Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
İtaliya-Azərbaycan sazişləri — Azərbaycan və İtaliya dövlətləri arasında iqtisadi-siyasi əlaqələri genişləndirmək məqsədilə bağlanmış sazişlər.
Sazişin bağlanması
1919-cu ilin payızından etibarən, ağqvardiyaçı rus generallarının məğlubiyyəti ilə əlaqədar beynəlxalq vəziyyət yeni yaranmış müstəqil respublikaların xeyrinə dəyişməyə başladı. Azərbaycan Hökuməti ölkənin müstəqilliyinin dünyanın böyük dövlətləri tərəfındən tanınması məsələsinin həllini sürətləndirmək məqsədilə Beşlər Şurasına, o cümlədən İtaliyaya müraciət etdi.
İtaliyanın Azərbaycanda güclü iqtisadi marağı var idi. Lakin o, mandatlığa götürmək istədiyi əraziləri xarici təcavüzdən qorumaq iqtidarında deyildi. Gələcəkdə Rusiya və Türkiyə ilə qarşılaşmaq qorxusu İtaliyanı bu işdən çəkindirdi.
Azərbaycan Hökuməti İtaliya ilə iqtisadi-siyasi əlaqələri gücləndirmək məqsədilə general İbrahim ağa Usubovun başçılığı ilə Romaya nümayəndə heyəti göndərdi. Heyət "hərbi missiya" adlanırdı və əsasən, hərbi, iqtisadi məsələlərlə bağlı işlər aparmalı idi.
İtaliya hökuməti 1920-ci il yanvarın 17-də Azərbaycanı de-fakto tanıması haqda qərarını general İ.Usubova təqdim etdi və ölkəmizlə daimi əlaqə saxlamaq fikrində olduğunu bildirdi.
Sazişin şərtləri
General İ.Usubov Romada sənayeçi-senator S.E.Konti ilə görüşdü. Görüşdən məqsəd Azərbaycan ordusu üçün İtaliyadan paltar və silah alınması idi. 1920-ci ilin fevralında S.E.Kontinin başçılığı ilə 35 nəfərdən ibarət İtaliya nümayəndə heyəti Azərbaycana gəldi. İtaliya Azərbaycandan neft, Azərbaycan isə oradan ordu üçün silah və hərbi geyimlər almaq niyyətində idi. İmzalanmış sazişə əsasən, İtaliyadan 6 ədəd sürətli kater, 12 ədəd mina düzən cihaza malik kater, 6 sualtı qayıq, 92 dəniz artilleriyası, piyada qoşunlar üçün 135 min mərmiyə malik 34 top, 12 hidroplan, 4 aeroplan, 5 tank, 20 zirehli maşın, 10 min cüt uzunboğaz çəkmə, 70 min cüt ayaqqabı, 40 min dəst şinel alınmalı idi. Azərbaycan isə İtaliyaya hər ay 500 min pud neft, yaxud mazut göndərməli idi. Azərbaycan neftin hər tonu üçün 35 dollar, mazutun hər tonu üçün isə 25 dollar almalı idi. İtaliya hökumətinin və ayrı-ayrı firmaların nümayəndələri 1920-ci ilin əvvəlində Azərbaycandan neft və neft məhsulları, pambıq, yun, ipək və digər məhsullar almaq barədə sazişlər imzalamışdılar. Lakin Aprel işğalı (1920) İtaliya-Azərbaycan sazişlərinin reallaşdırılmasma imkan vermədi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II cild. Bakı: "Lider". 2005. səh. 66. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Italiya Azerbaycan sazisleri Azerbaycan ve Italiya dovletleri arasinda iqtisadi siyasi elaqeleri genislendirmek meqsedile baglanmis sazisler Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Paris Sulh Konfransindaki numayende heyetinin rehberi Elimerdan bey TopcubasovSazisin baglanmasi1919 cu ilin payizindan etibaren agqvardiyaci rus generallarinin meglubiyyeti ile elaqedar beynelxalq veziyyet yeni yaranmis musteqil respublikalarin xeyrine deyismeye basladi Azerbaycan Hokumeti olkenin musteqilliyinin dunyanin boyuk dovletleri terefinden taninmasi meselesinin hellini suretlendirmek meqsedile Besler Surasina o cumleden Italiyaya muraciet etdi Italiyanin Azerbaycanda guclu iqtisadi maragi var idi Lakin o mandatliga goturmek istediyi erazileri xarici tecavuzden qorumaq iqtidarinda deyildi Gelecekde Rusiya ve Turkiye ile qarsilasmaq qorxusu Italiyani bu isden cekindirdi Azerbaycan Hokumeti Italiya ile iqtisadi siyasi elaqeleri guclendirmek meqsedile general Ibrahim aga Usubovun basciligi ile Romaya numayende heyeti gonderdi Heyet herbi missiya adlanirdi ve esasen herbi iqtisadi meselelerle bagli isler aparmali idi Italiya hokumeti 1920 ci il yanvarin 17 de Azerbaycani de fakto tanimasi haqda qerarini general I Usubova teqdim etdi ve olkemizle daimi elaqe saxlamaq fikrinde oldugunu bildirdi Sazisin sertleriGeneral I Usubov Romada senayeci senator S E Konti ile gorusdu Gorusden meqsed Azerbaycan ordusu ucun Italiyadan paltar ve silah alinmasi idi 1920 ci ilin fevralinda S E Kontinin basciligi ile 35 neferden ibaret Italiya numayende heyeti Azerbaycana geldi Italiya Azerbaycandan neft Azerbaycan ise oradan ordu ucun silah ve herbi geyimler almaq niyyetinde idi Imzalanmis sazise esasen Italiyadan 6 eded suretli kater 12 eded mina duzen cihaza malik kater 6 sualti qayiq 92 deniz artilleriyasi piyada qosunlar ucun 135 min mermiye malik 34 top 12 hidroplan 4 aeroplan 5 tank 20 zirehli masin 10 min cut uzunbogaz cekme 70 min cut ayaqqabi 40 min dest sinel alinmali idi Azerbaycan ise Italiyaya her ay 500 min pud neft yaxud mazut gondermeli idi Azerbaycan neftin her tonu ucun 35 dollar mazutun her tonu ucun ise 25 dollar almali idi Italiya hokumetinin ve ayri ayri firmalarin numayendeleri 1920 ci ilin evvelinde Azerbaycandan neft ve neft mehsullari pambiq yun ipek ve diger mehsullar almaq barede sazisler imzalamisdilar Lakin Aprel isgali 1920 Italiya Azerbaycan sazislerinin reallasdirilmasma imkan vermedi Hemcinin baxAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ibrahim aga UsubovIstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II cild Baki Lider 2005 seh 66 ISBN 9952 417 44 4