Aşxen (erm.Աշխէն; bilinmir, Alaniya – bilinmir?) — Ermənistan Kraliçası və Ermənistan Kralı III Trdatla olan evliliyi sayəsində Arşakuni sülaləsinin üzvü.
Əllinci gün bayramından sonrakı beşinci bazar günündən öncəki şənbə (Erməni Həvari Kilsəsi)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Ailə və mənşəyiredaktə
Aşxen sarmat mənşəli bir monarx idi. O, adı açıqlanmayan qadın tərəfindən Aşxadar kimi tanınan alanların kralı Aşxadarın qızı idi və bilinən övladıdır. Aşxen 260-280-ci illər arasında naməlum bir tarixdə anadan olub və Alan Krallığında böyüyüb. III Trdat ilə evlənməzdən öncə onun erkən həyatı haqqında çox az şey məlumdur.
Aşxen adı qadın erməni adıdır. Adı "qara" və ya "mavi-qara" mənasını verən "axsen" "boz" və ya "zend axsaena" sözündən gəlir. Bu ad həmçinin "xset" və ya "zend xsaeta" "odlu qırmızı" sözündən də gələ bilər. Aşxen Aşxadar adından yarana bilər.
Bioqrafiyasıredaktə
III Trdat 287-ci ildən 330-cu ilə qədər Ermənistanın Roma valisi kimi xidmət etmişdir. 297-ci ildə III Trdat romalılardan erməni muxtariyyətinə zəmanət aldıqda və Sasani hiylələrindən azad olanda və Qafqaz tayfalarının hücumları dayandırıldıqda Aşxenlə evləndi. III Trdat Aşxenlə evlənmək üçün adam göndərərək Aşxeni Alan Krallığından gətirmək üçün Baqaratın atası olan general Smbatı göndərdi. Aşxen Ermənistana gələndə III Trdat Aşxenin padşahın gəlini olmaq üçün ona bənövşəyi rəngli paltar geyindirərək arşakuni adı almasını və tac taxılmasını əmr etdi. Aşxenə Arşakuni və Kraliça titulları verildi. Aşxenə verilən bu titullar Ermənistanda qadının yüksəldilə biləcəyi ən yüksək adları ifadə etmək üçün istifadə olunurdu. Onunla Aşxenin üç övladı oldu: III Xosrov adlı oğlu, Salome adlı qızı və Erməni Həvari Kilsəsinin öncəki katolikoslarından biri olan Müqəddəs I Husik ilə evlənən adı açıqlanmayan qızı.
Aşxen; III Trdat; baldızı Xosroviduxt; o dövrdə çoxlu erməni olan övladları zərdüştilik dininin ardıcılları idi. Zərdüştilik Ermənistan dövlətinin baş dini idi. III Trdatın hakimiyyəti dövründə bütün Roma İmperiyasında xristian təqibləri baş verdi. Əri Romaya müttəfiq olduğu üçün bu tədbirlərdə iştirak edirdi. III Trdat Roma İmperiyasında müxtəlif bütpərəst dinlərə sitayiş etməyə qarşı çıxan bir çox xristianın edam edilməsini əmr etdi. III Trdatın sərt şəkildə təqib etdiyi bu xristianlar Ermənistanda yaşayırdılar və ya dini qırğınlardan xilas olmaq üçün bu ölkəyə qaçırdılar. III Trdatın qurbanları arasında Ripsime rahibələrinin şəhadətinə görə məsuliyyət daşıyırdı və İşıqlandırıcı Qriqorini Xorvirab monastırının dərin yeraltı zindanına atdı.
Ripsime rahibələri şəhid etdikdən sonra III Trdat ağlını itirmiş və ruhi xəstələnmişdi. III Trdat meşədə məqsədsiz şəkildə dolaşan qaban davranışını mənimsədi. Xosroviduxt qardaşının qayğısına qalaraq, qardaşını ağlı başına qaytarmaq üçün hər şeyi etdi.
Yuxusunda Xosroviduxt yuxu gördü və ona Allahdan görüntü gəldi. Yuxusunda nura oxşayan kişinin yanına gəldi və dedi: "Sənə gələn bu əzabların başqa çarəsi yoxdur, əgər Artaşat şəhərinə göndərib məhbus Qriqorini oraya gətirməsən, gəlsə, sənə dərdlərinin dərmanını öyrədəcək". Xosroviduxt bu görüntünü beş dəfə görmüşdür. O, xalqa öz görüntüsü haqqında danışmaq üçün gəldi və camaat bunu eşitdi və onun sözlərini ələ salmağa başladılar. Onlar ona deməyə başladılar: "Deməli, sən də dəlisən. Bir cin səni ələ keçirib. Necə oldu ki, onu dəhşətli çuxura atdıqlarına görə on beş ildir ki, diri olduğunu deyirsən? Sümükləri də hələ də olacaq? Çünki onu oraya qoyduqları gün ilanlar tərəfindən dərhal ölürüldü".
