Baharın on yeddi anı (film, 1973)

"Baharın on yeddi anı" (rus. Семнадцать мгновений весны) — rejissor Tatyana Lioznovanın çoxseriyalı filmi.

Baharın on yeddi anı
rus. Семнадцать мгновений весны
Janr	Detektiv Siyasi detektiv
Rejissor	Tatyana Lioznova
Əsərin müəllifi	Yulian Semyonov
Ssenari müəllifi	Yulian Semyonov
Baş rollarda	Vyaçeslav Tixonov Leonid Bronevoy Oleq Tabakov Yevgeni Yevstiqneyev
Operator	Pyotr Katayev
Bəstəkar	Mikael Tarıverdiyev
İstehsalçı	Maksim Qorki adına kinostudiya
İlk baxış tarixi	1973
Filmin növü	çoxseriyalı bədii film
Rəng	ağ-qara
Vaxt	840 dəqiqə
Ölkə	SSRİ
Dil	rus dili
İl	1973
Bölüm sayı	12
IMDb	ID 0069628

Məzmun

Filmdəki hadisələr İkinci dünya müharibəsində Almaniyanın təslim olmasına az qalmış 1945-ci ilin 12 fevralından 24 martına qədər olan günləri əhatə edir. Filmin baş qəhrəmanı ştandartenfürer Maks Otto fon Ştirlis sovet kəşfiyyatçısıdır və SD mərkəzi aparatında işləyir. Ona Reyxin rəhbərlərindən kimin ABŞ və Böyük Britaniyanın müvəqqəti sülhü ilə bağlı birtərəfli danışıqlar aparmasını tapmaq tapşırığı verilir.

Ştirlisin SD-də olan işi RSXA rəisi Kaltenbrunnerdə şübhə oyadır. O, gestapoya Ştirlisin əlaqələri ilə bağlı sakit və gizli yoxlama aparmağı tapşırır.

Berlin yaxınlığındakı bombardmanda Ştirlisin əlaqələndiriciləri olan ailə – Ervin və Ketrin yaşayan ev dağılır. Ervin həlak olur. Hamilə Ketrin isə huşsuz vəziyyətdə Şarite klinikasına gətirilir. Təsadüf nəticəsində orada gestapo Ketrini ifşa edir. Ştirlisin tapşırığı çətinləşir: o, Moskva rəhbərliyi ilə əlaqəsiz qalır.

Ştirlis danışıqların həqiqətən İsveçrədə aparılmasını və onların təşəbbüsçüsünün SS rəhbəri Himmler olduğunu dəqiq bilir. O, rəisi Şellenberqin tapşırığı ilə bu işdə iştirak edir. Ştirlis Moskvaya məlumat göndərməyi iki müxtəlif antinasist ideyalı almana tapşırır. Həmin iki nəfər pastor Şlaq və professor Pleyşner idi. İş mövqeyi ilə əlaqədar Ştirlis onları İsveçrəyə göndərir. Şlaq tapşırıqdan başqa, həm də öz kilsə və mühacir əlaqələri vasitəsilə Himmlerin ingilis-amerikan komandanlığı ilə əlaqəsi barədə əlavə məlumat əldə etməlidir. Hətta mümkün olsa, onlara mane olmalıdır.

Ağıllı və ehtiyatlı Şlaq ona verilən tapşırığı müvəffəqiyyətlə yerinə yetirir. Pleyşnerin huşsuzluğu isə onu tələyə salır. Səhvini başa düşən Pleyşner intihar edir.

Danışıqlara mane olmaq üçün Ştirlis Reyxin hakimiyyətinin yüksək eşelonlarındakı rəqabətdən istifadə etmək qərarına gəlir. O, reyxslyater Martin Bormanla birbaşa əlaqəyə girir və ona "fürerin əleyhinə gedən satqıncasına danışıq"dan xəbər verir.

Bu zaman gestapo rəisi Müllerin əlinə Ştirlisin sovet rezidenti ilə əlaqəsini göstərən ciddi dəlillər düşür. Ştirlis Müllerlə gərgin psixoloji duel aparır və özünə haqq qazandırmağa çalışır. Bunun üçün Ştirlisin o qədər də güclü sübutu yoxdur, amma Müller onunla razılaşır. Artıq Müller üçün Ştirlis – Bormanın adamıdır. Gestapo rəisi Ştirlisə başa düşməyə imkan verir ki, onunla maraqlanır.

