlənilmişdir.(2014-cü ilin mayı)
• 2014-cü ilin fevralında Suriyada Türkiyə sərhədinin içərisinə doğru atəş açan İraq və Şam İslam Dövləti (İŞİD) konvoyu, Bayraktar Mini PUA tərəfindən aşkarlanmasından sonra Fırtına haubitsaları atəşə tutmuşdur.
• İyun 2014-cü ildə Aktütün əməliyyatında istifadə edilmişdir.
• Baş Qərargah Yüksəkova Suüstü kəndindəki daş karxanasında işləyən və qaynı olan bir vətəndaş tərəfindən 00.05-də radələrində iki silahlı şəxs tərəfindən qaçırıldığını müəyyənləşdirmişdir. Bayraktar Mini PUA onları izləmiş və Yüksekova İlçe Jandarma Komandanlığı qrupları tərəfindən gizlədikləri evdə saxlanılmışdılar.
• Türk Silahlı Qüvvələri, İzmir-Doğanbəydə keçirilən "Efes 2010" hərbi təlimində ilk dəfə Bayraktar Mini PUA-sını geniş kütləyə təqdim etmişdir.
• 2008-ci ildə terrorçuların hava danışıqlarının deşifrəsindən sonra Cudi dağında helikopterlərlə davamlı kəşfiyyat uçuşları həyata keçirilməyə başlanıldı.
• 18.04.2015 tarixində Bayraktar Mini PUA 95-ci Zirehli Briqada Komandanlığı tərəfindən istifadə edilmişdir.

İstifadə edən ölkələr

•   Türkiyə
•   Qətər

Həmçinin bax

• Səlcuq Bayraqdar
• Bayraktar Akıncı
• Bayraktar TB2
• TUSAŞ Anka-Aksungur
• Kargu
• Baykar Makina

İstinadlar

1. İşte ilk Türk insansız hava aracını yapan üç kardeş. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/14877955.asp
2. CNNTürk Kokpit Programı. https://www.youtube.com/watch?v=d6PZv_KIafA
3. Bilim ve Teknik Dergisi Aralık 2010 Sayısı. "Teknolojileriyle Dünyadaki Rakipleriyle Yarışan Özgün ve Milli İnsansız Hava Araçları"
4. Türkiye'de insansız hava araçlarını ihraç eden ilk şirket Baykar Makina. http://kokpit.aero/bayrak-2013-video?filter_tag=baykar%20makina 2014-10-18 at the Wayback Machine . 18 Ekim 2014 (#bare_url_missing_title).
5. Türk ‘Gözcü’ler Katar’ı koruyacak. http://www.gazetevatan.com/turk--gozcu-ler-katar-i-koruyacak-436585-ekonomi/ . 9 Mart 2016 (#bare_url_missing_title).
6. MSI Savunma Haber Dergisi 72. Sayı. "Baykar Makina, Katar Yolcusu Gözcü'yü Geliştirmeye Deavam Ediyor"
7. Kalekalıp'tan mini insansız hava aracı. http://yenisafak.com.tr/ekonomi-haber/kalekaliptan-mini-insansiz-hava-araci-06.10.2006-8679 . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
8. Teröre karşı ‘insansız uçak’. http://www.turkiyegazetesi.com.tr/genel/a356271.aspx
9. Show Ana Haber Bülteni Haziran 2010. http://www.youtube.com/watch?v=48XjyQ_G-jg . 16 Aralık 2015 (#bare_url_missing_title).
10. ‘Çaldıran'ın yapım öyküsü. http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=12609180 . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
11. Türk Heron’lar Gabar’da doğdu. Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/turk-heron-lar-gabar-da-dogdu/guncel/haberdetay/04.07.2010/1258874/default.htm . 27 Ekim 2014 (#bare_url_missing_title).
12. Gözcü mini insansız hava aracı Süleyman Şah türbesini gözetleyecek. http://kokpit.aero/gozcu-mini-iha-suleyman-sah-turbesini-gozetleyecek 2014-08-12 at the Wayback Machine . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
13. Gözcü buldu Fırtına vurdu. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2014/02/04/gozcu-buldu-firtina-vurdu# . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
14. http://www.gazetevatan.com/suriye-de--gozcu--buldu--firtina--vurdu--606650-gundem/ (#bare_url_missing_title). (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored)
15. Keşfi Türk Mini-İHA'sı yaptı! http://kokpit.aero/gozcu-iha-suriyede-operasyon-yapti 2014-08-12 at the Wayback Machine . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
16. TSK Aktütün'de operasyon başlattı. http://www.radikal.com.tr/turkiye/tsk_aktutunde_operasyon_baslatti-1197343 . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
17. İHA ile nefes kesen operasyon! http://kokpit.aero/hangi-iha-teroristleri-buldu 2014-08-12 at the Wayback Machine . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
18. Yerli GÖZCÜ görücüye çıktı. http://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a448962.aspx . 17 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
19. TSK GÖVDE GÖSTERİSİ YAPTI. http://www.aktifhaber.com/tsk-govde-gosterisi-yapti-291175h.htm 2014-08-12 at the Wayback Machine . 12 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title). (#parameter_ignored)
20. 'Gözcü' Mehmetçik'in gözü olacak. http://www.iha.com.tr/haber-gozcu-mehmetcikin-gozu-olacak-gundem-123322/ . 14 Ağustos 2014 (#bare_url_missing_title).
21. PKK'dan Cudi Dağı’ndaki teröristlere ‘eylem yapın’ baskısı. http://www.milliyet.com.tr/default.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=513160 . 6 Şubat 2014 (#bare_url_missing_title).
22. "Bayraktar Mini İHA Gelibolu'da tatbikatta!" 2015-05-05 at the Wayback Machine . 5 Mayıs 2015 (#bare_url_missing_title).. Kokpit.Aero. 2015-04-18
23. http://www.army-technology.com/projects/bayraktar-uav/ (#bare_url_missing_title). (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored)
24. . 2014-04-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-06. (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored)
25. http://www.arabianaerospace.aero/middle-east-uav-landscape-up-in-the-air.html (#bare_url_missing_title). (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored); (#parameter_ignored)

Xarici keçidlər

• Baykar. 29 Haziran 2019 (#bare_url_missing_title). (türk.)
• Bayraktar Mini UAV System Brochure (English) 2007-09-28 at the Wayback Machine  (türk.) (PDF). 28 Eylül 2007 (#bare_url_missing_title). (türk.)
• Bayraktar Mini UAV System Brochure (Spanish) 2007-09-28 at the Wayback Machine  (türk.) (PDF). 28 Eylül 2007 (#bare_url_missing_title). (türk.)
•  (türk.)