Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bamiyə (lat. Abelmoschus esculentus) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin əməköməcikimilər fəsiləsinin abelmoş cinsinə aid bitki növü.
| Bamiyə | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Bamiyə (bitki) | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Hündürlüyü 1,5 m-ə çatır. Xarici görünüşünə və çiçəklərinə görə pambıq koluna oxşayır. Vətəni Şərqi Afrikadır.
Bamiyənin yetişməmiş meyvəsi tərəvəz kimi işlədilir (xörəyə tökülür, salat və konserv hazırlanmasında istifadə edilir); gövdəsindən qaba lif alınır. Qovrulmuş toxumundan qəhvə surroqatı hazırlanır. Tropik və subtropik ölkələrdə, Şimali Amerika və Cənubi Avropada bir çox sortu yetişdirilir. Bamiyə Azərbaycanda da (əsasən Xaçmaz rayonunda) əkilir.
Etimologiyası
Bamiyə sözünün mənşəyi ərəbcə eyni məna daşıyan باميا (bāmiyā) sözünə əsaslanır. Bitkinin elmi adı olan, Abelmoschus, ərəbcə "müşk atası" mənasını verən أَبُو المِسْك (ʾebu'l-musk) ifadəsi ilə latın dilinə keçmişdir.
Morfoloji xüsusiyyətləri
Onun gövdəsi isti iqlimdə 70–90 sm, isti iqlimdə isə 1–2 metrdir. Yarpaqları xurmavari formada, kökləri kifayət qədər dərin, meyvəsi uzunsov, piramidaşəkilli formada, toxumları yuvarlaq, oval və yaşıl rəngdədir.
Ekoloji xüsusiyyətləri
Quraqlığa qarşı dözümlü olan yeməli abelmoş bitkisi şaxtaya qarşı dözümsüzdür.
İstehlakı
Yeməli abelmoş təzə və quru formada istehlak edilə bilər. Təzə ikən yığılıb istehlak edilməlidir, çünki, zaman keçdikcə yəni yetişdikcə kardinal olur, başqa sözlə qartıyır. Yeməli abelmoşun qurudulması çiçək açan kimi yığılıb sapa keçirilib günəş altında saxlanılmaqla həyata keçirilir. Yeməli abelmoş bir çox müxtəlif mətbəxlərdə öz yerini tapmışdır. Bunlara Aralıq dənizi ölkələri, Hindistan, Yaponiya və ABŞ-nin cənub ştatları daxildir. Yeməli abelmoşum hazırlanma üsulu da ölkədən ölkəyə dəyişir. Aralıq dənizi ölkələrində tərəvəz yeməyi olaraq və ya ətlə istehlak edilən yeməli abelmoş, Türkiyədə çox üstünlük verilməsə də, qızardılaraq da istehlak edilir.
İstinadlar
- https://www.quelleestcetteplante.fr/especes.php?genre=Abelmoschus&variete=esculentus#:~:text=L'Abelmoschus%20esculentus%20(Gombo),trouvait%20dans%20le%20genre%20Hibiscus..
- https://dicames.online/jspui/bitstream/20.500.12177/1556/1/CS_04997.pdf.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bamiye lat Abelmoschus esculentus bitkiler aleminin emekomecicicekliler destesinin emekomecikimiler fesilesinin abelmos cinsine aid bitki novu BamiyeElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste EmekomeciciceklilerFesile EmekomecikimilerYarimfesile Triba Cins AbelmosNov Bamiye bitki Beynelxalq elmi adiAbelmoschus esculentus Moench 1794Sekil axtarisiITIS 21770NCBI 455045EOL 584458 Hundurluyu 1 5 m e catir Xarici gorunusune ve ciceklerine gore pambiq koluna oxsayir Veteni Serqi Afrikadir Bamiyenin yetismemis meyvesi terevez kimi isledilir xoreye tokulur salat ve konserv hazirlanmasinda istifade edilir govdesinden qaba lif alinir Qovrulmus toxumundan qehve surroqati hazirlanir Tropik ve subtropik olkelerde Simali Amerika ve Cenubi Avropada bir cox sortu yetisdirilir Bamiye Azerbaycanda da esasen Xacmaz rayonunda ekilir EtimologiyasiBamiye sozunun menseyi erebce eyni mena dasiyan باميا bamiya sozune esaslanir Bitkinin elmi adi olan Abelmoschus erebce musk atasi menasini veren أ ب و الم س ك ʾebu l musk ifadesi ile latin diline kecmisdir Morfoloji xususiyyetleriOnun govdesi isti iqlimde 70 90 sm isti iqlimde ise 1 2 metrdir Yarpaqlari xurmavari formada kokleri kifayet qeder derin meyvesi uzunsov piramidasekilli formada toxumlari yuvarlaq oval ve yasil rengdedir Ekoloji xususiyyetleriQuraqliga qarsi dozumlu olan yemeli abelmos bitkisi saxtaya qarsi dozumsuzdur IstehlakiYemeli abelmos teze ve quru formada istehlak edile biler Teze iken yigilib istehlak edilmelidir cunki zaman kecdikce yeni yetisdikce kardinal olur basqa sozle qartiyir Yemeli abelmosun qurudulmasi cicek acan kimi yigilib sapa kecirilib gunes altinda saxlanilmaqla heyata kecirilir Yemeli abelmos bir cox muxtelif metbexlerde oz yerini tapmisdir Bunlara Araliq denizi olkeleri Hindistan Yaponiya ve ABS nin cenub statlari daxildir Yemeli abelmosum hazirlanma usulu da olkeden olkeye deyisir Araliq denizi olkelerinde terevez yemeyi olaraq ve ya etle istehlak edilen yemeli abelmos Turkiyede cox ustunluk verilmese de qizardilaraq da istehlak edilir Istinadlarhttps www quelleestcetteplante fr especes php genre Abelmoschus amp variete esculentus text L Abelmoschus 20esculentus 20 Gombo trouvait 20dans 20le 20genre 20Hibiscus https dicames online jspui bitstream 20 500 12177 1556 1 CS 04997 pdf Hemcinin bax