Ştirlisin qarşısında daha bir tapşırıq var: Keti xilas etmək. Radist qız Ştirlisin göstərişi ilə radio-oyunda iştirak etməyə razılıq verir. Ştirlis bu əməliyyata SD tərəfdən nəzarət edir. Hadisələrin gözlənilməz gedişində Ket gestaponun onu saxladığı gizli evdən qaçır. Ştirlis onunla birlikdə bitərəf İsveçrəyə getmək imkanı tapır.

Bormandan istifadə nəticə verir. ABŞ xüsusi xidmət orqanlarının nümayəndələri ilə danışıqda Himmlerin elçisi oberqruppenfürer Volfu Berlinə geri çağırırlar. Danışıqlar pozulur və Ştirlisin tapşırığı yerinə yetir.

Berndə Ştirlis Keti vətənə göndərir. O, Şlaqdan Volfun amerikalılarla əlaqəsini sübut edən qiymətli məlumat əldə edir. Mərkəzlə əlaqə saxlanılır. Məlum olur ki, ona Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilib.

Ştirlis öz işini davam etdirmək üçün Berlinə qayıdır.

Film haqqında

• Film Yulian Semyonovun eyniadlı romanı əsasında çəkilmişdir.
• 12 seriyadan ibarətdir.
• Aktyorlar Leonid Kuravlyov və Leonid Bronevoy əvvəl Hitler roluna sınaq olunmuşdular.
• Aktyor Oleq Tabakov Valter Şellenberqə o qədər oxşayırdı ki, Yuri Vizborun xatirələrinə görə film ekranlara çıxanda Tabakov Almaniyadan məktub alır. Məktubu Şellenberqin qohumu yazmışdı. O, aktyora öz təşəkkürünü bildirirdi. O, filmə öz qohumunu bir daha görmək üçün dəfələrə baxmışdı.
• Müller rolu aktyor Leonid Bronevoyun ona şöhrət gətirmiş ilk roludur. Həyatdakı əsl Müller isə qətiyyən Bronevoya bənzəmirdi. Müller həyatda hündür, arıq, donqarburun və qarabuğdayı adam olmuşdur. İllər keçəndən sonra Leonid Bronevoy etiraf etdi ki, əgər o vaxt Müllerin zahiri görkəminin necə olduğunu bilsəydi, bu roldan imtina edərdi.
• Əlaqələndirici Ket obrazı kəşfiyyatçı Anna Filolenkonun prototipidir. Onu xüsusi olaraq Tatyana Lioznova ilə tanış etmişdilər. Həyat yoldaşı Mixaillə Anna uzun illər Latın Amerikasında və faşizmin olduğu ölkələrdə işləmişlər.
• RSXA binasının otaqlarındakı səhnələr Butır həbsxanasında çəkilmişdir.
• Filmdə Ketə əzab vermək üçün onun uşağını soyundurub soyuğun qarşısına qoyurlar. Əslində bu səhnə çox isti olan studiyada çəkilmişdir.
• Romanda Ştirlis "Horx" ("Horch") avtomobilində gedir. Sınaq çəkilişlərində Tixonov həqiqətən də 1935-ci ilin nadir "Horx-853" avtomobilində çəkilir. Bu avtomobil Moskvada yaşayan tanınmış kolleksiyaçı Aleksandr Alekseyeviç Lomakova məxsus idi. Maşını filmə təsdiq edirlər. Lakin çəkilişlər bir neçə ay uzanır. Və avtomobilin sahibi bu maşın haqqında başqa bir filmin yaradıcı heyəti ilə müqavilə imzalayır. Bu Suxumi şəhərində çəkilən "İncə mövsüm" filmi idi. Bu hadisələrdən sonra Ştirlis filmdə həmin avtomobildən dəfələrlə dəyərsiz olan 1938-ci ilin "Mersedes-Benz-230" avtomobilində çəkilir.
• Filmdə SSRİ Dövlət Film Fondunun və Kino-foto sənədlər Mərkəzi Dövlət arxivinin materiallarından istifadə edilmişdir.
• Filmin 7-ci və 8-ci seriyalarında 1959-cu ildə çəkilmiş "Körpü" ("Die Brücke") alman bədii filminin kadrlarından istifadə olunmuşdur. Hətta burada alman filminin baş qəhrəmanlarını da görmək olar.
• Filmin alman dilinə dublyajında Ştirlis rolunu, bu filmdə Helmut rolunu ifa edən Otto Melies səsləndirmişdir. Onun oynadığı Helmut rolunu isə başqa alman aktyoru səsləndirmişdir.
• Filmin Sovet televiziyasında ilk nümayiş olunmasından sonra rejissor Tatyana Lioznova tamaşaçılardan 12 kisə məktub almışdı.
• Film premyeradan sonra o qədər məşhurlaşmışdı ki, növbəti nümayiş 3 aydan sonra olmuşdu.
• Əsərin və ssenarinin müəllifi Yulian Semyonov Almaniyada filmin təqdimatında olanda o, real general Karl Volfla görüşür. General həyatda çox kök idi. Yulian Semyonov ondan Vasili Lanovoyun ifa etdiyi obrazla üz-üzə duranda nə fikirləşdiyini soruşur. Volf cavab verir: "Qətiyyən oxşamırdı". Semyonov fənd işlədərək cavab verir. Deyir ki, o, əslində Lanovoya minnətdar olmalıdır ki, bu obraz gələcək nəsillərə belə yığcam, ucaboy və qamətli çatdırılacaq. Volf burnunun altında astadan "bunda xüsusi bir məna var" deyir və Yulian Semyonov vasitəsilə Vasili Lanovoy üçün minnətdarlıq kimi bir şüşə konyak göndərir. Lakin aktyor generalın bu minnətdarlığını ala bilmir.

