Azərbaycan Kommunist Partiyası (1993)
Azərbaycan Kommunist Partiyası AzKP | |
|---|---|
| Azərbaycan Kommunist Partiyası | |
| Qurucu | Ramiz Əhmədov |
| Sədri | Hacı Hacıyev |
| Quruluş tarixi | 1920 (de-fakto) 1993 (de-yure) |
| Qeydiyyat tarixi | 2 mart 1994 |
| Bölünmə | Azərbaycan Mütərəqqi Sosialist Partiyası (2008) |
| Sələf | Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası |
| Xələfi | Azərbaycan Vahid Kommunist Partiyası |
| Baş qərargah | |
| İdeologiya | Marksizm-leninizm Sosializm |
| Müttəfiqlər | Beynəlxalq Kommunist Hərəkatı |
| Himn | Azərbaycan SSR himni |
| Saytı | AzKP.org (Hacı Hacıyev) |
Haqqında
Azərbaycan Kommunist Partiyası bolşeviklər tərəfindən yaradılmış kommunist ideologiyalı siyasi partiyadır. 1920-ci il fevralın 11–12-sində ilk qurultayını keçirmişdir. SSSR-inin süqutundan sonra 1991-ci ilin sentyabr ayının 14-də Azərbaycan KP-nın fövqəladə qurultayının Nizamnamə tələblərinə zidd, qeyri-qanuni qərarı ilə 400 mindən artıq üzvü olan partiyanın fəaliyyəti dayandırılmışdır. Bu cür qərara müqavimət göstərənlərin sayı respublikada çox az olub. 1993-cü ilin əvvələrindən Kommunist Partiyasının respublikada fəaliyyətini bərpa etmək üçün bir neçə nəfər təşəbbüs göstərərək, müəyyən hazırlıq işləri aparıblar. Onlardan biri də Əhmədov Ramiz Haşım oğlu olub. 27 noyabr 1993-cü il tarixdə Azərbaycan KP-nın XXIX (I) bərpa-təsis qururtayı keçirilib. Qurultay Əhmədov Ramiz Haşım oğlunu Azərbaycan KP Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri seçmişdir.
2 Mart 1994-cü ildə partiya rəsmi dövlət qeydiyyatına alındı və rəsmi sənədlər Ramiz Əhmədova təqdim olundu
Prezident seçkiləri
26 Oktyabr 1996-cı ildə partiya daxilində bir qrup Firudin Həsənov liderliyində Fövqəladə Qurultay keçirdi. Mərkəzi İcra Komitəsi ləğv olundu və yerinə Mərkəzi Komitə təsis olundu. Firudin Həsənov Mərkəzi Komitənin başçısı, partiyanın sədri seçildi.
Lakin 28 Oktyabr 1996-cı ildə partiya rəhbərliyinin Ramiz Əhmədov başçılığı ilə iclası keçirildi. İclasda Fövqəladə Qurultay keçərsiz hesab olundu və qurultayı təşkil edib, qurultayda iştirak edənlər partiya sıralarından azad edildi.
Buna baxmayaraq 1998-ci il prezident seçkilərində AKP adından prezidentliyə namizəd Firudin Həsənov olmuşdur. Daha sonra 20 Oktyabr 1999-cu ildə Firudin Həsənov liderliyindəki partiya daxili qrup rəsmi olaraq qeydiyyata alınmışdır.
Bunlardan sonra hüquqi prosedurlar başladı. 17 Avqust 2000-ci ildə Ədliyyə Nazirliyi yeni qərarını elan etdi. Qərara əsasən Fövqəladə Qurultay keçərsiz hesab olunmuş, Firudin Həsənova verilən sənədlər geri alınmış və rəsmi olaraq Ramiz Həsənov partiya sədri olaraq tanınmışdır.
2000-ci ildə parlament seçkilərində proporsional üsul ilə Ramiz Əhmədov liderliyində AzKP 2 mandat qazanmışdır.
Marksist-Leninistlər
Qeydiyyat məsələsində Ramiz Əhmədova "məğlub olunduğuna" görə Firudin Həsənov və tərəfdarları 2001-ci ildə yeni partiya təsis etdilər. 14 Yanvar 2001-ci ildə 1. Quruluş Qurultayı həyata keçən partiya Azərbaycan Kommunist Partiyası (Marksist-Leninist platformasında) adlandı. Lakin bu yeni partiya qurmaqdan daha çox, AzKP adına sahib çıxma cəhdi idi. Qurultayda Telman Nurullayev partiya sədri seçildi.
Bu qurultayı dəstəkləməyən Firudin Həsənov Telman Nurullayevin, Telman Nurullayec isə Firudin Həsənovun partiya sıralarından azad edildiyini elan etdi.
Bu partiya 30 Oktyabr 2011-ci ildə Ələsgər Xəlilovun sədri olduğu AzKP ilə birləşdi. Lakin 29 Sentyabr 2013-də yenidən bu partiyadan ayrıldı.
Ramiz Əhmədovun ölümü
Ramiz Əhmədov 2007-ci ildə vəfat etdikdən sonra AzKP-2 daxili münaqişələr güclənmiş və nəticədə partiya bir neçə qola parçalanmışdır Sabiq sədr müavini Rüstəm Şahsuvarov və sabiq AzKP millət vəkili Rauf Qurbanov sədrliyində.
