Vikipediya azad ensiklopediya Azərbaycan şurası və ya əncüməni Azərbaycan iran islam inqilabı zamanı Cənubi Azərbaycanda

Vikipediya azad ensiklopediya Azerbaycan Surasi ve ya Encumeni Azerbaycan Iran Islam Inqilabi zamani Cenubi Azerbaycanda yaradilmis ve Irandaki Azerbaycan turkleri ucun genis muxtariyyet isteyen siyasi teskilat Tarixi span Inqilabin getirdiyi nisbi rahatliq dovru zamani Tebriz esas olmaqla bir cox teskilatlar ve Azerbaycan turkcesinde metbuat orqanlari meydana cixdi Cenubi Azerbaycana aid qurulmus muhum teskilatlardan biri de Encumeni Azerbaycan idi Encumenin cap edilmis proqraminda Azerbaycanin milli dilinin ve medeniyyetinin taninmasini Azerbaycan turkcesinde novbeti tedris ilinden etibaren mekteblerin ve media orqanlarinin yaradilmasini habele bu dilin resmi qurumlarda mehkemelerde istifadesinin resmi olaraq qebul edilmesini teleb edirdi Encumen daha da ireli gederek resmi Tehranla konfederasiya elaqesinde olmagi teleb edirdi Resmi olaraq yalniz regional muxtariyyet teleb edilse de Encumen butun inzibati medeni huquqi iqtisadi ve hetta tehlukesizlik meselelerinin yerli numayendelerde ve suralarda olmasini isteyirdi Telebe esasen bu suralar ve temsilciler yerli xalq terefinden secilmeli idi Islam Inqilabindan sonraki ilkin dovrde bir cox Azerbaycan siyasetcileri ve ziyalilari Islam Respublikasinin yeni konstitusiyasinda Yazicilar Birliyi kimi bir cox ictimai qurumlarin nizamnamelerinde ve bir cox movcud Iran siyasi herekatlari daxilinde etnik azliqlarin dil huquqlarinin temin edilmesinde feal istirak etmisler Yeni Iran konstitusiyasinin XV maddesinin yerli ve milli dillerin metbuatda ve mekteblerde istifadesine resmi sekilde icaze verse de rejim bu maddenin realliqda heyata kecmesine icaze vermedi Artiq Ali Dini Lider olmus Ruhullah Xomeyni Islamda ferqli dilleri danisan muselmanlar arasinda ferq yoxdur ve bele telebler muselmanlarin birlesmesini istemeyen quvveler terefinden yaradilir deyerek buna qarsi cixmisdi Buna baxmayaraq bu madde daha sonralar aktivistlerin oz dogma dilleri ugrunda mubarize aparmalarina huquqi zemin formalasdirdi Konstitusiyaya bele bir maddenin salinmasini Brenda Saffer o dovrde butun Iranda etnik haqlar ugrunda mubarizenin guclu olmasinin isaresi kimi deyerlendirir Inqilabdan sonra Ruhulla Xomeyninin oz hakimiyyetini mohkemlendirmesinden ve Iran Iraq muharibesinin baslanmasindan sonra butun Iranda etnik haqlarin teleblerine qarsi sert siyaset yuruduldu Bir muddet sonra Azerbaycan Surasi ve ya diger adi ile Encumeni Azerbaycan da qapadildi Hemcinin bax span Cenubi Azerbaycan Iran azerbaycanlilariIstinadlar span Litvak 2017 seh 20 Shaffer 2000 seh 455 Menbe span Meir Litvak Constructing Nationalism in Iran From the Qajars to the Islamic Republic Routledge 2017 330 ISBN 9780367275303 Brenda Shaffer The formation of Azerbaijani collective identity in Iran PDF Nationalities Papers 2000 449 477 Kateqoriyalar Cenubi AzerbaycanCenubi Azerbaycan tarixiIran tarixi