Filmin heyəti

Film üzərində işləyənlər

Əsərin müəllifi : Yulian Semyonov

Ssenari müəllifi : Yulian Semyonov

Quruluşçu rejissor : Tatyana Lioznova

Quruluşçu operator : Pyotr Katayev

Bəstəkar : Mikael Tarıverdiyev

Quruluşçu rəssam : Boris Dulenkov

Səs operatoru : Leonard Buxov

Mahnıların mətninin müəllifi : Robert Rojdestvenski

Montaj : Kseniya Blinova, İ. Dorofeyeva, V. Potapova

Geyim üzrə rəssam : Məryəm Bıxovskaya

Qrim rəssamları : V. Pustovalova, Y. Boçkaryov

Rejissor : Zinovi Genzer

Operator : Anatoli Buravçikov

Quraşdırılmış səhnələrin operatorları : K. Alekseyev, V. Osminkina

Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı : S. Peterson

Rejissor assistentləri : A. Zaboloskaya, L. Nyujgirova

Operator assistenti : İ. Proskurin

Rəssam assistentləri : V. Orlov, F. Rostoski, N. Fadeyeva

Fotoqraf-rəssam : A. Qolsin

İşıq ustası : S. Sokolov

Baş məsləhətçi : S. Mişin (general-polkovnik)

Baş elmi məsləhətçi : V. Yejov (tarix elmləri doktoru)

Məsləhətçilər : Q. Kolx (tarix elmləri namizədi, polkovnik), V. Stoqov (polkovnik), N. Borisov, X. Braun

Redaktor : S. Klebanov

Çalır : Kinematoqrafiya Dövlət Simfonik Orkestri

Dirijor : A. Petuxov

Filmin direktoru : Y. Lebedinski

Mahnıları ifa edən : İosif Kobzon (titrlərdə yoxdur)

Rollarda

Vyaçeslav Tixonov – Maks Otto fon Ştirlis

Leonid Bronevoy – Müller

Yekaterina Qradova – Ket

Rostislav Plyatt – pastor Şlaq

Oleq Tabakov – Şellenberq

Nikolay Prokopoviç – Himmler

Mixail Jarkovski – Kaltenbrunner

Yuri Vizbor – Borman

Leonid Kuravlyov – Aysman

Konstantin Jeldin – Holtoff

Yevgeni Yevstiqneyev – Pleyşner

Lavrenti Masoxa – Şols

Vasili Lanovoy – general Volf

Fris Dis – Hitler

Vilhelm Burmayer – Gerinq

Emiliya Milton – Frau Zaurix

Pyotr Çernov – Vladimir Nikolayeviç Qromov

Svetlana Svetliçnaya – Qabi Nabel

Yan Yanakiyev – Dolman

Vyaçeslav Şaleviç – Allen Dalles

Valentin Qaft – Gevernis

Aleksey Eybojenko – Qyusman

Olqa Soşnikova – Barbara

Otto Melies – Helmut

Yevgeni Qurov – quş mağazasının sahibi

Stanislav Korenev – Kaltenbrunnerin yavəri

Andro Kobaladze – Stalin

Vladimir Rudıy – Aleksandr Sergeyeviç Kovalenko

Viktor Şşeqlov – sığorta agenti

Aleksey Safonov – Rolf

Vladimir Smirnov – məxfi evin sahibi

Yuri Zayev – Bittner

Yevgeni Kuznesov – Krüger

Yuri Katin-Yarsev – astronom

Rudolf Pankov – "Təkgöz"