14 Oktyabr 2007-ci ildə Rüstəm Şahsuvarov sədr seçildiyini elan etdi.
Bundan sonra 23 Dekabr 2007-ci ildə 4. (37.) Qurultay keçirilmiş və Rauf Qurbanov sədr seçildi. Gülnisə Məhsimova isə sədr müavini seçildi.
2008-ci ildə Rüstəm Şahsuvarov sədrliyindəki partiya daxilində münaqişələr böyüdü və parçalanmaya səbəb oldu. Fövqəladə Qurultay keçirilərək Ələsgər Xəlilov sədr seçildi. Rüstəm Şahsuvarov əvvəlcə sədr olduğunu iddia edərək qurultayı tanımadığını elan etsə də 2008-ci ildə partiyadan istefa verdi. Rüstəm Şahsuvarov bundan sonra Azərbaycan Sosialist Partiyasını yaratdı.Lakin bu ad Elşən Həsənovun sədrlik etdiyi partiyanın adıyla eyni olduğu üçün partiya Azərbaycan Mütərəqqi Sosialist Partiyası (AMSP) adını aldı. 2009-cu ildə Azərbaycanda Sosialist Partiyaların Əlaqələndirmə Şurası təşkil olundu. Rəsmi qeydiyatı olmayan partiyalar: Azərbaycan Xalq Sosialist Partiyası, AMSP və Demokratik Sol Partiya (Elşən Manafov) burada təmsil olundu. 2009-cu ilin mayında AMSP Azərbaycan Xalq Sosialist Partiyasına birləşmək qərarı aldı. Birləşmədən sonra Rüstəm Şahsuvarov sədr müavini seçildi.
Züqanovçular
2015-ci ildə AzKP (Rauf Qurbanov sədrliyində 2008-ci ildə) sədr müavini Gülnisə Məhsimova AKP sədri olduğunu iddia etdi.
1 Mart 2015-ci ildə 4. (38.) Qurultayda Gülnisə Məhsimova Rauf Qurbanovu partiya sıralarından azad edərək sədr seçildi. Lakin Rauf Qurbanov da öz növbəsində Gülnisə Məhsimovanı ixrac etdiyini elan etdi.
Gülnisə Məhsimovanın liderlik etdiyi partiya Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyası lideri Qennadi Züqanov ilə yaxın əlaqədə olduğu üçün mediada Züqanovçular olaraq adı keçməyə başladı.
Birləşmə
30 Oktyabr 2011-ci ildə dövlət qeydiyyatında olan Ələsgər Xəlilov sədrliyindəki partiya Telman Nurullayev sədrliyindəki Azərbaycan Kommunist Partiyası (marksist-leninist platformada) ilə birləşdi. Birləşmiş partiya Azərbaycan Kommunist Partiyası adlandı və sədr Telman Nurullayev seçildi.
2013-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində Telman Nurullayevin sədrlik etdiyi partiyada partiya daxili münaqişələr gücləndi. Nəticədə partiya yenə Telman Nurullayev və Ələsgər Xəlilov və komandasının sədrliyində parçalandı.
Bu qarışıqlıq ərzində rəsmi qeydiyyatda olan partiya Rauf Qurbanov sədrliyindəki partiya oldu.
Hal-hazırda
Telman Nurullayev cəbhəsi Ələsgər Xəlilov və komandasının qovulduğunu, Ələsgər Xəlilov cəbhəsi isə Telman Nurullayevə etimadsızlıq göstərildiyini iddia etdi.
Ələsgər Xəlilov və komandası yenidən qurultay keçirərək partiya rəhbərliyini ələ aldı. Qurultayda Hacı Hacıyev sədr seçildi.
2016-cı ildən Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən tanınan Azərbaycan Kommunist Partiyası Hacı Hacıyevin sədrlik etdiyi partiyadır.
Hal-hazırda yuxarıda qeyd olunan partiyalardan aşağıdakı şəxslər rəhbərliyində olanlar fəaliyyət göstərir:
- Hacı Hacıyev (rəsmi qeydiyyatlı)
- Telman Nurullayev
- Rauf Qurbanov
- Gülnisə Məhsimova (Züqanovçular)
Bayrağı və emblemi
AzKP-nin emblemi keçmiş Kommunist Partiyasının emblemindən fərqlənir. Hal-hazırda bu partiyanın emblemində oraq, çəkic və qələm öz əksini tapıb. Oraq kəndlilərin, çəkic fiziki əmək, qələm isə əqli əmək işçilərinin rəmzidir. Partiyanın bayrağının 1/3 hissəsi göy, qırmızı rəngdədir. Bayrağın da üzərində oraq-çəkic əks olunub.
Seçkilərdə iştirakı
1998-ci il Azərbaycan Prezident seçkilərində Azərbaycan Kommunist Partiyasından Firudin Həsənov namizəd olaraq iştirak etmiş, 0,02% səs toplayaraq 4-cü yerdə qərarlaşmışdır. Hal-hazırda partiyanın Milli Məclisdə mandatı yoxdur.