Hədə-qorxu ilə, əgər bunu dərhal bildirməsəydi, böyük əzablara düçar olardı və xalqın və padşahın əziyyətləri ölüm və müxtəlif işgəncələrlə daha da şiddətlənərdi. Xosroviduxt böyük qorxu və tərəddüd içində yenidən qabağa çıxdı və görüntüsünü III Trdata danışdı. Xosroviduxt xasiyyətinə görə rahibə kimi təvazökar qız idi və heç də digər qadınlar kimi boşboğaz deyildi.
Xosroviduxt gördüklərini qardaşına danışanda III Trdat övladlığa götürdüyü Avtayı dərhal zindandan və dərin çuxurdan Qriqorinin yanına Artaşata göndərdi. Qriqori III Trdatın qarşısına gətiriləndə o, 15 il həbsdə idi, baxmayaraq ki, onun sağ qalma ehtimalı az idi. Ehtimal olunur ki, Xosroviduxt və ya bir qadın həbsdə olarkən Qriqorini gizli şəkildə qidalandırırdı. Qardaşı xristianların təqib edilməsini əmr etdiyi halda, Aşxen və Xosroviduxt, çox güman ki, Ripsime rahibələrinin və erməni xristianların səyləri ilə artıq xristianlığı qəbul etmişdilər. Aşxen və Xosroviduxt xristianları dini təqiblərdən qorumuş olma ehtimalı var.
Qriqori III Trdatın yanına gətirildikdən sonra 301-ci ildə möcüzəvi şəkildə xəstəliyindən sağaldı. III Trdat müalicənin gücünə inandı və dərhal xristianlığı Ermənistanda dövlətin rəsmi dini kimi elan etdi. Beləliklə, Ermənistan xristianlığı rəsmən qəbul edən ilk dövlət oldu və Qriqori Erməni Həvari Kilsəsinin katolikosu təyin edildi. III Trdat xəstəliyindən sağalaraq güclü xristian oldu və xristian təqibləri sona çatdı. III Trdatın vəftizindən bir müddət sonra Qriqori III Trdatın ailəsini, o cümlədən Aşxeni, bütün saray ordusunu Fərat çayı üzərindəki vəftiz etdi.
301-ci ildən vəfatından sonra, ehtimal ki, təxminən 330-cu ildə Aşxen, III Trdat, Xosrovidukt və onların ailəsi həyatlarının qalan hissəsini İsa Məsihin xidmətinə həsr etdilər. III Trdat xristianlığın yayılmasını təşviq etdiyi və dəstəklədiyi üçün Aşxen, III Trdat və Xosroviduxt Eçmiədzin Kilsəsinin, Müqəddəs Qayane Kilsəsinin, Müqəddəs Ripsime Kilsəsinin və Saqakat Kilsəsinin tikintisində iştirak etdilər. Müqəddəs Qayane və Müqəddəs Ripsime kilsələrinin tikintisi zamanı Aşxen və Xosrovidukt kilsə xərcləri üçün öz zinət əşyalarını bağışladılar.
Ömrünün sonuna yaxın Aşxen Xosroviduxt ilə birlikdə Qarni qalasına köçdü. Aşxen Xosroviduxt ilə birlikdə erməni cəmiyyətinin görkəmli simalarından hesab olunur və Ermənistanda xristianlıqda önəmli fiqurlardandır. Aşxen, III Trdat və Xosroviduxt Erməni Həvari Kilsəsinin müqəddəsləridir və onların anma günü Pentikostdan sonra beşinci bazar günündən öncəki şənbə günüdür. Bu anma günü krallara mahnı oxunur. Onların anma günü adətən təxminən 30 iyuna təsadüf edir.
Həmçinin baxredaktə
İstisnalarredaktə
"Arxivlənmiş surət". 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2022-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2020-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2022-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2022-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2012-03-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
"Arxivlənmiş surət". 2020-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
=
"Arxivlənmiş surət". 2020-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-13.
