Aza da atası İranzu kimi Assura meylli siyasət yürütmüşdü. Lakin, o, çox az hakimiyyət sürdü və tezliklə Urartu ilə ittifaq tərəfdarları tərəfindən məğlubiyyətə uğradı. Urartu ilə ittifaq bağlamış Manna canişinləri uişdişli Baqdatti və zikertulu Metatti Azanın əleyhinə çıxdılar. Aza öz dövləti ərazisində müdafiəyə çəkilməyə məcbur oldu. O, "çıxılmaz Uauş dağı"nda (Səhənd) möhkəmləndi, lakin düşmənlərini yənə bilmədi və öldürüldü. Azanın öldürülməsindən qəzəblənən Assur hökmdarı II Sarqon qatilləri cəzalandırmaq üçün e.ə. 716-cı ildə Mannaya yürüş etdi. Bu haqqda Dur Şarukkin (Xorsabad) sarayının V zalındakı divar yazısında deyilir:
"...Hakimiyyətimin altıncı ilində Urartulu Ursa, Mannalılar ölkəsinin canişinləri Uişdişli Baq [dattini və] Zikertulu [Metattini] Şarrukinin (Assuriyalı) və hökmdarlarının oğlu Azanın əleyhinə qaldırdı və [....] Mannalılar ölkəsində qiyam edib, sıldırım Ua[uş] dağında öz hökmdarları Azanın meyitini atdılar. Manna ölkəsinin intiqamını almaq və onu Assuriyanın tabeliyinə qaytarmaq üçün Aşşura, mənim ağama əllərimi ucaltdım və Uauş dağında, Azanın meyitinin atıldığı yerdə Baqdattinin dərisini soydum və Mannalılara göstərdim. Ullusununu, onun (Azanın) qardaşını taxta əyləşdirdilər, mən də ona bütün [....] Mannalılar ölkəsini tabe etdim."
Adın etimologiyası
İ. H. Əliyev bu adı hürrit mənşəli sayır. E. A. Qrantovskiyə görə, İran dillərində az – aparmaq (Azərbaycan dilində azdırmaq felində bu söz vardır) sözündəndir Q. Qeybullayev qeyd edir ki, sözün sonunda "y" səsinin düşməsilə bu ad türkmənşəli Asay, (türkcə as – iltifat, nəvaziş, ağıl, zəka, dərrakə sözündən və ay şəkilçisindən) adı ilə eynidir. V əsrdə Alban çarı Asay, erkən orta əsrlərdə xakasların xaqanı Ajo, uyğur xaqanlarından Aço, oğuzlarda Azak şəxs adları ilə müqayisə olunur.
İstinadlar
Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə), I cild, Bakı, 2006
hökmdar, manna, dövlətinin, ikinci, hökmdarı, hökmdar, iranzunun, oğlu, ullusununun, qardaşı, azamannanın, hökmdarıe, sələfi, iranzuxələfi, ullusunuşəxsi, məlumatlaratası, iranzuaza, atası, iranzu, kimi, assura, meylli, siyasət, yürütmüşdü, lakin, çox, hakimiy. Aza Manna dovletinin ikinci hokmdari hokmdar Iranzunun oglu ve Ullusununun qardasi 3 AzaMannanin II hokmdarie e 719 1 e e 716 2 Selefi IranzuXelefi UllusunuSexsi melumatlarAtasi IranzuAza da atasi Iranzu kimi Assura meylli siyaset yurutmusdu Lakin o cox az hakimiyyet surdu ve tezlikle Urartu ile ittifaq terefdarlari terefinden meglubiyyete ugradi Urartu ile ittifaq baglamis Manna canisinleri uisdisli Baqdatti ve zikertulu Metatti Azanin eleyhine cixdilar 4 Aza oz dovleti erazisinde mudafieye cekilmeye mecbur oldu O cixilmaz Uaus dagi nda Sehend mohkemlendi lakin dusmenlerini yene bilmedi ve olduruldu Azanin oldurulmesinden qezeblenen Assur hokmdari II Sarqon qatilleri cezalandirmaq ucun e e 716 ci ilde Mannaya yurus etdi Bu haqqda Dur Sarukkin Xorsabad sarayinin V zalindaki divar yazisinda deyilir Hakimiyyetimin altinci ilinde Urartulu Ursa Mannalilar olkesinin canisinleri Uisdisli Baq dattini ve Zikertulu Metattini Sarrukinin Assuriyali ve hokmdarlarinin oglu Azanin eleyhine qaldirdi ve Mannalilar olkesinde qiyam edib sildirim Ua us daginda oz hokmdarlari Azanin meyitini atdilar Manna olkesinin intiqamini almaq ve onu Assuriyanin tabeliyine qaytarmaq ucun Assura menim agama ellerimi ucaltdim ve Uaus daginda Azanin meyitinin atildigi yerde Baqdattinin derisini soydum ve Mannalilara gosterdim Ullusununu onun Azanin qardasini taxta eylesdirdiler men de ona butun Mannalilar olkesini tabe etdim 5 Adin etimologiyasi RedakteI H Eliyev bu adi hurrit menseli sayir 6 E A Qrantovskiye gore Iran dillerinde az aparmaq Azerbaycan dilinde azdirmaq felinde bu soz vardir sozundendir 7 Q Qeybullayev qeyd edir ki sozun sonunda y sesinin dusmesile bu ad turkmenseli Asay turkce as iltifat nevazis agil zeka derrake 8 sozunden ve ay sekilcisinden adi ile eynidir 9 V esrde Alban cari Asay erken orta esrlerde xakaslarin xaqani Ajo uygur xaqanlarindan Aco 10 oguzlarda Azak 11 sexs adlari ile muqayise olunur Istinadlar Redakte Azerbaycan tarixi yeddi cildde I cild Baki 2006 S Eliyarli Azerbaycan tarixi Baki Dovlet Universitetinin nesri Baki 2009 S Qasqay Manna dovleti Baki 1993 seh 162 AVIU 46 52 i prim 12 S Qasqay Qedim Azerbaycan tarixi mixi yazili menbelerde Baki 2006 seh 37 Aliev I G Istoriya Midii Baku 1960 Grantovskij E A Rannyaya istoriya iranskih plemen Perednej Azii M 1970 seh 247 Sevortyan E V Etimologicheskij slovao tyurkskih yazykov Tom I M 1974 tom II M 1978 tom III M 1982 I seh 191 Q Qeybullayev Azerbaycan turklerinin tesekkul tarixinden Baki 1994 seh 65 Kyzlasov L R Istoriya Yuzhnoj Sibiri v srednie veka M 184 seh 195 Drevnetyurkskij slovar M 1969Hemcinin bax RedakteMannalilar Azerbaycan turklerinin etnogeneziMenbe https az wikipedia org w index php title Aza hokmdar amp oldid 5513348, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
