Ağudi Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Sisyan rayonunda kənd. Rayon mərkəzində 5 km cənub - şərqdə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Aqudı formasında qeyd edilmişdir.
Kənddə 1831-ci ildə 60 nəfər, 1873-cü ildə 450 nəfər, 1886-cı ildə 903 nəfər, 1897-ci ildə 1162 nəfər, 1908-ci ildə 1345 nəfər, 1914-cü ildə 1070 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə azərbaycanlılar erməni təcavüzünə məruz qalaraq qırğınlarla qovulmuşdur.
İndiki Ermənistanda Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra kənd sakinlərindən sağ qalanlar doğma evlərinə dönə bilmişdir. Burada 1922-ci ildə 298 nəfər, 1926-cı ildə 319 nəfər, 1931-ci ildə 496 nəfər, 1959-cu ildə 828 nəfər, 1970-ci ildə 1222 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.
1988-ci ilin noyabr-dekabr aylarında Ermənistan dövləti tərəfindən tamamilə etnik torpaqlarından qovulmuşlar. İndi burada ermənilər yaşayır.
Toponim qədim türk dilində "hörmətli, uca, yüksək" mənasında işlənən ağ sözü ilə uti//udi türk dilli tayfanın adı əsasında formalaşmışdır. Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir.
Ermənistan prezidentinin 19.IV.1991-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Aqitu qoyulmuşdur.
Toponimikası
Ağudi - Azərbaycanın Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasında (indi Ermənistanın Sisyan rayonunda) kənd adı. 1991-ci ildən Aqitu adlanır Sisyan r-nu). 1918-ci ildə əhalisi qovulmuş və ermənilər yerləşdirilmişdir. 1922-ci ildə əhali geri qayıtmış və ermənilərlə qarışıq yaşamışdır. 1988-ci ildə kəndin azərbaycanlı əhalisi qovulmuşdur.
Ağudi Ermənistan ərazisində ən qədim türk mənşəli toponimlərdəndir. İlk dəfə er.əv. VIII əsrə aid Urartu mənbələrində Kiçik Qafqazda Akutaini adı çəkilir. Bu adın "ini" hissəsi Urartu dilində məkan bildirən şəkilçidir. Ona görə də mənbədəki Akuta adı ilə Aqudi toponiminin eyniliyinə şübhə ola bilməz. XIX əsrdə Qars əyalətinin Oltin dairəsindəki Aqut-Kom (kənd və yayla adı), Kutais quberniyasının Zuqdidi qəzasındakı Axuti (kənd adı), Tiflis quberniyasının Borçalı qəzasındakı Akut-qaya (dağ adı), Naxçıvan qəzasındakı Aqut-İr (kənd adı), Azərbaycanda Quba qəzasındakı Oqudi (qışlaq adı) toponimləri ilə mənşəcə eyidir. Azərbaycanda Şəki r-nundakı Öhüd (XIX əsrə aid mənbələrdə Oxut şübhəsiz ki, Okut adının fonetik forması) kəndinin adı da bu sıraya aid edilə bilər.
Coğrafiyası və iqlimi
Dağlıq ərazidə yerləşən kənddir.
Əhalisi
Ağudi – 1918-ci il. 1330 nəfər əhalisi olmuşdur. Kənd əhalisinə böyük zülm edilmiş, 15 gözəl qız təhqir edilərək öldürülmüşdür. Kənd dağıdılarkən sığınacaq axtaran 400 müsəlman məscidə doldurulmuş, əvvəlcə pəncərədən əldəqayırma bomba atılmış, sonra isə məscidə od vurulub bütün adamlar yandırılmışdır. Qadınların döşünü kəsmiş, xəstələri yataqda doğramışlar. Ermənilərin Azərbaycan xalqına olan nifrəti özünü burada da büruzə vermişdir.
Görkəmli şəxsiyyətləri
Əli Vəliyev, (1901-1983) – nasir, 1937-ci ildən AYB-nın üzvü, Azərbaycanın xalq yazıçısı (1974), M.F.Axundov adına Dövlət mükafatı laureatı (1958).