Xarici keçidlərredaktə
Mart 21, 2024
aşxen, Աշխէն, bilinmir, alaniya, bilinmir, ermənistan, kraliçası, ermənistan, kralı, trdatla, olan, evliliyi, sayəsində, arşakuni, sülaləsinin, üzvü, Աշխէնiii, trdat, arvadı, bacısı, xosroviduxt, ilə, naqaş, ovnatan, tərəfindən, doğum, tarixi, bilinmirdoğum, y. Asxen erm Աշխէն bilinmir Alaniya bilinmir Ermenistan Kralicasi ve Ermenistan Krali III Trdatla olan evliliyi sayesinde Arsakuni sulalesinin uzvu Asxenerm ԱշխէնIII Trdat arvadi Asxen ve bacisi Xosroviduxt ile Naqas Ovnatan terefinden Dogum tarixi bilinmirDogum yeri AlaniyaVefat tarixi bilinmirHeyat yoldasi III TrdatUsagi 2Atasi Alaniyali Aksidar Vikianbarda elaqeli mediafayllarAsxenerm ԱշխենDogum tarixi bilinmirDogum yeri AlaniyaVefat tarixi bilinmirQeyd edilir Ermeni Hevari KilsesiXatire gunu Ellinci gun bayramindan sonraki besinci bazar gununden onceki senbe Ermeni Hevari Kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Aile ve menseyi 2 Bioqrafiyasi 3 Hemcinin bax 4 Istisnalar 5 Xarici kecidlerAile ve menseyi redakteAsxen sarmat menseli bir monarx idi O adi aciqlanmayan qadin terefinden Asxadar kimi taninan alanlarin krali Asxadarin qizi idi ve bilinen ovladidir Asxen 260 280 ci iller arasinda namelum bir tarixde anadan olub ve Alan Kralliginda boyuyub III Trdat ile evlenmezden once onun erken heyati haqqinda cox az sey melumdur Asxen adi qadin ermeni adidir Adi qara ve ya mavi qara menasini veren axsen boz ve ya zend axsaena sozunden gelir Bu ad hemcinin xset ve ya zend xsaeta odlu qirmizi sozunden de gele biler Asxen Asxadar adindan yarana biler Bioqrafiyasi redakteIII Trdat 287 ci ilden 330 cu ile qeder Ermenistanin Roma valisi kimi xidmet etmisdir 297 ci ilde III Trdat romalilardan ermeni muxtariyyetine zemanet aldiqda ve Sasani hiylelerinden azad olanda ve Qafqaz tayfalarinin hucumlari dayandirildiqda Asxenle evlendi III Trdat Asxenle evlenmek ucun adam gondererek Asxeni Alan Kralligindan getirmek ucun Baqaratin atasi olan general Smbati gonderdi Asxen Ermenistana gelende III Trdat Asxenin padsahin gelini olmaq ucun ona benovseyi rengli paltar geyindirerek arsakuni adi almasini ve tac taxilmasini emr etdi Asxene Arsakuni ve Kralica titullari verildi Asxene verilen bu titullar Ermenistanda qadinin yukseldile bileceyi en yuksek adlari ifade etmek ucun istifade olunurdu Onunla Asxenin uc ovladi oldu III Xosrov adli oglu Salome adli qizi ve Ermeni Hevari Kilsesinin onceki katolikoslarindan biri olan Muqeddes I Husik ile evlenen adi aciqlanmayan qizi Asxen III Trdat baldizi Xosroviduxt o dovrde coxlu ermeni olan ovladlari zerdustilik dininin ardicillari idi Zerdustilik Ermenistan dovletinin bas dini idi III Trdatin hakimiyyeti dovrunde butun Roma Imperiyasinda xristian teqibleri bas verdi Eri Romaya muttefiq oldugu ucun bu tedbirlerde istirak edirdi III Trdat Roma Imperiyasinda muxtelif butperest dinlere sitayis etmeye qarsi cixan bir cox xristianin edam edilmesini emr etdi III Trdatin sert sekilde teqib etdiyi bu xristianlar Ermenistanda yasayirdilar ve ya dini qirginlardan xilas olmaq ucun bu olkeye qacirdilar III Trdatin qurbanlari arasinda Ripsime rahibelerinin sehadetine gore mesuliyyet dasiyirdi ve Isiqlandirici Qriqorini Xorvirab monastirinin derin yeralti zindanina atdi 1 2 Ripsime rahibeleri sehid etdikden sonra III Trdat aglini itirmis 3 ve ruhi xestelenmisdi III Trdat mesede meqsedsiz sekilde dolasan qaban davranisini menimsedi Xosroviduxt qardasinin qaygisina qalaraq qardasini agli basina qaytarmaq ucun her seyi etdi 4 Yuxusunda Xosroviduxt yuxu gordu ve ona Allahdan goruntu geldi Yuxusunda nura oxsayan kisinin yanina geldi ve dedi Sene gelen bu ezablarin basqa caresi yoxdur eger Artasat seherine gonderib mehbus Qriqorini oraya getirmesen gelse sene derdlerinin dermanini oyredecek Xosroviduxt bu goruntunu bes defe gormusdur O xalqa oz goruntusu haqqinda danismaq ucun geldi ve camaat bunu esitdi ve onun sozlerini ele salmaga basladilar Onlar ona demeye basladilar Demeli sen de delisen Bir cin seni ele kecirib Nece oldu ki onu dehsetli cuxura atdiqlarina gore on bes