Lev Durov – Klaus

Aleksey Dobronravov – Ştirlisin kottecinin gözətçisi

Nikolay Volkov – Ervin

Eleonara Şaşkova – İsayevin arvadı

Yevgeni Lazarev – Yemelyanov

Qriqori Lyampe – fizik Runge

Nikolay Qrisenko – vaqondakı general

Vladlen Davıdov – Dallesin əməkdaşı

Vladimir Kozel – Kyure

Viktor Qolovin – Şusman

Sergey Yudin – Günter

Aleksandr Kryukov – Piter

Manefa Sobolevskaya – birinci tibb bacısı

Zinaida Vorkul – ikinci tibb bacısı

Vladislav Kovalkov – ekspert

Vladimir Keniqson – Krauze

Gennadi Petrov – Vasilyev

Vladimir Paulus – alman səfirliyinin məsləhətçisi

Paul Butkeviç – əlaqələndirici

İnna Ulyanova – bardakı qız

Eduard İzotov – Hitlerin yavəri

Filmin musiqiləri

Rusca (orijinal)	Azərbaycanca
На Цветочной улице	Gül küçəsində
Где-то далеко	Haradasa uzaqlarda
Эхо войны	Müharibənin əks-sədası
В черно-белом ритме	Ağ-qara ritmdə
Мгновения	An
Прелюдия для Кэт	Ketə prelüdiya
Вокзал прощания	Vida vağzalı
Дороги	Yollar
Ночной патруль	Gecə patrulu
Весеннее утро	Bahar səhəri
Двое в кафе	İki nəfər kafedə
Текст ячейки	Boşluq mətni
Сумерки в Берлине	Berlində toranlıq
Встреча с женой	Arvadı ilə görüş

Mükafatlar

• RSFSR Dövlət Mükafatı (1976)

Azərbaycan dilinə dublyajı

Film 2011-ci ildə Bakıfilm kinostudiyasında dublyaj edilmişdir.

Filmi səsləndirənlər : Nəcibə Hüseynova, Eldəniz Rəsulov, Valeh Kərimov, Allahverdi Yolçuyev, Kazım Abdullayev, Şövqi Hüseynov, Rövşən Məmmədli, Emil İsrafilov

Dublyajın səs rejissoru : Orxan Məmmədli

Azərbaycan dilinə tərcümə : İradə Sultanova

Dublyajın redaktoru : Kamilə Məcidova

İstinadlar

1. Грани. Ру // Культура / Кино / Радистка Кэт была мужчиной
2. В. Куликов. СИЗО пять звёзд. «Бутырка» перешла на евростандарт
3. Татьяна Лиознова: «Популярность была для нас совершенно неожиданной»
4. . 2013-11-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-28.

Ədəbiyyat

• Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 237.
• Сергеев Ф. М. Тайные операции нацистской разведки 1933—1945 гг. — М.: Политиздат, 1991. — 414 с. ISBN 5-250-00797-X
• Даллес А. Тайная капитуляция. — М.: Центрполиграф, 2004. — 350 с. ISBN 5-9524-1410-9
• Стивен Ловелл «Семнадцать мгновений весны» и семидесятые 2018-02-10 at the Wayback Machine

Xarici keçidlər

• «Семнадцать мгновений весны». Актёры фильма (Полный список)
• Обзор DVD и Информация о фильме на vObzor.com
• RUSCICO, NTSC, реставрация изображения, 6:DVD9 2009-05-13 at the Wayback Machine
• Сайт, посвящённый телесериалу «Семнадцать мгновений весны»
• Статья о фильме на Грани. Ру 2007-09-30 at the Wayback Machine
• «17 мгновений весны: где правда и где вымысел» Интервью с историком К. Залесским
• Та самая машина Хорьх 853 которую снимали на пробах фильма о Штирлице
• «Дом Штирлица» из фильма на карте «Викимэпии».
• О фильме «Семнадцать мгновений весны» на сайте IMDB
• Интервью режиссёра Т. Лиозновой
• Разведчики, скрывающиеся за образом М. М. Исаева"^{[ölü keçid]}
• Где снимали «Семнадцать мгновений весны» в Москве "
• Клим Дегтярёв «Штирлиц без грима. Семнадцать мгновений вранья» Анализ ошибок в фильме и книге.