Mürşüd Ənnağıyev - M.F. Nağıyev adına Kimya Problemləri İnstitutunun şöbə müdiri, kimya elmləri doktoru
Mənbə
PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскаго края, изданія Кавказскаго Военно–Топографическаго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.6
erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.76-77, 146-147
erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931). Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831-1931) 2016-02-29 at the Wayback Machine. Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: «Melkonyan fond» nəşriyyatı, 1932. s.77, 147
Hakopyan T.X., MəlikBaxşyan St.T., Barseğyan O.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, «İrəvan Universiteti», 1986. s.200
Qeybullayev Q.Ə. Qarabağ (etnik və siyasi tarixinə dair), Bakı, «Elm», 1990. s.119
B.Budaqov, Q.Qeybullayev Ermənistanda Azərbaycan Mənşəli Toponimlərin İzahlı Lüğəti Bakı,1998
Avqust 01, 2021
ağudi, ağdü, tarixi, zəngəzur, mahalında, keçmişdə, rusiya, imperiyasının, yelizavetpol, quberniyasının, zəngəzur, qəzasında, hazırda, ermənistan, respublikasının, sünik, mərzində, kənd, ölkə, ermənistan, ermənistantarixi, coğrafiyasısahəsi, mərkəzin, hündürlü. Agudi ve ya Agdu tarixi Zengezur mahalinda kecmisde Rusiya Imperiyasinin Yelizavetpol quberniyasinin Zengezur qezasinda hazirda Ermenistan Respublikasinin Sunik merzinde kend Agudi39 30 55 sm e 46 04 51 s u Olke Ermenistan ErmenistanTarixi ve cografiyasiSahesi 19 44 km Merkezin hundurluyu 1 650 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 209 nef 2008 Resmi dili ermeniceXeriteni goster gizle Agudi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Toponimikasi 3 Cografiyasi ve iqlimi 4 Ehalisi 4 1 Gorkemli sexsiyyetleri 5 Menbe 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarTarixi RedakteAgudi Yelizavetpol Gence quberniyasinin Zengezur qezasinda indiki Sisyan rayonunda kend Rayon merkezinde 5 km cenub serqde yerlesir Qafqazin 5 verstlik xeritesinde Aqudi formasinda qeyd edilmisdir 1 Kendde 1831 ci ilde 60 nefer 1873 cu ilde 450 nefer 1886 ci ilde 903 nefer 1897 ci ilde 1162 nefer 1908 ci ilde 1345 nefer 1914 cu ilde 1070 nefer azerbaycanli yasamisdir 2 1918 ci ilde azerbaycanlilar ermeni tecavuzune meruz qalaraq qirginlarla qovulmusdur Indiki Ermenistanda Sovet hakimiyyeti qurulandan sonra kend sakinlerinden sag qalanlar dogma evlerine done bilmisdir Burada 1922 ci ilde 298 nefer 1926 ci ilde 319 nefer 1931 ci ilde 496 nefer 3 1959 cu ilde 828 nefer 1970 ci ilde 1222 nefer 4 azerbaycanli yasamisdir 1988 ci ilin noyabr dekabr aylarinda Ermenistan dovleti terefinden tamamile etnik torpaqlarindan qovulmuslar Indi burada ermeniler yasayir Toponim qedim turk dilinde hormetli uca yuksek menasinda islenen ag sozu ile uti udi turk dilli tayfanin adi esasinda 5 formalasmisdir Etnotoponimdir Qurulusca murekkeb toponimdir Ermenistan prezidentinin 19 IV 1991 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Aqitu qoyulmusdur Toponimikasi RedakteAgudi Azerbaycanin Yelizavetpol quberniyasinin Zengezur qezasinda indi Ermenistanin Sisyan rayonunda kend adi 1991 ci ilden Aqitu adlanir Sisyan r nu 1918 ci ilde ehalisi qovulmus ve ermeniler yerlesdirilmisdir 1922 ci ilde ehali geri qayitmis ve ermenilerle qarisiq yasamisdir 1988 ci ilde kendin azerbaycanli ehalisi qovulmusdur Agudi Ermenistan erazisinde en qedim turk menseli toponimlerdendir Ilk defe er ev VIII esre aid Urartu menbelerinde Kicik Qafqazda Akutaini adi cekilir Bu adin ini hissesi Urartu dilinde mekan bildiren sekilcidir Ona gore de menbedeki Akuta adi ile Aqudi toponiminin eyniliyine subhe ola bilmez XIX esrde Qars eyaletinin Oltin dairesindeki Aqut Kom kend ve yayla adi Kutais quberniyasinin Zuqdidi qezasindaki Axuti kend adi Tiflis quberniyasinin Borcali qezasindaki Akut qaya dag adi Naxcivan qezasindaki Aqut Ir kend adi Azerbaycanda Quba qezasindaki Oqudi qislaq adi toponimleri ile mensece eyidir Azerbaycanda Seki r nundaki Ohud XIX esre aid menbelerde Oxut subhesiz ki Okut adinin fonetik formasi kendinin adi da bu siraya aid edile biler 6 Cografiyasi ve iqlimi RedakteDagliq erazide yerlesen kenddir Ehalisi RedakteAgudi 1918 ci il 1330 nefer ehalisi olmusdur Kend ehalisine boyuk zulm edilmis 15 gozel qiz tehqir edilerek oldurulmusdur Kend dagidilarken siginacaq axtaran 400 muselman mescide doldurulmus evvelce pencereden eldeqayirma bomba atilmis sonra ise mescide od vurulub butun adamlar yandirilmisdir Qadinlarin dosunu kesmis xesteleri yataqda dogramislar Ermenilerin Azerbaycan xalqina olan nifreti ozunu burada da buruze vermisdir Gorkemli sexsiyyetleri Redakte Eli Veliyev 1901 1983 nasir 1937 ci ilden AYB nin uzvu Azerbaycanin xalq yazicisi 1974 M F Axundov adina Dovlet mukafati laureati 1958 Mursud Ennagiyev M F Nagiyev adina Kimya Problemleri Institutunun sobe mudiri kimya elmleri doktoruMenbe RedaktePDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 696 seh ISBN 5 8066 1452 2Xarici kecidler Redaktehttp karabakh doc azerall info ru azerpeople ap069az 2 php Arxivlesdirilib 2012 01 14 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte D D Pagirev Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kartѣ Kavkazskago kraya izdaniya Kavkazskago Voenno Topograficheskago Otdѣla Zapiski Kavkazskago otdѣla Imperatorskago Russkago Geograficheskago obshestva Knizhka XXX Tiflis Tipografiya K P Kozlovskago 1913 s 6 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Arxivlesdirilib 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 76 77 146 147 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Arxivlesdirilib 2016 02 29 at the Wayback Machine Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 77 147 Hakopyan T X MelikBaxsyan St T Barsegyan O X Ermenistan ve etraf vilayetlerin toponimler lugeti ermeni dilinde I c AD Irevan Irevan Universiteti 1986 s 200 Qeybullayev Q E Qarabag etnik ve siyasi tarixine dair Baki Elm 1990 s 119 B Budaqov Q Qeybullayev Ermenistanda Azerbaycan Menseli Toponimlerin Izahli Lugeti Baki 1998Menbe https az wikipedia org w index php title Agudi amp oldid 5819287, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