ildir ki diri oldugunu deyirsen Sumukleri de hele de olacaq Cunki onu oraya qoyduqlari gun ilanlar terefinden derhal oluruldu Hede qorxu ile eger bunu derhal bildirmeseydi boyuk ezablara ducar olardi ve xalqin ve padsahin eziyyetleri olum ve muxtelif isgencelerle daha da siddetlenerdi Xosroviduxt boyuk qorxu ve tereddud icinde yeniden qabaga cixdi ve goruntusunu III Trdata danisdi Xosroviduxt xasiyyetine gore rahibe kimi tevazokar qiz idi ve hec de diger qadinlar kimi bosbogaz deyildi Xosroviduxt gorduklerini qardasina danisanda III Trdat ovladliga goturduyu Avtayi derhal zindandan ve derin cuxurdan Qriqorinin yanina Artasata gonderdi Qriqori III Trdatin qarsisina getirilende o 15 il hebsde idi baxmayaraq ki onun sag qalma ehtimali az idi 5 Ehtimal olunur ki Xosroviduxt ve ya bir qadin hebsde olarken Qriqorini gizli sekilde qidalandirirdi Qardasi xristianlarin teqib edilmesini emr etdiyi halda Asxen ve Xosroviduxt cox guman ki Ripsime rahibelerinin ve ermeni xristianlarin seyleri ile artiq xristianligi qebul etmisdiler 6 Asxen ve Xosroviduxt xristianlari dini teqiblerden qorumus olma ehtimali var Qriqori III Trdatin yanina getirildikden sonra 301 ci ilde mocuzevi sekilde xesteliyinden sagaldi III Trdat mualicenin gucune inandi ve derhal xristianligi Ermenistanda dovletin resmi dini kimi elan etdi Belelikle Ermenistan xristianligi resmen qebul eden ilk dovlet oldu 7 ve Qriqori Ermeni Hevari Kilsesinin katolikosu teyin edildi III Trdat xesteliyinden sagalaraq guclu xristian oldu ve xristian teqibleri sona catdi III Trdatin veftizinden bir muddet sonra Qriqori III Trdatin ailesini o cumleden Asxeni butun saray ordusunu Ferat cayi uzerindeki veftiz etdi 8 9 301 ci ilden vefatindan sonra ehtimal ki texminen 330 cu ilde Asxen III Trdat Xosrovidukt ve onlarin ailesi heyatlarinin qalan hissesini Isa Mesihin xidmetine hesr etdiler 10 III Trdat xristianligin yayilmasini tesviq etdiyi ve desteklediyi ucun Asxen III Trdat ve Xosroviduxt Ecmiedzin Kilsesinin Muqeddes Qayane Kilsesinin Muqeddes Ripsime Kilsesinin ve Saqakat Kilsesinin tikintisinde istirak etdiler 11 Muqeddes Qayane ve Muqeddes Ripsime kilselerinin tikintisi zamani Asxen ve Xosrovidukt kilse xercleri ucun oz zinet esyalarini bagisladilar Omrunun sonuna yaxin Asxen Xosroviduxt ile birlikde Qarni qalasina kocdu 12 Asxen Xosroviduxt ile birlikde ermeni cemiyyetinin gorkemli simalarindan hesab olunur ve Ermenistanda xristianliqda onemli fiqurlardandir Asxen III Trdat ve Xosroviduxt Ermeni Hevari Kilsesinin muqeddesleridir ve onlarin anma gunu Pentikostdan sonra besinci bazar gununden onceki senbe gunudur 13 Bu anma gunu krallara mahni oxunur 14 Onlarin anma gunu adeten texminen 30 iyuna tesaduf edir Hemcinin bax redakteIstisnalar redakte Arxivlenmis suret 2012 03 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 https web archive org web 20120814222110 http www stnersess edu classroom badarak templates commentary saintseng php head39 head39 Arxivlenmis suret 2012 03 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2022 01 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2020 10 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2012 03 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2022 01 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2022 01 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2012 03 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Arxivlenmis suret 2012 03 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 https web archive org web 20120814222110 http www stnersess edu classroom badarak templates commentary saintseng php head39 head39 Arxivlenmis suret 2020 10 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 https web archive org web 20120814222110 http www stnersess edu classroom badarak templates commentary saintseng php head39 head39 Arxivlenmis suret 2020 10 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 03 13 Xarici kecidler redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Asxen amp oldid 6944623, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
